Zbadają zamek Krzyżtopór w Ujeździe

12 milionów złotych

12 milionów złotych

Całkowity koszt zabezpieczania ruin zamku Krzyżtopór wyniesie 12 milionów złotych. Jest to jedna z większych inwe-stycji w województwie świętokrzyskim. Pieniądze udało się po-zyskać z Unii Europejskiej. Wszyscy zgodnie podkreślają, że zamek musi narodzić się na nowo. Na tym zyskają głównie mieszkańcy.

Przetarg na roboty wygrało konsorcjum firm, którego liderem jest Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Naukowcy wykorzystają najnowocześniejsze metody i technologie.

- Początkowo będą to wstępne, rozruchowe prace archeologiczne. Całą siłą ruszymy pod koniec kwietnia - mówi archeolog Andrzej Gołembnik. - Pracy jest bardzo dużo. Przygotowywany jest projekt adaptacji jednego z bastionów na potrzeby nowej kubatury. Niezbędne są tam duże badania archeologiczne. Właśnie te badania będą stanowiły podstawę wyjściową do dalszych prac.

JEDNOCZEŚNIE W KILKU MIEJSCACH

Archeolodzy będą równolegle pracować w kilku miejscach w obrębie zabytku.

- Musimy jak najszybciej zamknąć badania dziedzińca, dojść do pierwotnego poziomu użytkowego. Później na dziedziniec zaprosimy konserwatorów - tłumaczy Andrzej Gołembnik. - Jednocześnie chcemy zająć się przedbramiem, bramą i fosą, które również należy dokładnie przebadać.

Zdaniem doświadczonego archeologa, tak szeroko zakrojonych prac w obrębie zabytku nie da się zakończyć w ciągu jednego roku.

- W tym roku jednak archeologia powinna rozwiązać wszystkie kluczowe sprawy, odpowiedzieć na wszystkie węzłowe pytania - mówi Gołembnik. - Na przykład głębokość poziomu użytkowego, zasady rozplanowania ogrodu, sposób sadowienia części murów zamkowych, które w tej chwili są zasłonięte.

ARCHEOLOGIA I ARCHITEKTURA

Praca specjalistów nie zakończy się jednak w momencie rozpoczęcia prac konserwatorskich. Również wówczas będą pojawiały się problemy, które trzeba będzie konsultować z archeologami.

- To są badania architektoniczno - archeologiczne - podkreśla Gołembnik. - Obecność archeologa będzie konieczna nie tylko w tym roku, ale także w kolejnych, choć już w mniejszej skali.

Nadal jako ruiny

Nadal jako ruiny

Profesor Andrzej Koss, dyrektor Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie podkreśla, że zamek nadal pozostanie jako trwała ruina. Jednak pozyskane przez gminę pieniądze pozwolą miedzy innymi na gruntowne zabezpieczenie obiektu oraz adaptację części pomieszczeń na cele użytkowe. Wymienione zostaną również dachy. Obecne konstrukcje dachowe pochodzą z lat 70. i są w znacznej części zniszczone. Ruiny otrzymają także profesjonalne odwodnienie. Przygotowane zostanie także otoczenie zamku tak, aby najlepiej eksponowało zabytek.

Prace archeologiczne odbywać się będą przy użyciu najnowszych technologii.

- Zaczynamy kilkunastoosobowym składem, cześć to osoby fizyczne, natomiast grupa osób to specjaliści: oprócz historyka architektury są specjaliści od skanowania laserowego, od fotografii trójwymiarowej. Ta ekipa już rozpoczyna swoją pracę. Chcemy wykonywać dokumentację trójwymiarową. To będzie absolutnie nowatorskie rozwiązanie. Krzyżtopór dostanie oprawę XXI-wieczną.

PRACE JUŻ TRWAJĄ

- Od miesiąca trwa organizacja pracy - mówi Andrzej Koss, dyrektor Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. - Zostały już wykonane prace związane z szerokim opracowaniem stanu zachowania i zagrożeń dla tego obiektu. Są wydzielone miejsca zagrożone, w których działania muszą być natychmiast podejmowane.

Profesor Koss zapowiada, że jest już wstępna koncepcja, która dotyczy wprowadzenia do obiektu funkcji użytkowych.

- Częściowo aranżujemy istniejące już pomieszczenia a częściowo będziemy wchodzili w eksplorowany bastion. Jest to nowość, która musi uzyskać akceptację po wykonaniu prac projektowych. Dzięki pracom archeologicznym uzyskamy wiedzę o strukturze i konstrukcji zamkowej, bo będziemy schodzili do podłoża skalnego.

ZAMKU NIE ZAMKNĄ

Z inwestycji cieszy się Marek Staniek, wójt Iwanisk. - Dzięki większej liczbie turystów, wzbogacą się mieszkańcy, powstaną miejsca noclegowe i pojawi się szansa na pracę. Turyści interesują się ruinami, bowiem z roku na rok odwiedzających jest coraz więcej.

Wójt podkreśla, że przebudowa nie spowoduje zamknięcia ruin dla zwiedzających. Mogą pojawić się pewne ograniczenia, ale turyści i tak zobaczą zabytek w pełnej okazałości. Będzie to tym bardziej interesujące, że prace na taką skalę nigdy nie były na zamku prowadzone.