We wtorek zrobisz zakupy bez pieniędzy

- Liczymy, że udział w tej inicjatywie dla większości z nas nie będzie tylko jednodniowym eksperymentem i że płacenie bez użycia gotówki stanie się naszym codziennym i powszechnym doświadczeniem. Obrót bezgotówkowy niesie ze sobą szereg wymiernych korzyści dla wszystkich uczestników rynku płatniczego. Dla gospodarki i państwa oznacza nie tylko istotną redukcję kosztów obsługi płatności, ale także pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy, większą przejrzystość życia gospodarczego oraz niwelowanie szarej strefy. Dla społeczeństwa i indywidualnego konsumenta bezgotówkowe instrumenty płatnicze oznaczają bezpieczeństwo, wygodę użycia oraz oszczędność czasu – mówi Adam Tochmański, dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego.

Płatności bezgotówkowe w Polsce stanowią jedynie 20 procent wszystkich transakcji, podczas gdy w Unii Europejskiej ten wskaźnik wynosi, według szacunków EBC z 2012 r.,40 procent.

- Dzień bez płacenia gotówką powinien zachęcać osoby, które realizują swoje płatności wyłącznie gotówką i nie posiadają jeszcze rachunku bankowego do jego założenia i wykorzystywania elektronicznych instrumentów płatniczych  – dodaje Tochmański. Liczba rachunków bieżących osób fizycznych na koniec grudnia 2015 roku sięgnęła 39,7 milionów. Ubankowienie polskiego społeczeństwa, liczone odsetkiem osób dorosłych posiadających rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, jest szacowane na około 80 procent (dane Banku Światowego z 2014 r.). Średni poziom ubankowienia w krajach Unii wynosi 90 procent.

W portfelach Polaków znajduje się 35,2 milionów kart płatniczych (dane NBP za IV kwartał 2015 r.). Liczba kart płatniczych na jednego mieszkańca w Polsce wporównaniu do innych krajów UE wynosi 0,94, podczas gdy średnio w Unii współczynnik ten wynosi 1,5 (najnowsze dostępne dane za 2014 r). Polacy nie używają kart tak aktywnie, jak mieszkańcy innych państw Unii. W 2014 roku liczba transakcji kartą płatniczą na jednego mieszkańca w Polsce wyniosła 48,7, podczas gdy średnia w Unii była na poziomie 93,2, czyli blisko dwukrotnie wyższym. Wiele instytucji, w tym NBP, podejmuje działania mające na celu upowszechnienie w Polsce elektronicznych instrumentów płatniczych, jak to ma miejsce w wielu krajach UE.

Polska wyróżnia się wśród krajów europejskich pod względem popularności kart z funkcją zbliżeniową, które stanowią obecnie 79,8% wszystkich kart w Polsce. Przyczynił się do tego także NBP, który rekomendował środowisku bankowemu zwiększenie bezpieczeństwa kart płatniczych z tą funkcją. Coraz powszechniejsze stają się również płatności mobilne oraz przelewy natychmiastowe, pozwalające na szybkie przekazanie pieniędzy innej osobie lub innemu podmiotowi.

Czynnikiem, który znacząco wpłynął ostatnio na rozwój obrotu bezgotówkowego, było ograniczenie jednej z najważniejszych barier w akceptacji kart płatniczych, to jest  obniżenie poziomu opłaty interchange w Polsce. Jeszcze w 2012 roku poziom ten był jednym z najwyższych w Europie i sięgał 1,6 procent wartości transakcji dla karty debetowej. Poprzez ustawowe obniżenie do 0,5 procent od lipca 2014 roku, a następnie do 0,2-0,3 procent od stycznia 2015 roku, poziom opłaty interchange spadł do jednego z najniższych w Unii Europejskiej.