Pamiętają o pomordowanych mieszkańcach wsi Podsuliszka w gminie Skaryszew. Były uroczystości. Zobaczcie zdjęcia

Spora grupa mieszkańców gminy Skaryszew i powiatu radomskiego zebrała się 15 sierpnia pod pomnikiem w Podsuliszce, by jak co roku oddać hołd pomordowanym mieszkańcom przez hitlerowskich Niemców w 78. rocznicę pacyfikacji wsi.

Uroczystość rozpoczęła się od odegrania hymnu przez Orkiestrę Dętą OSP w Skaryszewie i wciągnięcie flagi na maszt. Na uroczyste obchody wydarzeń z 1944 roku przybył poczet sztandarowy Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło w Skaryszewie oraz poczty sztandarowe OSP, jak również zaproszeni goście. O godzinie 13:00 rozpoczęła się msza święta w intencji pomordowanych i ojczyzny, sprawowana przez księdza kapelana Krzysztofa Andasia, wraz z którym modlili się ksiądz Robert Szewczyk oraz ksiądz Bogdan Siurnik. Oprawę muzyczną mszy świętej zapewniła Orkiestra Dęta OSP Skaryszew oraz Marek Kubicki.

Po eucharystii Zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Skaryszew Robert Faryna, powitał zaproszonych gości: Waldemara Trelkę – Starostę Powiatu Radomskiego, Zdzisława Mroczkowskiego, Jana Kowalczyka – radnych Rady Powiatu, Jana Jeżmańskiego, zastępcę Przewodniczącego Rady Miejskiej w Skaryszewie, radnych Rady Miejskiej: Annę Borowicz, Justynę Grys, Piotra Domagałę, Roberta Kupidurę, Waldemara Łukasiewicza, Mirosława Sienkiewicza, Leszka Skórnickiego.

Przybyli też goście spoza gminy Skaryszew: Sławomir Lisek, wiceprzewodniczący Rady Gminy Wierzbica, reprezentacja Rycerzy Kolumba z Parafii NMP Królowej Polski z Łączan, porucznik Jacek Siewierski, major Marcin Płaza, dyrektorzy placówek oświatowych z gminy, sołtysi, delegacja Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, poczty sztandarowe. By oddać hołd ofiarom z sierpnia 1944 roku, delegacje złożyły wiązanki oraz zapaliły znicze pod pomnikiem upamiętniającym tamto wydarzenie.

Odczytano apel poległych. Dnia 15 sierpnia 1944 roku w lesie w Podsuliszce rozstrzelano 21 osób, które pomagały partyzantom.
Sama tragedia w Podsuliszkach rozpoczęła się 14 sierpnia 1944 roku. Żołnierze niemieccy jeszcze w ciemnościach otoczyli wieś Podsuliszka. Prawdopodobnie pretekstem akcji wojskowej była pomoc mieszkańców udzielaną partyzantom. Wtedy aresztowano we wsi wszystkich młodych mężczyzn i cztery kobiety. Wszystkich zatrzymanych przeprowadzono koszar żołnierskich znajdujących się wówczas w nieodległych Modrzejowicach. Następnego dnia, 15 sierpnia żołnierze niemieccy przyprowadzili do Poduliszki aresztowanych, a potem wprowadzono ich do pobliskiego lasu. Tu nastąpiło zamieszanie i część aresztowanych zdołała uciec. Ci, którzy nie zdążyli uciec zostali rozstrzelani.

Zginęło wówczas 19 mężczyzn i dwie kobiety: Józef Latała, Tadusz Belica, Józef Czyż, Wacław Fabiszewski, Bronisław Fajdek, Władysław Janek, Jan Lisek syn Ludwika, Władysław Lis, Stefan Nadgrodkiewicz, Jan Ziętek, Bolesław Nogaj, Władysław Gryz, Józef Mazur, Jan Lisek, Ignacy Domagała, Józef Domagała, Władysław Kowalczyk, Czesław Jędrzejewski, Antonina Nadgrodkiewicz, Maria Nadgrodkiewicz, Józef Lisek.

Nazwiska poległych mieszkańców wyryte są na tablicy na pomniku, a jest on usytuowany przy drodze wiodącej od strony Modrzejowic do wsi. Pomnik powstał w tym miejscu w 1971 roku. Po apelu odsłuchano „Balladę o pacyfikacji wsi Podsuliszka”, przedstawiającą historię wydarzenia. Zakończeniem uroczystości był poczęstunek – tradycyjna plenerowa grochówka. Na stole zagościły także lokalne przysmaki przygotowane przez Stowarzyszenie „Damy Radę”.

Jednym z elementów terroru stosowanego względem polskiej ludności na okupowanych przez Niemców ziemiach były pacyfikacje polskich miejscowości, szczególnie wsi. Specyfika niemieckiej okupacji i sposób przeprowadzania pacyfikacji polskich wsi wskazują raczej na zaplanowaną działalność eksterminacyjną i terrorystyczną wymierzoną najczęściej w niewinną i bezbronną ludność cywilną.