Rozmowa z Renatą Metzger, dyrektorem Resursy Obywatelskiej w Radomiu

Barbara Koś : Ta cykliczna impreza odbywać się będzie od wtorku już po raz siódmy. Dlaczego jest ona tak ważna dla Radomia?

Renata Metzger - Po kulturze żydowskiej w naszym mieście zostały już tylko ślady. Tę społeczność międzywojennego Radomia, stanowiącą blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców miasta, pochłonął niemal w całości Holocaust. Wraz z odejściem społeczności żydowskiej zanikła też wielokulturowość i wielowymiarowość naszego miasta. I właśnie celem spotkań jest zarówno przywrócenie pamięci o tamtych ludziach, jak i przybliżenie szeroko rozumianej kultury żydowskiej współczesnym radomianom. Poprzez spotkania historyczne, wystawy, filmy i koncerty przywracamy należną radomskim Żydom .pamięć. I wciąż odkrywamy nowe ich ślady.

-Czy w tym roku będzie jakiś nowy ślad?

- Tak. To planowana na sobotę 25 kwietnia, projekcja odnalezionego krótkiego materiału filmowego ukazującego radomskie getto. Będzie to pierwsza publiczna prezentacja filmu, w którego odnalezieniu pomógł nam radomski historyk, Przemysław Bednarczyk, pracownik TVP Historia.

- Odbędą się też premiery filmów?

- Oczywiście. W piątek o godzinie 17 w Resursie wyświetlimy film "Radom Salomona Birenbauma". Będzie to premiera filmu dokumentalnego zrealizowanego przez Resursę. W styczniu w Resursie gościł Salomon Birenbaum (rocznik 1926), dawny radomianin, od lat mieszkający w USA. Spotkanie w ramach cyklu "Historia Cię szuka" stało się okazją do wspomnień, a także sentymentalnego spaceru po rodzinnym mieście. Film jest zapisem rozmowy z Salomonem Birenbaumem oraz wycieczki śladami jego młodości. Dzięki Zespołowi Szkół Ogólnokształcących nr 4 wirtualnie spotkamy się też z Jerzym Rozenbergiem, mieszkającym obecnie w Izraelu. Nie mógł przyjechać do_Radomia z uwagi na stan zdrowia ale opowie swoje losy w filmie:"_O Radomiu, pewnym okręcie i nie tylko". Pan Rozenberg ma za sobą nie tylko obozy w Auschwitz i_Dachau ale także tragiczny rejs statkiem Exodus wiozącym w 1947 roku nielegalnych emigrantów do_Palestyny. Dodam, że na życzenie radomian ponownie wyświetlimy film"Beit Radom". Jego premiera miała miejsce w sierpniu 2012 roku podczas uroczystych obchodów 70 lecia zagłady radomskiego getta.

- Co jeszcze zaproponujecie w ramach "Śladu"?

-Otworzymy dwie wystawy._Pierwsza to "Oblicza oporu. Wojenne fotografie Faye Schulman, żydowskiej partyzantki,"wypożyczonej z Żydowskiego Muzeum "Galicja" w Krakowie. Druga to "Żydowski portret" wystawa malarstwa Janiny Blicharskiej-Linar, krakowskiej malarki. Ciekawie zapowiada się koncert "Cziribom, cziribom" - w wykonaniu Magdy Brudzińskiej i Klezmer Trio. Będzie też spektakl Teatru_Resursa "Wspomnienia z miasta R." oparty na tekstach Bernarda Gotfryda, Grzegorza Bartosa i Marcina Kępy, w reżyserii Roberta Stępniewskiego. Z kolei "Początek Księgi II" to happening przygotowany przez VI LO im. J. Kochanowskiego w (miejscu dawnej synagogi przy Wałowej i Bóżnicznej. Zostaną też wyświetlone inne ciekawe filmy: o Leonardzie Borkowiczu i Marianie Turskim.
Leonard Borkowicz to jednaj z kontrowersyjnych postaci polskiej historii powojennej. Borkowicz urodził się w 1912 r. w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Jako szesnastolatek został członkiem Komunistycznej Partii Polski. Był więźniem Berezy Kartuskiej. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Czerwonej i I Dywizji im. T. Kościuszki. W latach 1945-49 pełnił funkcję wojewody w Szczecinie. Od połowy lat 70. popierał działającą w PRL opozycję. W październiku 1989 r. popełnił samobójstwo. Marian Turski, historyk i dziennikarzi, wieloletni kierownik działu historycznego "Polityki". urodził się w 1926 r. w Druskiennikach. W czasie wojny przebywał w łódzkim getcie, był też więźniem obozu zagłady w Oświęcimiu. Po wojnie działał w Polskiej Partii Robotniczej, pracował też w Wydziale Prasy PZPR. Niemal całe zawodowe życie związał z tygodnikiem "Polityka". Od 2009 r. jest przewodniczącym Rady Muzeum Historii Żydów Polskich.

VII Spotkania z kulturą żydowską "Ślad" - PROGRAM