Społeczny Komitet Ochrony Zabytkowego Cmentarza Rzymskokatolickiego w Radomiu zaprasza na kwestę wielkanocną

Grób Marianny Chludzinskiej.
(fot. archiwum)

Rozmawiamy ze Sławomirem Adamcem, wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Ochrony Zabytkowego Cmentarza Rzymskokatolickiego.

- Wielkanocna kwesta organizowana jest przez Społeczny Komitet już po raz dziesiąty. Zebrane pieniądze zostaną przeznaczone na renowację, potrzebujących pilnych prac konserwatorskich. Których nagrobków, tym razem?

- To nagrobki Marianny Chludzińskiej i Jana Mileyko.

- Dlaczego te nagrobki są szczególnie cenne?

- Grób Marianny (Maryanna) Chludzińskiej ( 2 voto Ciborowska, z domu Roguskiej )zmarłej 19.05.1843 roku, ) to neoklasycystyczny postument z piaskowca, zwieńczony urną nakrytą welonem. Na jednej z płyt widnieje mocno zniszczona, a zarazem piękna inskrypcja: "Oto wzór zacnych Kobiet najgodniejsza Matka / Któż stratą cnót przykładu do łez się nie wzruszy / Światła ze swych poświęceń dla ludzkości rzadka / Wyryła co sercu znanych część Anielskiej duszy / Cieniu spojrzyj na grób ten okryty żałobą / I pociesz swych przyjaciół co szczere łzy leią / Pociesz syna tą błogą jedyną nadzieją / ZE CJĘ wkrótce zobaczy i połączy z TOBĄ".
Na ścianach bocznych postumentu umieszczono płaskorzeźby : z lewej - laska Eskulapa, z prawej - dwie skrzyżowane płonące pochodnie, odwrócone głowniami ku dołowi i przewiązane szarfą. W grobie pochowany jest również Franciszek Ksawery Chludziński, syn Marianny, oficer wojska polskiego i sędzia Trybunału w Radomiu. W obecnym stanie nagrobek jest mocno odchylony od pionu, z dużymi ubytkami kamienia i spoiw i niestety mocno pokryty mchem, niszczącym strukturę delikatnego piaskowca.

- A drugi z grobów planowany w 2015 r. do renowacji?

To szlachecki nagrobek Jana Mileyko (†1842,) a zarazem wyjątkowy postument w formie obelisku, z mocno zatartym herbem i inskrypcją, poświęconą pułkownikowi kawalerii i komendantowi Radomia. Mamy nadzieję, że dzięki hojności osób odwiedzających radomska nekropolię rzymskokatolicką, w czasie Wielkiej Soboty i w dniach listopadowych świąt, uda nam się zebrać środki, na renowację tych dwóch pięknych nagrobków, które w tym roku, po konsultacjach z zarządcą cmentarza (parafia św. Wacława), postanowiliśmy jako Społeczny Komitet Ochrony Zabytkowego Cmentarza Rzymskokatolickiego w Radomiu, poddać renowacji.

- To już kolejna kwesta Społecznego Komitetu, który obchodzi w tym roku dwudziestolecie istnienia.

- Dlatego chcielibyśmy wraz z mieszkańcami Radomia i ofiarodawcami, uczcić nasz jubileusz następnymi renowacjami. Będziemy nadal ratować najpiękniejsze i najbardziej potrzebujące prac konserwatorskich nagrobki, na jednej z najstarszych nekropolii polskich, bo liczącej już 203 lata.

- Poprzednie renowacje były udane?

- W minionym roku udało nam się renowację dwóch nagrobków: rodziny Kobierskich i Piotra Błochowicza oraz rodziny Mierzyńskich. Koszt robót sięgnął prawie 70 tys. zł. Za każdym razem prace konserwatorski, to bardzo kosztowne inwestycje, wymagające nie tylko dużego zaangażowania środków społecznych, ale i specjalistycznej wiedzy konserwatorskiej i historycznej oraz uzgodnień z zarządcą cmentarza, biurem konserwatora zabytków i wykonawcami. Dlatego bardzo dziękujemy za wsparcie naszych działań społecznych i wspólnego dzieła odnowy, prosząc o choćby najmniejsze i symboliczne darowizny w Wielką Sobotę, w czasie kwesty wielkanocnej na radomskim Cmentarzu Rzymskokatolickim, przy ul. Limanowskiego.

- A kwoty ofiarodawców?

- Tylko podczas ostatniej kwesty przeprowadzonej w dniach 1 i 2 listopada 2014 r. Komitet zebrał 40 954,59 zł. Kwesta wielkanocna, to znacznie mniejsze środki, nie przekraczające 2 - 4 tyś. zł. Ale każda złotówka ma znaczenie. Każdego roku do kwesty na radomskim cmentarzu, włączają się wolontariusze; członkowie i sympatycy Społecznego Komitetu Cmentarza Rzymskokatolickiego w Radomiu, w tym uczniowie i nauczyciele radomskich szkół. Mamy nadzieję,że teraz też tak będzie.

- Co dotychczas wyremontowano z zebranych pieniędzy podczas kolejnych kwest ?

- Komitet przeprowadził renowacje pomników nagrobnych rodzinnych Herdinów, Dzikowskich, Twardzickich, Kociubskich , dziecięcych - Stefci Lewandowskiej, Stasia i Luci Kędzierskich,dzieci z rodziny Wielochowskich, żeliwnego pomnika Marianny Pentz. W kolejnych latach 2010/2014 zostały odnowione, kamienny pomnik Franciszki Ogińskiej,żeliwne nagrobki Ignacego Karpińskiego, Ludwika Przybyłki, kamienny Franciszka Truszkowskiego,rodziny Wysockich i Nowickich, rodziny Mierzyńskich oraz Kobierskich i Piotra Błochowicza.

- Jakie jest znaczenie kwesty dla cmentarza?

- Przez ostatnie lata cmentarz przy ulicy Limanowskiego stał się, dzięki oczywiście zarządcy-parafii św. Wacława i dyrektora nekropolii ks. dr Piotra Zamarii oraz Komitetu i wszystkich darczyńców, pięknym przykładem pamięci o zmarłych oraz materialną i duchową wartość sztuki sepulkralnej. Na radomskim cmentarzu założonym w 1812 r.pochowanych jest ponad 200 tys.. zmarłych. Spoczywają tam , m.in.: powstańcy styczniowi, legioniści Piłsudskiego, żołnierze z kampanii wrześniowej i czasu okupacji oraz 5 żołnierzy, gen. Wł. Andersa, którzy walczyli pod Monte Cassino i po powrocie do Polski, zmarli na Ziemi Radomskiej. Tutaj pochowani są również m.in.: malarz batalista Józef Brandt., major T. Brzęk - Osiński, wybitny Senator II RP Maciej Glogier i doktor Ludwik Przybyłko oraz biskupi radomscy; Edward Materski i Stefan Siczek. Celem Społecznego Komitetu jest uświadomienie szerokiemu ogółowi społeczeństwa potrzeby i znaczenia społecznej ochrony zabytkowego cmentarza oraz podejmowanie konkretnych działań zmierzających do ochrony zabytków cmentarza.