Stare cmentarze w rejonie Kozienic. Cmentarz rodziny Dehnów i cmentarz wojenny Molendy. Zobacz zdjęcia

Rodzina Dehnów zarządzała majoratem kozienickim w latach 1835 - 1915. Do dzisiaj zachował się po nich XIX-wieczny cmentarzyk, który jest położony w południowo-wschodniej części parku, w odległości około 100 metrów od pałacu gdzie teraz ma siedzibę Urząd Miejski. Rozciąga się na wzniesieniu opadającym ku rzece Zagożdżonce i jest ogrodzony siatką, która wychodzi poza stary, kamienny obręb okalający nagrobki i wyznacza obszar o wymiarach 12 na 13,5 metra.

Jeszcze do końca lat 90. ubiegłego wieku zamiast siatki widoczne było masywne, ozdobne, żeliwne, skorodowane ogrodzenie z furtką, którego elementy zostały zdemontowane w celu ochrony przed kradzieżą. Zrobiono ich dokumentację, zdjęcia i są nadal przechowywane w Muzeum Regionalnym w Kozienicach. Po 1945 roku cmentarz nie był poddany konserwacji. Zapisów o urodzeniach czy zgonach osób pochowanych na tym cmentarzyku nie ma w księgach parafialnych tutejszego kościoła.

Na cmentarzu widocznych jest dziewięć prostokątnych płyt z piaskowca w stylu neoklasycyzmu, leżących na ziemi, fragment jednej, mocno połamanej i stojący nagrobek. Inskrypcje na płytach są ryte cyrylicą.

Na nagrobkach umieszczone są napisy w języku rosyjskim. Pierwszy z nich wskazuje na grób Katarzyny Den, z domu Łaniewska-Wołk urodzonej 30 maja 1804 roku, zmarłej 26 listopada 1845 roku.
Ten nagrobek wieńczyła kiedyś amfora z Aniołem Śmierci, która została ukradziona.

Napis na drugim nagrobku jest w znacznej części zatarty, ale wiadomo, że chodzi o grób Iwana Iwanowicza, zmarłego w 1859 roku.

W kolejnych grobach pochowani zostali: Olga Iwanowna Den, urodzona 12 czerwca 1843 roku, zmarła 10 grudnia 1847 roku; Iwan Iwanowicz Den, urodzony 14 czerwca 1830 roku, zmarły 21października 1884 roku; Baron Iwan Mengden urodzony 27 listopada 1857 roku, zmarły 10 maja 1860 roku; Maria Mengden, urodzona 8 marca 1856 roku, zmarła 21 sierpnia 1857 roku; Julia Mengden; urodzona 12 marca 1855 roku, zmarła 2 stycznia 1875 roku; Konstantyn Ferdynandowicz baron Mengden, urodzony 18 kwietnia 1803 roku, zmarły 1 stycznia 1887 roku; Franciszek Mengden, zmarły prawdopodobnie w 1857 roku; Baronessa Helena Fitingof, urodzona z Denów 23 października 1827 roku, zmarła 21 maja 1851 roku i syn Paweł urodzony 21 kwietnia, zmarły 10 maja 1851 roku.

Jest tam także trzon kamiennej kolumny, leżący na ziemi, możliwe, że był kiedyś częścią większego pomnika. Konserwator zabytków określił, że jest to fragment obiektu komemoratywnego, czyli symboliczny pomnik nie zawierający ciała, a postawiony ku pamięci zmarłych osób.

Cmentarz wojenny Molendy
Niedaleko wsi Molendy, leżącej w gminie Garbatka-Letnisko, znajduje się cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej. Pochowani są na nim w zbiorowych mogiłach żołnierze trzech walczących armii: niemieckiej, austriacko-węgierskiej i rosyjskiej. Kwatery otoczone ceglanymi murkami z drewnianymi krzyżami – część z nich z charakterystycznymi daszkami. Żeliwna tablica przy wejściu przypomina, że we wszystkich trzech armiach walczyli Polacy.

Są tu także dwa groby uczestników partyzanckiej bitwy pod Molendami z 7 kwietnia 1944 roku. Wtedy to oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej, pod dowództwem Zbigniewa Otwinowskiego – „Gryfa”, otoczone we wsi przez przeważające siły niemieckie, stoczyły zaciętą bitwę, wyrywając się z okrążenia.

W opracowaniu informacji korzystałem z informacji na stronie Powiatu Kozienickiego oraz mazowsze.szlaki.pttk.pl.

Zobacz także: