Zaplanuj emeryturę zamiast o niej marzyć

Marek Przybylski - prezes CU Investment Management: - Tendencja do wydłużania się życia powoduje, że wymarzona emerytura coraz częściej postrzegana jest jako długi, aktywny, ale też... kosztowny czas.

Niektórzy z nas marzą o spokojnej emeryturze, spędzanej na działce, spacerach z psem i czytaniu książek. Jednak większość chce spełnić ambitniejsze marzenia, na które w czasie pracy zawodowej brakuje czasu i pieniędzy. Jak to osiągnąć?

BĘDĘ SZCZĘŚLIWYM EMERYTEM

- Tendencja do wydłużania się życia i coraz bardziej powszechna dbałość o zdrowie i kondycje fizyczną powodują, że wymarzona emerytura coraz częściej postrzegana jest jako długi, aktywny, ale też... kosztowny okres naszego życia - mówi Marek Przybylski, znawca "psychologii finansów", pracujący jako prezes Commercial Union Investment Management.

- Koszty te należy oszacować, a potem... zacząć gromadzić pieniądze, czyli po prostu oszczędzać ze swoich bieżących dochodów. Warto przy tym pamiętać, że oszczędzanie na emeryturę nie jest odkładaniem złotówki dzisiaj po to, żeby móc wydać tę złotówkę za 20 czy 40 lat. Liczymy na to, że pomnożymy odkładane kwoty. Dlatego tak ważne jest, jak lokujemy swoje oszczędności.

Takie podejście do sprawy prowadzi do emerytury, która mogłaby być jednym ze szczęśliwszych okresów naszego życia. Mogłaby, ale przeważnie nie jest; emeryci przeważnie nie są zadowoleni ze stylu życia, jaki prowadzą. Dlaczego tak się dzieje?

Badając zachowania przyszłych emerytów amerykańscy naukowcy przedstawili im trzy proste stwierdzenia, prosząc, aby ocenili, na ile się z nimi zgadzają lub nie zgadzają.

Oto one:

1. Realizuję swój plan oszczędzania na emeryturę. Będę szczęśliwym emerytem.

2. Wiem, jakie będę miał koszty życia na emeryturze.

3. Wiem, jakie pieniądze będę otrzymywał na emeryturze z I, II i III filara systemu ubezpieczeniowego.

Odpowiadać można było w skali od 1 do 5, przy czym 1 oznaczało "zdecydowanie nie zgadzam się", a 5 "zdecydowanie się zgadzam". Średnia z odpowiedzi na pierwsze pytanie wyniosła 3,5, na drugie 2,3, a na trzecie 2.

- Wynika z tego, że ludzie są dość optymistyczni co do swojej przyszłej emerytury, rozumianej jako ogólna, dość mglista idea - komentuje Marek Przybylski. - Jednocześnie są jednak mało świadomi swoich przyszłych możliwości finansowych. Uogólniając, można więc powiedzieć, że nie planujemy naszych emerytur, tylko o nich marzymy.

BARIERY PSYCHOLOGICZNE

Co więc stoi na przeszkodzie w racjonalnym przygotowaniu się do życia na emeryturze? Często główną przeszkodą nie jest brak możliwości finansowych, ale bariery natury psychologicznej. Oto najważniejsze z nich:

- Brak wewnętrznej dyscypliny: W codziennym życiu z przyszłą, odległą emeryturą, walczy zaspokojenie bieżących potrzeb. W tej walce przeważnie wygrywa konsumpcja.

- Efekt "kont psychologicznych": Mechanizm ten polega na różnym traktowaniu pieniędzy w zależności od sposobu ich uzyskania. Bieżące dochody kojarzymy z konsumpcją. Jesteśmy bardzo skłonni odłożyć na emeryturę pieniądze otrzymane jednorazowo, takie jak spadek, czy dochody ze sprzedaży domu

- Pokusa zbyt wczesnego sięgania po oszczędności emerytalne: Silna wola nie zawsze jest wystarczającym strażnikiem funduszu emerytalnego, dlatego większość systemów emerytalnych opiera się na przymusie (polski I i II filar). W przypadku dobrowolnego, III filara, takich zabezpieczeń już nie ma. Pojawia się więc pokusa wycofania pieniędzy.

Ryzykujemy raczej niechętnie

Badania pokazują, że większość z nas, mając do wyboru pewne 100 złotych, albo możliwość rzutu monetą i wygranie 200 złotych - gdy wypadnie orzeł lub nie wygraniu niczego - gdy reszka, wybiera bezpieczne 100 złotych. Tymczasem długoterminowe lokowanie pieniędzy na przykład w fundusze inwestycyjne akcji przypomina tę samą grę, tyle że z możliwością rzucania monetą bardzo wiele razy. Mimo to większość z nas woli jednak bezpieczne, ale mało dochodowe lokaty.