Emerytura bez problemów

Paweł Kaleta, wicedyrektor ds. świadczeń kieleckiego od-działu ZUS - w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych pracuje od ponad 20 lat. Jest absolwentem Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w zakresie polityki społecznej.

Podczas ostatniego dyżuru przy głośnym telefonie "Echa Dnia" gościliśmy eksperta ubezpieczeń społecznych - Pawła Kaletę, wicedyrektora od spraw świadczeń kieleckiego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Oto najciekawsze pytania naszych czytelników i odpowiedzi na nie:

- Jestem od 2008 roku na emeryturze i ja w tym roku żadnej informacji o składkach w ZUS nie dostałem. Dlaczego?
- Informację o stanie konta w ZUS rozsyłamy dla ubezpieczonych, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 roku. Nie wysyła się tej informacji dla osób urodzonych wcześniej, tym bardziej dla tych, którzy już pobierają emerytury przyznane na "starych" zasadach.

- Mam 59 lat i przepracowane 37 lat, z czego 15 w warunkach szczególnych. Teraz jestem na rencie. Kiedy i w jaki sposób mogę się starać o emeryturę?
- Z tego co pan mówi wynika, że po ukończeniu 60 roku życia może mieć pan prawo do emerytury wcześniejszej, która przysługuje osobom urodzonym po 1948 roku jeżeli na dzień 31 grudnia 1998 roku udowodnią ogólny staż pracy 20 (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) oraz minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Aby ją otrzymać powinien pan złożyć do ZUS odpowiedni wniosek, bo rencistom z urzędu przyznajemy emeryturę tylko w powszechnym wieku emerytalnym. Dla osób będących w podobnej sytuacji, które są członkami Otwartego Funduszu Emerytalnego (tak zwany II filar) przepisy wprowadziły dodatkowy warunek złożenia wniosku o wykreślenie z OFE oraz przekazanie zgromadzonych tam składek do budżetu państwa. Taki wniosek składa się w ZUS razem z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę.

- Mój kapitał początkowy jest obliczony na podstawie wynagrodzeń z 10 lat, choć do końca 1998 roku pracowałam już ponad 20 lat. Czy zakład pracy podał prawidłowo wynagrodzenia tylko z 10 lat?
- W przypadku osób takich jak pani sposoby ustalenia podstawy do wyliczania kapitału początkowego były dwa. Pierwszy brał pod uwagę średnią zarobków z wybranych 20 lat, drugi - średnią 10 kolejnych lat wybranych z ostatniego przed 1999 rokiem dwudziestolecia.
W pani przypadku, jeżeli do ZUS zostanie dostarczona dokumentacja z wynagrodzeniem za okres dłuższy niż 19 lat ZUS wybierze dla obliczenia pani kapitału najkorzystniejszy wariant. Co nie znaczy, że u pani w ten sposób jego wysokość się zmieni, ponieważ pani zakład wykazując zarobki za 10 kolejnych lat mógł już wybrać najkorzystniejszy wariant - dający najwyższy wskaźnik podstawy wymiaru.
- Około 2 lata temu wystąpiłam o ustalenie kapitału początkowego i otrzymałam decyzję z określoną kwotą, ale w informacji, którą teraz dostałam z ZUS w miejscu gdzie powinien być kapitał początkowy mam same zera. Co to może oznaczać?
- Na pani miejscu natychmiast zwróciłbym się do ZUS z reklamacją i wnioskiem o wyjaśnienie sprawy. Jeśli otrzymała pani decyzję o ustaleniu kapitału początkowego w 2008 roku - bo tego okresu dotyczy informacja rozsyłana przez ZUS w tym roku - to na pewno w dokumentach powinna się znaleźć kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego.
Natomiast jeżeli decyzję o ustaleniu kapitału początkowego dostała pani już w 2009 roku - w takim przypadku w informacji, którą pani dostała, może go nie być - bo są to informacje ze stanu konta na koniec 2008 roku. Dlatego proszę dokładnie sprawdzić kiedy miała pani obliczony kapitał i ewentualnie wyjaśnić sprawę w najbliższej placówce ZUS.

- Kilka lat temu miałam ustalony kapitał początkowy, ale uznano mi tylko 10 lat ubezpieczenia, nie uwzględniono mi czterech. Dodatkowo mylnie zaliczono mi okresy urlopów macierzyńskich, bo firma, która już nie istnieje źle wystawiła dokumenty. Wtedy nie prostowałam tej sprawy, ale po otrzymaniu informacji od ZUS w tym roku widzę finansowe skutki tego zaniedbania. Czy mogę jeszcze jakoś wyjaśnić te sprawy?
- Nie zapoznając się z pani dokumentacją trudno jest udzielić odpowiedzi na pani pytania. Ogólnie mogę tylko przekazać, że pomimo ustalenia dla pani kapitału w każdym czasie można wystąpić do ZUS z wnioskiem o jego przeliczeniu dołączając do wniosku dodatkowe dowody lub poprawione dokumenty. Co do nie zaliczenia pani wszystkich lat pracy w zakładzie, który już nie istnieje pomocnym w tym miejscu może być archiwum lub ostatecznie wykorzystanie możliwości udowodnienia tego okresu pracy zeznaniami świadków.

- Mam 54 lata i chciałabym się dowiedzieć, na jakich warunkach mogę starać się o świadczenie przedemerytalne?
- Generalnie przepisów dotyczących świadczenia przedemerytalnego i zasad przyznawania go jest sporo. Jednak w przypadku kobiety 54-letniej można brać pod uwagę trzy warianty uprawniające do otrzymania świadczenia. Pierwszy to 35 lat pracy i wówczas świadczenie przedemerytalne przysługuje bez względu na wiek pod warunkiem rozwiązania ostatniego stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Jeśli nie ma pani tak długiego stażu, a ma pani udokumentowane minimum 30 lat pracy i umowa została rozwiązana w podobnym trybie to po ukończeniu 55 roku życia może się pani starać o świadczenie przedemerytalne. W trzecim przypadku już 20-letni staż oraz wiek 56 lat życia może być wystarczający do otrzymania świadczenia, ale dodatkowym warunkiem jest utrata pracy z powodu likwidacji zakładu lub jego niewypłacalności.