Hodowla owiec w Polsce. Sprawdzamy, od czego zacząć. Na takie dopłaty mogą liczyć hodowcy owiec w 2024 roku

Według stanu z 31 sierpnia 2023 roku w komputerowej bazie danych ARiMR zarejestrowano 273 154 owce. W 2018 roku było to 266 900, nie odnotowano więc w przeciągu ostatnich pięciu lat dużego wzrostu, pogłowie owiec utrzymuje się w ostatnich latach na stosunkowo podobnym poziomie.

Owce utrzymywane są pastwiskowo od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Zimą przebywają w budynkach, z dostępem do wybiegów.

- Tradycja chowu owiec wiąże się z pewną obrzędowością, budownictwem oraz sprzętem pasterskim. Sezon wypasowy zaczynał się w dzień św. Wojciecha, który przypadał na dzień 23 kwietnia, a kończył się w dzień św. Michała Archanioła tzn. 29 września – wyjaśnia Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Jak dodaje MODR „owce są zwierzętami sezonowymi. Oznacza to, że rozmnażają się w takim okresie, aby wydać na świat potomstwo wiosną. Jednak w hodowli dąży się do asezonowości, by owca wydała dwa mioty w ciągu roku”.

Warto przede wszystkim zastanowić się, czy hodowla owiec w ogóle nam się opłaca, na co chcemy je przeznaczyć (mięso, wełna, mleko i produkty mleczne). Od określenia celu zależy też, czy i jakie dopłaty możemy uzyskać.

Aby hodowla była opłacalna, należy spełnić kilka warunków, jednym z najważniejszych jest stado, które liczy co najmniej 10 maciorek. Pozwala to na utrzymanie stada zachowawczego, zyski zacznie przynosić większe stado. Bardziej opłacalna jest hodowla owiec na mięso niż na produkty mleczne, które są mniej popularne.

Trzeba się również do takiej hodowli odpowiednio przygotować. Potrzebna będzie przede wszystkim odpowiednio duża przestrzeń. Niezbędna jest ona do wypasu owiec, które potrzebują ruchu. Poza tym owce to „naturalne kosiarki”, będą jadły to, co znajdą na pastwisku, a to obniża koszt ich utrzymania. Szacuje się, że na 10 owiec z młodymi i trykiem powinno się mieć 1 ha pastwiska.

- Jednym z warunków sukcesu w klasycznym chowie owiec jest racjonalne wykorzystanie pastwiska. Dorosła owca pobiera około 7 kg zielonki pastwiskowej dziennie. Pastwiska powinny być zakładane na terenach suchych i nienarażonych na okresowe zalewanie i podmakanie. Mogą to być grunty o większym nachyleniu skłonów. Natomiast pod łąki kośne można przeznaczyć teren płaski, niebagienny, tak aby koszenie i zbiór siana oraz prace pielęgnacyjne wykonywać sprzętem mechanicznym – podkreśla MODR.

Do tego pomieszczenie, które osłoni zwierzęta przed wiatrem i zapewni im ciepło. W stodole musi znaleźć się siano i sucha słoma owsiana w dużych ilościach.

Owce kupuje się zazwyczaj u prywatnych hodowców. Można też szukać ogłoszeń na portalach internetowych, np. OLX. Doświadczeni hodowcę doradzają, aby kupować owce i tryki z różnych miejsc, aby uniknąć ryzyka pokrewieństwa między nimi. Nie kupujemy też owiec zbyt młodych.

Przed wpuszczeniem owiec do owczarni odkażamy je, myjemy i bielimy. Powtarzamy to co roku zarówno na wiosnę, jak i jesienią. Dodatkowo, jeśli przenosimy je do innej stodoły. Po zakupie owcy, należy ją odrobaczyć i trzymać w oddzielnym boksie przez 10 dni.

Hodowcy owiec mogą liczyć w 2024 roku na trzy dopłaty ze Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027. Krajowe i unijne środku są ważnym elementem dochodu z hodowli owiec. Dopłaty przewidziano w ramach:

• interwencji I 5.3 „Wsparcie dochodów związane z produkcją do owiec” – ma na celu takie wsparcie dochodów z hodowli owiec, które zapobiegnie rezygnacji z jej kontynuowania
• interwencji I 8.6 „Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie” – ma na celu ochronę ras rodzimych zagrożonych wyginięciem;
• ekoschematu I 4.6 „Dobrostan zwierząt”.

Warunkiem otrzymania dopłaty jest to, aby rolnik był aktywny zawodowo, a gospodarstwo rolne nie może być mniejsze niż 1 ha, lub w przypadku hodowli zwierząt kwota dopłat bezpośrednich nie jest mniejsza niż 200 euro.

W przypadku Interwencji I.5.3 „Wsparcie dochodów związane z produkcją do owiec” przewidziano na ten cel 24,2 mln euro. Dopłaty w całym kraju są jednolite i wynoszą ok. 26 euro za sztukę. Należy spełnić poniższe warunki:

• minimum 10 maciorek, zarejestrowane w systemie IRZ, wiek – minimum 12 miesięcy;
• okres przetrzymywania owiec trwał przynajmniej od 15 marca do 15 kwietnia, w roku, w którym składamy wniosek.

Jeśli chodzi o Interwencję I.8.6 „Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie” hodowcy muszą realizować program Instytutu Zootechniki PIB, którym objęte są konkretne rasy owiec, w tym: merynos odmiany barwnej, białogłowa owca mięsna, pomorska, czarnogłówka, wrzosówka, polska owca górska, czy wielkopolska.

Można liczyć na 500 zł za sztukę przez 5 lat trwania zobowiązania, dopłaty wypłacane są do maciorek.

Pieniądze w ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt” otrzymuje się co roku (ustalona w 2023 roku stawka to 154,49 zł za sztukę), trzeba jednak spełnić kilka warunków:

• plan poprawy dobrostanu owiec, który musi być opracowany z doradcą rolniczym na formularzu ARiMR,
• owce muszą być oznakowane i zarejestrowane w systemie IRZ,
• wszystkie owce w hodowli spełniają wymagania odnoszące się do dobrostanu,
• muszą być wypasane przez co najmniej 120 dni w okresie o 1 kwietnia do 30 września.