Kolekcja książąt Czartoryskich na wystawie w stalowowolskim muzeum

Pamiątki po wielkich ludziach

Zbiory Czartoryskich powstały pod koniec XVIII wieku z inicjatywy Księżnej Izabeli Czartoryskiej. Muzeum skupiało dzieła sztuki oraz pamiątki po wielkich ludziach i narodach. Miało również cel dydaktyczny, choć bardziej ogólny i sentymentalny. Kiedy w 1831 r. wojska rosyjskie szły na Puławy, ks. Izabela, przy udziale ludności miejscowej, ewakuowała zbiory, głównie do Galicji. Choć Rosjanom udało się zagarnąć i wywieźć część, większość została uratowana i schowana w różnych miejscach.

W Muzeum Czartoryskich w Krakowie rozpoczęła się modernizacja. Za trzy lata zbiory pokazane zostaną według zamysłu ich założycielki księżnej Izabeli Czartoryskiej, zabezpieczone, oświetlone i opisane zgodnie z najnowszymi wymogami muzealnymi, w "klimacie" XIX - wiecznej ekspozycji.

NIEZWYKŁA KOBIETA

Na otwarcie wystawy w Stalowej Woli przybyła zastępca prezesa Fundacji Czartoryskich Maria Osterwa-Czekaj. Ta kobieta niezwykłej urody i kultury, przyznała, że komnaty stalowowolskiego muzeum świetnie nadają się do ekspozycji skarbów sztuki. - To diament, jaki może być oglądany w tym mieście - powiedziała. Warto dodać, że część kolekcji trafiła do Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

Kurator wystawy historyk sztuki Anna Król zwróciła uwagę, że stalowowolska wystawa prezentuje między innymi eksponaty związane z takimi postaciami z dziejów Polski, jak hetman Stefan Czarniecki, marszałek Jerzy Sebastian Lubomirski, król Jan III Sobieski, książę Józef Poniatowski. Należały do tych postaci lub były z nimi związane. - To tworzy dodatkową aurę tej ekspozycji - zapewniła.

KRÓLEWSKI RÓŻANIEC

Obok portretów na wystawie znajdą się liczne militaria - broń biała i palna, części zbroi, a ponadto różaniec króla Jana III Sobieskiego, laska marszałkowska Stanisława Herakliusza Lubomirskiego czy fragmenty sarkofagu hetmana Stanisława Żółkiewskiego, pozyskane po przebudowie w XIX wieku.

Osobną część wystawy zajmuje cenna kolekcja malarstwa oraz zbiór europejskiego rzemiosła artystycznego. W kolekcji malarstwa znajdują się obrazy mistrzów flamandzkich z XVII-XVIII w. oraz artystów polskich i w Polsce działających (Bacciarelli, Orłowski, Matejko, Boznańska). W kolekcji rzemiosła można podziwiać dawne zegary, kunsztowne puchary, czarki, figurki, puzderka i tabakierki z kamieni półszlachetnych (agat, jaspis, karneol, kryształ górski) jak również przedmioty związane z nauką: niezwykle cenne XV-wieczne astrolabium, cyrkle, kompas.

ZAKUWANA POLSKA

Trzeci dział to eksponaty związane z upadkiem I Rzeczypospolitej, powstaniami narodowymi i Wielką Emigracją. Jest tu alegoryczny obraz Jana Matejki "Zakuwana Polska". Znajdziemy tu także portrety przedstawicieli rodu Czartoryskich, m.in. Izabeli z Flemingów (1746-1835) - założycielki kolekcji.

Dopełnienie ekspozycji stanowią pamiątki związane z powstaniami narodowymi: listopadowym 1830 i styczniowym 1864, jak np. kartacze z bitwy pod Grochowem, krzyżyki z napisami upamiętniającymi krwawe wydarzenia 1861 roku, broszka "Boże zbaw Polskę".