Palma z bibułowymi cudeńkami łączy pokolenia. Dzieci zachwycone tradycją

Dzieci są wyraźnie zadowolone z kwiatów.
(fot. Zdzisław Surowaniec)

Od IX wieku

Palmy wielkanocne święcone w Niedzielę Palmową na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy są symbolem zmartwychwstania i nieśmiertelności. Świecenie palm jest znane w Polsce od IX wieku, a niedziela ta znana jest w naszej tradycji jako Kwietna lub Wierzbowa.

W świetlicy Zespołu Szkół w Pysznicy koło Stalowej Woli, gdzie Szkoła Podstawowa i Gimnazjum noszą imię Jana Pawła II, wyrosło w tym tygodniu kilkaset bajecznie kolorowych kwiatów. Powstały z bibuły i będą ozdobą palm wielkanocnych.

To, co jest wzruszającego w grupie robiącej kwiaty, to fakt, że zasiadło ze sobą kilka pokoleń mieszkańców. Starsze panie uczą dzieciaki robić kwiaty tak, ja się tego kiedyś nauczyły od kogoś starszego od siebie, Powstają cudeńka - wycinane, skręcane, nawijane, marszczone. Nie ma dwóch takich samych kwiatów, wszystkie są wyjątkowe.

WAŻNA TRADYCJA

Szkoła, kierowana przez uzdolnionego plastycznie dyrektora Władysława Szpunara, przywiązuje duża wagę do tradycji. Dzięki temu ta tradycja nie usycha, kwitnie, trzyma się mocno i ubogaca życie mieszkańców i ich otoczenie. Pysznicka szkoła przywiązuje dużą wagę do pielęgnowania tradycji. Właśnie za to zajmuje w ogólnopolskim konkursie na "Szkołę z tradycją" czołowe miejsce w kraju.

Od bardzo dawna w okolicach Pysznicy kobiety robiły kwiaty z bibuły. W czasach przedwojennych czy po wojnie ozdabiały nimi wieńce nagrobne na dzień Wszystkich Świętych. A żeby delikatne kwiaty nie przemakały, maczały je w parafinie. Bibułowymi kwiatami zdobiono kapliczki na drzewach, gdy odbywały się przy nich majowe nabożeństwa, z ogniskami rozświetlającymi twarze ludzi modlących się i śpiewających piękne pieśni "Po górach, dolinach, rozlega się dzwon; Anielskie wołanie ludziom głosi on"…

Czyje kwiaty ładniejsze?
(fot. Zdzisław Surowaniec)

Palmy chronią od złego

Z palmami wielkanocnymi wiąże się wiele ludowych zwyczajów i wierzeń:
- poświęcona palma chroni ludzi, zwierzęta, domy, pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem,
- połykanie bazi zapobiega bólom gardła i głowy, a sproszkowane kotki dodawane do naparów z ziół mają moc uzdrawiającą,
- bazie z poświęconej palmy zmieszane z ziarnem siewnym podłożone pod pierwszą zaoraną skibę zapewnią urodzaj,
- krzyżyki z palmowych gałązek zatknięte w ziemię bronią pola przed gradobiciem i burzami,
- poświęcone palmy wystawiane podczas burzy w oknie chronią dom przed piorunem,
- poświęconą palmą należy pokropić rodzinę, co zabezpieczy ją przed chorobami i głodem,
- uderzenie dzieci witką z palmy zapewnia zdrowie,
- wysoka palma przyniesie jej twórcy długie i szczęśliwe życie,
- piękna palma sprawi, że dzieci będą dorodne.

NIETRWAŁA BIBUŁA

Bibułowe kwiaty mocowano do świętych obrazów wiszących w domach czy noszonych w procesjach na Boże Ciało. Marszczona bibuła jest nietrwała, szybko blednie, jest nieodporna na wilgoć, więc co roku trzeba było kwiaty wymieniać na nowe. A do tego przydawały się niezastąpione kobiece ręce i głowy pełne pomysłów.

Dziś nikt już nie robi bibułowych kwiatów na wieńce nagrobne, bo w sprzedaży jest olbrzymi wybór sztucznych wiązanek (większość do chiński wyrób), niekiedy wyglądających jak żywe. Także kapliczki są majone kwiatami "made in China". Bibułowe kwiaty trzymają się jeszcze mocno dzięki wielkanocnym palmom.

W Pysznicy od wielu lat dyrektor szkoły organizuje warsztaty robienia bibułowych kwiatów do palm wielkanocnych. Jeśli któraś ze starszych pań mieszka daleko, jest przywożona na zajęcia. Dzieciaki przychodzą z mamami, siadają przy stołach z bibułą i za chwilę jadalnia zamienia się w rajski ogród. Trzeba mieć nie tylko pomysł na zrobienie kwiatu, ale także zwinne ręce, żeby z delikatnej bibuły stworzyć takie arcydzieła.

BIBUŁA W GROSZKI

Kwiaty są w różnych kształtach - strzępione, z wycinanymi płatkami, skręcane. Przydaje się szydełko, którym naciąga się bibułę tak, że powstają faliste płatki. Panie mają też patent na to jak z bibuły zrobić podłużne szyszki. Przyciągają wzrok pastelowe, delikatne kolory, ale także na przykład bibuła w groszki.

- Piękne, kolorowe kwiaty wykonane przez uczniów pod kierunkiem zaproszonych pań, zostaną wykorzystane do przyozdobienia palm wielkanocnych biorących udział w tegorocznym Szkolnym Konkursie na Palmę i Koszyk Wielkanocny - powiedział dyrektor szkoły Władysław Szpunar.

Palma wygląda imponująco.
(fot. Zdzisław Surowaniec)

Ludwika Błażejowicz wylicza, że już od dwudziestu lat w szkole organizowane są warsztaty robienia kwiatów na palmy. - Do palm wykorzystujemy to, co jest w okolicy czyli rośliny rosnące blisko. Tak robili nasi przodkowie, nasze mamy, gospodynie, które zbierały świeży bukszpan i tuję - mówi. - Tu są trzy pokolenia, starsze panie, rodzice i dzieci od pierwszej klasy szkoły podstawowej do ostatniej gimnazjum. Chłopcy nawet przychodzą - cieszy się.

KIJ DO PALMY

- Lubię robić kwiaty od młodości. Robiłam do kościoła, do obrazów, do feretronów. Także na wieńce - przyznaje pani Maria Popek. - Nauczyłam się od starszej pani. I moja ciocia też kwiaty robiła przeróżne. Co roku dzwonią ze szkoły po mnie, żeby uczyć młodszych - dodaje.

Do palmy potrzebny jest kij. Im większy, tym palma będzie bardziej okazała. Wokół niego obwiązuje się zielone gałązki tui czy cyprysów, a dopiero do tego przywiązuje się bajecznie kolorowe kwiaty i wstęgi. Dla młodzieży takie warsztaty, to świetna lekcja pobudzania wyobraźni i rozwijania zręczności w dłoniach. Mają także satysfakcję, kiedy zobaczą palmę niesioną w procesji wokół kościoła ze zrobionymi przez siebie kwiatami.