Piątoklasista z Tarnobrzega wśród najlepszych znawców dziejów oręża polskiego. Zbyszek Lewicki imponuje historyczną pasją. Zobacz zdjęcia

Zbigniew Lewicki z tarnobrzeskiej "Dziesiątki" to jedyny piątoklasista w pierwszej dziesiątce finalistów XXIX konkursu historycznego imienia majora Marka Gajewskiego „Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768-1864. Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego. Za Wolność Waszą i naszą”.

Laureat może pochwalić się piątą lokatą na siedemdziesięciu najlepszych uczniów w kraju: zdobył 59 punktów na 64 możliwe.

Bardzo się cieszę z wyniku, dla mnie to duży sukces. Marzyłem o znalezieniu się w pierwszej dziesiątce, choć już w trakcie finału, kiedy rozmawiałem z innymi, doświadczonymi udziałem w różnych konkursach historycznych i starszymi ode mnie uczestnikami, marzenie wydało mi się nie do spełnienia

– mówi Zbyszek, który kilka dni temu wrócił z zawodów centralnych i gali finałowej konkursu.

Konkursowe zadania ocenił jako łatwe. Za przykład najprostszych podaje identyfikowanie bitew na bazie ich mapy historycznej i planu oraz rozpoznawaniu twierdz.

– To wielki sukces – potwierdza Grzegorz Kobylski, na co dzień nauczyciel historii w I Społecznym Liceum Ogólnokształcącym imienia Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu, który od początku wspiera Zbyszka w jego historycznej pasji oraz towarzyszył mu przez wszystkie etapy przygotowań konkursowych.

Trudność zadań finałowych wymagała bardzo specjalistycznej wiedzy, wykraczającej poza program nie tylko szkoły podstawowej, ale i średniej. Należało m.in. rozpoznać mundury i broń polskich formacji wojskowych z lat 1768-1864, przestudiować terminologię nazewnictwa umundurowania, takie pojęcia jak lederwerki czy karwasze.

Zbyszek miał do rozpoznania między innymi mundur Huzara, Ułana, Kirasjera oraz karabin rewolwerowy. Czym innym jest uczyć się teorii, a czym innym rozpoznawać oryginalne artefakty w praktyce

– mówi Grzegorz Kobylski.

Organizatorzy konkursu zaprosili uczniów, którzy zajęli najlepsze wyniki po etapie ponadwojewódzkim (byli to głównie uczniowie klas siódmych i ósmych), na rozgrywki centralne do Warszawy w dniach 6-8 czerwca.

Finałowe zmagania konkursowe trwały dwa dni. Pierwszego dnia uczestnicy pisali test sprawdzający szczegółową znajomość historii oręża polskiego w sztuce (m.in. analiza tekstów narracyjnych oraz ikonografii: malarstwo historyczne), geografii militarnej (analizy mapy historycznej i planu bitwy), broni i barwy (znajomość polskich formacji wojskowych, w tym stroju i uzbrojenia oraz wiedza dotycząca heraldyki).

Drugiego dnia natomiast musieli wykazać się wiedzą z zakresu eksponatu muzealnego, zabytków i obiektów historycznych, w tym znajomością elementów uzbrojenia w zasobach muzealnych oraz zabytków i budowli obronnych. Przy tym nadal obowiązywała znajomość historii Polski, wykraczająca ponad podstawę programową szkoły podstawowej z lat 1768-1864 oraz historia powszechna tych lat.

Organizatorzy konkursu zadbali, by młodzi historycy w ciekawy sposób spędzili czas pomiędzy zmaganiami. Stąd wizyta w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Muzeum Wojska Polskiego, Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli.

Niecodzienną atrakcją była też możliwość noclegowania w akademiku Wojskowej Akademii Technicznej – elitarnej uczelni kształcącej wysoko wykwalifikowane wojskowe i cywilne kadry. Tu „na żywo” można było zobaczyć codzienne wojskowe życie przyszłych podchorążych, musztrę i apele, korzystać z wojskowej stołówki czy obejrzeć film „Powstaniec 1863” w wojskowym kinie.

Ostatni dzień pobytu zapewnił niezapomniane wrażenia. Wszyscy uczestnicy konkursu oddali honor poległym w służbie Ojczyzny poprzez złożenie kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Niezwykle uroczysta była też gala finałowa w sali Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli, którą uświetnił przepiękny występ chóru wojskowego i obecność wielu znamienitych gości: historyków, naukowców, samorządowców

– relacjonuje Zbyszek.

Dla niego była to okazja do poznania profesora Grzegorza Nowika – wybitnego historyka i wicedyrektora do spraw naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego. Podczas rozmowy okazało się, że pan profesor ma tarnobrzeskie korzenie (pochodzi z rodu Kwiecińskich). To niejedyny tego typu akcent podczas pobytu w stolicy - w Muzeum Józefa Piłsudskiego można było bowiem podziwiać tarczę legionową z Tarnobrzega z 1916 roku.

Podczas gali organizatorzy ogłosili, że przyszłoroczna edycja będzie dotyczyć czasów II wojny światowej „Losy żołnierza i dzieje oręża” to wymagający konkurs: zagadnienia, jakie należy opanować, poza wiedzą z zakresu wydarzeń czy biografii postaci historycznych to między innymi broń, barwy wojskowe, odznaczenia, malarstwo historyczne, pieśni patriotyczne, architektura obronna, topografia wojskowa, elementy sfragistyki, heraldyki i falerystyki.

Przygotowanie do niego oznacza przebrnięcie przez wiele zagadnień wykraczających ponad postawę programową klas starszych szkoły podstawowej i pochodzących z wielu pozycji książkowych (syntez dziejowych, monografii, biografii,  periodyków, leksykonów, atlasów, albumów, tekstów źródłowych). To zmagania wielomiesięczne i wieloetapowe: do kolejnych przechodzą uczniowie z najwyższymi wynikami etapu szkolnego, potem wojewódzkiego i ponadwojewódzkiego.

Organizatorem największego konkursu wiedzy o orężu w Polsce, odbywającym się od 29 lat, jest Mazowiecki Kurator Oświaty w porozumieniu z pozostałymi kuratorami oświaty, a współorganizatorami: Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Porwita, Stowarzyszenie Inicjatyw Edukacyjnych „Delta” oraz Muzeum Wojska Polskiego.

Patronat honorowy nad „Losami żołnierza i dziejami oręża polskiego” sprawuje Porozumienie Organizacji Kombatanckich Płocka oraz Stowarzyszenie-Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari.