Tarnobrzeg. Lamentacje Jeremiasza zabrzmią w sobotę u dominikanów

Podczas koncertu usłyszymy „Leçons de Ténèbres” Françoisa Couperina w wykonaniu znanych muzyków i doświadczonych interpretatorów muzyki dawnej – Marty Czarkowskiej (sopran), Marty Boberskiej (sopran), Anny Wiktorii Swobody (teorba), Piotra Zalewskiego (viola da gamba), Władysława Kłosiewicza (pozytyw).

François Couperin to najwybitniejszy przedstawiciel muzyki francuskiej okresu baroku, a jego dzieło – „Leçons de Ténèbres” – uważane jest za jedno z najpiękniejszych i szczytowych osiągnięć twórczości tego kompozytora. Couperin napisał je z myślą o wykonaniu podczas liturgii Wielkiego Tygodnia 1714 roku, w królewskim opactwie Longchamp, które zamieszkiwały wówczas siostry zakonne. Tekst utworu, zgodnie z zasadami liturgii katolickiej, stanowią fragmenty księgi Lamentacji proroka Jeremiasza, śpiewane przez wieki podczas nabożeństwa Ciemnych Jutrzni w Wielką Środę.

Znaczenie tekstu Lamentacji Jeremiasza należy oceniać biorąc pod uwagę ogrom klęski, jaka spadła na Naród Wybrany w roku 587/6 przed naszą erą. Upadła wówczas dynastia króla Dawida, zburzono Świątynię – jedyne miejsce kultu prawdziwego Boga. W gruzach legło święte miasto, Jeruzalem. Wielu odstępowało od wiary, aby na wygnaniu czcić bogów zwycięskiego narodu babilońskiego, inni popadali w rozpacz. Przeciw temu występował autor Lamentacji. Chcąc nawrócić swój naród i podać teologiczne uzasadnienie przeżywanych wydarzeń, podkreślał, że klęska i upadek Jerozolimy były karą za grzech odstępstwa od Boga. Jeremiasz nie traci jednak nadziei na przyszłe odrodzenie i głosi konieczność powrotu do Boga. Dlatego każdy fragment tekstu Lamentacji kończy słowami: „Jeruzalem, Jeruzalem, nawróć się do Pana Boga twego”

-przekazuje ojciec Grzegorz Doniec OP.

Kościół uznaje Lamentacje Jeremiasza za najodpowiedniejszy środek wyrażenia dramatu Męki Pana Jezusa – ogromu cierpień Zbawiciela. Liturgia ukazuje przymioty Boga, skutki niewierności ludzkiej i owoc cierpień Sługi Pańskiego. Podczas nabożeństwa Ciemnej Jutrzni w prezbiterium ustawionych jest 15 świec, które są kolejno gaszone w określonych momentach tekstu Lamentacji. Na końcu pozostaje tylko jedna – świeca symbolizująca Światło Chrystusa.

Jak pisze Marta Dziewanowska-Pachowska – „Leçons de Ténèbres” w opracowaniu Françoisa Couperina to perły muzyki barokowej, dzieła sztuki, w których kompozytor zestraja w doskonały sposób pełną wyrazu harmonię i kunsztowną melodykę z ekspresyjnym tekstem Pisma Świętego. Bogactwo symboliki tekstu i niezwykle przejmujące piękno katolickiej liturgii Wielkiego Tygodnia znajdują odzwierciedlenie w genialnej muzyce Couperina. Zastosowana w „Leçons de Ténèbres” typowa dla muzyki francuskiej ornamentyka nadaje dziełu szczególny kolor. Wywodząca się z Włoch swoista swoboda harmoniczna służy natomiast wyrażaniu głębokich treści zapisanych na kartach Starego Testamentu.

Religijny wydźwięk kompozycji podkreślają wokalizy inspirowane śpiewem gregoriańskim. Rozpacz proroka nad upadkiem Jerozolimy – jeden z najbardziej dramatycznych i przejmujących tekstów liturgicznych ubrany został w dźwięki pełne równowagi i spokoju. Ekspresja tkwi bowiem wewnątrz każdej pojedynczej nuty, a harmonijnie skomponowana całość przenosi słuchacza w wymiar transcendentny.

Partnerem wydarzenia muzycznego jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. Wsparcia finansowego w projekcie użyczyli – Tarnobrzeska Spółdzielnia Mieszkaniowa oraz Grupa Kapitałowa Siarkopol Tarnobrzeg.