Trwałe ślady po Lubomirskich na Podkarpaciu

- Spośród wielu rodzin szlacheckich zamieszkujących tereny województwa podkarpackiego na przestrzeni lat największą rozpoznawalnością cieszy się ród Lubomirskich - uważa doktor Dariusz Tworzydło z rzeszowskiej spółki Exacto.

Zdaniem doktora Tworzydłu, wyniki jakościowych badań społecznych wskazują, że wśród mieszkańców Podkarpacia Lubomirscy budzą szereg pozytywnych skojarzeń.

Dawne siedziby należące do przedstawicieli rodu Lubomirskich rozsiane są po całym województwie, a historia każdego z tych miejsc jest na stałe związana z regionem i silnie zakorzeniona w świadomości i pamięci mieszkańców. Osoby mieszkające na Podkarpaciu mogą trafić na ślady Lubomirskich w pobliżu swoich domów, a także podczas wakacyjnych wędrówek. W wielu dawnych siedzibach Lubomirskich mieszczą się dziś muzea, czy inne instytucje kultury.

- Przez cztery wieki aktywnej obecności w dziejach Rzeczpospolitej, Lubomirscy pozostawili swój trwały ślad w jej historii. Wykazywali się znaczną aktywnością i przedsiębiorczością, ponieważ wypływając na szerokie wody musieli zapracowywać na swą magnacką pozycję, której nie odziedziczyli po przodkach – mówi Marek Wiatrowicz z Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli.

Jak dodaje muzealnik, nie bez znaczenia jest również fakt, że siedziby przedstawicieli rodu stanowiły centra krzewiące wiedzę ekonomiczną, gospodarczą i kulturalną. W znacznym stopniu związane są one z miejscowościami leżącymi na Podkarpaciu. Inicjatywą, która sprzyja pogłębieniu wiedzy na temat historii rodu, jest Turystyczny Szlak Rodowych Gniazd Lubomirskich, który został zrealizowany przez Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. Znaczna część tego szlaku prowadzi właśnie przez województwo podkarpackie.

Rezydencje i historyczna pamięć wiążą ród z Rzeszowem, Łańcutem, Przeworskiem, Jarosławiem, Stalową Wolą (Rozwadowem i Charzewicami), Baranowem Sandomierskim, Boguchwałą, Kolbuszową, Przemyślem (Bakończycami), Sokołowem Małopolskim, Głogowem Małopolskim i wieloma innymi miejscami w regionie województwa podkarpackiego.

Na pytanie o nazwiska rodów szlacheckich związanych z regionem najwięcej (ponad 30 procent) respondentów wskazało rodzinę Lubomirskich. Badania pokazują również, że skojarzenia mieszkańców regionu związane z Lubomirskimi najczęściej oscylują wokół miast województwa podkarpackiego oraz posiadłości rodowych znajdujących się na tych terenach.

Respondentom z Lubomirskimi najbardziej kojarzy się zamek w Łańcucie - w ten sposób odpowiedziała większość badanych. Pozostali, jako najbliższe skojarzenie z rodem Lubomirskich, najczęściej wskazywali samo miasto Łańcut. Uczestnicy badania równie często wymieniali Przeworsk oraz Przemyśl. Z tym ostatnim najczęstsze skojarzenia oscylują wokół przemyskiego Pałacu Lubomirskich oraz Parku Lubomirskich. Respondenci zwracali także uwagę na zamek w Krasiczynie i pałac w Sieniawie.

W przypadku stolicy województwa podkarpackiego najczęściej powtarzającym się skojarzeniem z nazwiskiem Lubomirskich jest zamek w Rzeszowie, a zaraz za nim Letni Pałac Lubomirskich, który również nie umknął uwadze respondentów. Biorący udział w badaniu wymienili też takie miejsca, jak Instytut Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego, Sąd Okręgowy w Rzeszowie, dwór pod Rzeszowem oraz samo miasto Rzeszów.

Badanie społeczne przygotowane przez Dział Badań i Analiz Strategicznych firmy Exacto wskazuje również, że sama działalność przedstawicieli rodu Lubomirskich jest dobrze kojarzona wśród mieszkańców Podkarpacia. Ponad 46 procent respondentów kojarzy aktywność Fundacji Książąt Lubomirskich właśnie z województwem podkarpackim.

Wśród osób przywodzących najlepsze skojarzenia z rodem Lubomirskich wymieniany jest właśnie prezes Fundacji Jan Lubomirski-Lanckoroński. Respondenci wskazują również na Izabelę Lubomirską, Henryka Lubomirskiego oraz Alexiego Lubomirskiego.

Fundacja Książąt Lubomirskich powstała jako kontynuacja działalności dobroczynnej, prowadzonej od wieków przez ród Lubomirskich. Wspiera rozwój polskiej nauki i sztuki, rozwija projekty medyczne i edukacyjne. Zakres działalności organizacji jest bardzo szeroki - od wspierania ekologicznego budownictwa, poprzez fundowanie stypendiów dla studentów, zakup sprzętu komputerowego i medycznego, na odbudowie szczególnie cennych zabytków kończąc.