Archeolodzy odkryli w Radomiu oryginalne fortyfikacje zamku króla Kazimierza (zdjęcia)

[galeria_glowna]

Archeolodzy natrafili na fragment renesansowego kafla piecowego.

Badania na skwerze od maja prowadzą archeolodzy radomskiej spółki Rewitalizacja i na jej zlecenie. Ich celem było właśnie znalezienie materialnych śladów wieży białej. Nadzieje na sukces były wielkie. Jeszcze większe obawy, bo to w końcu teren w samym centrum miasta, a więc zabudowywany.

FUNDAMENTY I PRZEBIEG MURÓW

Teraz skwer to trawniki i drzewa, ale warto przypomnieć, że wcześniej stały tam żdowskie jatki budowane na solidnych fundamentach, które zresztą podczas trwających badań zostały odkryte. Kopano tu tez doły pod instalacje. - Teren jest trudny, mocno przemieszane i przekopane warstwy - mówi Grzegorz Barczyk, jeden z trójki archeologów pracujący przy badaniach na skwerze.

Po kilku tygodniach prac udało się jednak odkryć głownie fundamenty wieży białej, tylko w jednym miejscu - wschodnim narożniku także około 80 centymetrów ścian. - Mamy tylko spąg muru, stopę fundamentową, czasem tylko na jeden kamień. Ale jest już wyraźnie zaznaczony zarys wieży - mówi Grzegorz Barczyk. - Przy rozbiórce murów i wieży bardzo się postarano, wybrano wszystko niemal do dna. Te kamienie z fortyfikacji były wykorzystywane do budowy fundamentów XVII i XVIII wiecznych kamienic. Budowniczowie mieli materiał na miejscu, nie musieli go dowozić, to względy bardzo praktyczne.

Na podstawie tego, co z wieży białej zostało można stwierdzić, ze różniła się ona od innych wcześniej zbadanych baszt. Tak jak inne wybudowano ją w kształt podkowy, ale od lica muru wystawała na nie więcej niż 3 metry. - Inne, choćby ta przy muzeum była na 4,5 - 4,8 metra od lica - wyjaśnia Grzegorz Barczyk.

Wśród znalezisk jest tez uszko kufla z opalizowanego szkła.

JEDYNA TAKA W FORTYFIKACJI

Jako jedyna w fortyfikacji w pewnym momencie została otynkowana, stąd zresztą wzięła się nazwa "biała". Strzegła ona wschodniego krańca założenia zamkowego. Była szeroka na 8 -8,5 metra.

Z opisów źródłowych z roku 1554 wiadomo, że miała dwa piętra i sklepioną piwnicę. Na pierwszej kondygnacji znajdowała się izba z piecem polewanym, na drugiej zaś komnata z kominkiem. Oba pomieszczenia miały po trzy okna z "błonami szklanymi". Wyżej była jeszcze spiżarnia. Była więc wykorzystywana, jako mieszkanie, spiżarnia, ale także więzienie dla szlachty.

Podczas wykopalisk archeolodzy znaleźli też wiele fragmentów naczyń ceramicznych. Co ciekawe także dwa całe garnki z XVI - XVII wieku. To wydarzenie, zachowały się mimo, że człowiek tak często ingerował w tej teren. Wykopali fragmenty szklanych kielichów, butelek, czy gąsiorów. Są renesansowe fragmenty kafli piecowych. Wreszcie udało się natrafić także na kamienne elementy architektoniczne, na przykład węgary, obramowania okienne. Są one takie, jak wcześniej znalezione w trakcie badań pozostałości radomskiego zamku. - To wszystko pozwala twierdzić, że mamy tu pozostałości właśnie wieży białej z założenia zamkowego - zapewnia Grzegorz Barczyk.

Z takich fragmentów można spróbować złożyć całe naczynia.

BĘDĄ SZUKAĆ DALEJ

Wykop, w którym teraz trwają prace został już niemal całowicie przebadany. Za kilka dni archeolodzy zabezpieczą pozostałości murów, a dół zostanie zasypany. To nie oznacza jednak końca badań na skwerze Unii Wileńsko - Radomskiej. Prace przeniosą się nieco dalej, w kierunku placu Kazimierza Wielkiego. - Tam powinna być jeszcze jedna baszta. Od wieży białej oddalona o jakieś 18 - 20 metrów - wyjaśnia Grzegorz Barczyk.

Teren będzie jeszcze trudniejszy. Wykop będzie bowiem zakładany w miejscu, gdzie przed laty były miejskie szalety. - Zobaczymy, co kryje ziemia - mówi Grzegorz Barczyk. - Nie wiemy, co z murów i baszty jeszcze pozostało, może rozebrano je całkowicie, a może fundamenty wykorzystano przy budowie szaletów - zastanawia się Grzegorz Barczyk.

Wszystko, co uda się odkryć jest i będzie katalogowane. Zostanie oczywiście zabezpieczone i przykryte ziemią. Ale efekty prac badawczych posłużą do odtworzenia przebiegu murów i zaznaczenia lokalizacji baszt. Takie plany ma spółka Rewitalizacja. - Nie wybudujemy wysokiego muru. Chcemy zaznaczyć jego przebieg, konstrukcję wyciągniemy nad ziemię na kilkadziesiąt centymetrów - mówi Mariusz Mróz.

Wszystko po to, żeby dać mieszkańcom wyobrażenie, jak przebiegały fortyfikacje. To też kolejny etap przywracania pamięci i wiedzy o radomskim zamku. Wcześniej na przykład w kamienicy starościńskiej odsłonięto średniowieczne fundamenty, na których była wybudowana w XIX wieku. Wcześniej stał tam budynek pełniący funkcję zaplecza gospodarczego zamku.
Spółka planuje też wyeksponować przebieg murów i pozostałości baszty, które odkryto podczas badań archeologicznych między kamienicami przy Wałowej 4 i Rwańskiej 16. Na działce przy Wałowej stanie nowa kamienica. W patio między budynkami będzie można zaś oglądać relikty dawnego Radomia.