Cztery słynne samoloty TS-11 Iskra, od lat związane z miastem będą zdobiły wjazd do Radomia! Zobaczcie zdjęcia

- To efekt naszych 2,5 rocznych starań, a właściwie o Iskry dla Radomia ubiegamy się od czasu, gdy wycofane z użytku samoloty stojące na wystawie na terenie jednostki na Sadkowie zostały przeniesione do tworzonego muzeum w Dęblinie. Już wtedy mówiło się, że Radom powinien dostać jakąś rekompensatę - powiedział Jarosław Kowalik, inicjator sprowadzenia do Radomia Iskier, szef Radomskiego Samorządu Obywatelskiego, a także pomysłodawca ustawienia w Radomiu pomnika Zagłoby, prezes Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Radomiu, a także przed wielu laty pracownik radomskiego lotniska wojskowego.

Maszyny, które trafią do Radomia już zostały wycofane ze służby, trwa demontaż elementów maszyn. Samoloty zostaną pozbawione silników i agregatów. Chodzi o to, że na rondzie będą stały w specjalnej instalacji zwanej rozlotem, ważna jest więc mniejsza waga samolotów. Maszyny zostaną sprowadzone z Dęblina do Radomia i umieszczone tymczasowo na terenie radomskiej 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego.

Sam transport samolotów będzie dużym wyzwaniem logistycznym, przed transportem zostaną zdemontowane też skrzydła. Kiedy samoloty staną na rondzie ? Najpierw musi być wykonana specjalna instalacja. Radomski Samorząd Obywatelski chce zorganizować publiczną zbiórkę pieniędzy. Zgodę na umieszczenie samolotów na rondzie wydały już w swojej decyzji lokalizacyjnej władze Radomia.

Samolot TS-11 Iskra jest podwójnie kojarzona z Radomiem i lotniskiem na Sadkowie. Oznaczenie „TS” oznacza Tadeusz Sołtyk. To pochodzący z Radomia twórca Iskry, szef zespołu projektującego samolot i wdrażający jego produkcję w firmie WSK „PZL Mielec”. Była to pierwsza polska konstrukcja lotnicza napędzana silnikiem odrzutowym. Jeszcze kilka lat temu prawie wszystkie części zamienne, elementy i podzespoły pochodziły z polskich fabryk.

Tadeusz Sołtyk to absolwent IV Liceum Ogólnokształcącego imienia Tytusa Chałubińskiego w Radomiu i Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. Brał udział przed wojną w konstruowaniu i wdrażaniu do produkcji słynnego samolotu PZL 23 Karaś. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku brał udział w bitwie pod Kockiem, dostał się do niewoli, z której uciekł, a następnie ukrywał się w majątku Brzeźce koło Białobrzegów. Po wojnie skonstruował między innymi samolot TS-8 Bies, na którym szkolono pilotów w Radomiu. Dla mieszkańców Radomia w starszym i średnim wieku samolot Iskra będzie się zawsze kojarzył z lotniskiem w Radomiu i hałasem, który robiły samoloty na niebie. Maszyny wprowadzono do użytkowania w 1964 roku, a radomska jednostka lotnicza była pierwszym użytkownikiem Iskier w kraju.

W pewnym okresie Radom był bazą dla ponad 50 Iskier. 26 tych maszyn uległy zniszczeniu, gdy w 1979 roku zawalił się dach hangaru w Radomiu. W 1994 roku zaczęto wprowadzać w Radomiu szkolenie na turbośmigłowych maszynach PZL-130 Orlik, a Iskry przenosić do Dęblina. Ostatecznie wszystkie maszyny „wyemigrowały” z Sadkowa do Dęblina w 1997 roku.