Długo i szczęśliwie po zawale - to jest możliwe. Kardiolog udziela ważnych wskazówek

Właściwe postępowanie pozwala znacznie zmniejszyć ryzyko ponownego ataku i daje szansę na lepsze i dłuższe życie. O tym, jak leczyć się po przebytym zawale serca rozmawiamy z kardiologiem, specjalistą chorób wewnętrznych, doktorem Radosławem Bartkowiakiem z Poradni Kardiologicznej w Centrum Usług Medycznych Promont-Med w Kielcach.

Panie doktorze, skąd taka wysoka śmiertelność wśród osób, które są w zasadzie "świeżo" po przebytym zawale?
Problemem największym jest to, że po wyjściu ze szpitala pacjenci "giną" w systemie opieki zdrowotnej, a wymagają szczególnego nadzoru i troski. Sama śmiertelność szpitalna jest niska, ale pobyt chorego na oddziale kardiologii zazwyczaj bardzo krótki. Nie wystarcza czasu na to, by przekazać mu wiedzę na temat zagrożeń związanych z przebytym zawałem serca. A pacjent powinien poznać i zaakceptować wszystkie elementy dalszego leczenia: regularne przyjmowanie leków, odpowiednio dobraną rehabilitację oraz eliminację czynników ryzyka. Zaangażowanie i stała współpraca chorego z lekarzem jest najważniejsza.

Jakie leczenie trzeba zastosować w pierwszej kolejności?
Większość chorych zaraz po wyjściu ze szpitala powinno być kierowanych na wczesną rehabilitację kardiologiczną. Pacjenci z Kielc i okolic mają taką możliwość na oddziale przy ulicy Kościuszki, w województwie jest też drugi taki oddział - w sanatorium Krystyna w Busku-Zdroju. Rehabilitacja trwa około 2-3 tygodni i polega na odpowiednio dobranym wysiłku fizycznym, tak aby chory mógł powrócić do normalnej aktywności, w niektórych przypadkach także zawodowej. Rehabilitacja pełni też ważną rolę informacyjną i edukacyjną. Chory dowiaduje się więcej o czynnikach ryzyka zawału serca i uczy się, jak je wyeliminować.

Regularne wizyty u lekarza też są ważne?
Tak. Pacjent po zawale powinien w pierwszym okresie raz w miesiącu chodzić do lekarza rodzinnego, a także kontrolować stan serca u kardiologa. Częstość wizyt u specjalisty zależy od stopnia uszkodzenia serca po zawale. Lekarz ma bowiem za zadanie nadzorować, czy nie dochodzi do powikłań, takich jak niewydolność serca czy groźne zaburzenia rytmu. Kardiolog może wykonać badania oceniające pracę serca, takie jak echo serca czy test wysiłkowy. Poza tym powinny być wykonywane zwykłe badania, takie jak pomiar ciśnienia tętniczego i tętna oraz zapis ekg. Bardzo ważna u chorego po zawale jest kontrola poziomu cukru oraz "złego" cholesterolu LDL, ponieważ te wyniki też decydują o właściwym leczeniu. Jeśli nie ma przeciwwskazań, powinno się także raz na rok szczepić przeciwko grypie.

Jakie leki i jak długo należy zażywać po przebytym zawale?
Wszyscy pacjenci po zawale serca muszą brać leki. To niestety jest konieczne, sama zmiana dotychczasowych, złych nawyków nie wystarcza. U większości przez pierwszy rok po zawale niezbędne jest stosowanie dwóch, które zmniejszają krzepnięcie krwi. Po zakończeniu terapii jednym z nich, drugi stosuje się przewlekle, zazwyczaj jest to aspiryna. Praktycznie każdy pacjent po zawale powinien też zażywać specyfiki zmniejszające stężenie cholesterolu. Jeśli poziom "złego" cholesterolu jest bardzo niski, to udaje się zahamować dalszy rozwój miażdżycy w sercu.

Czy chorzy mają z tym problemy?
Tak, ponieważ jest to leczenie długotrwałe i wymaga wytrwałości. Bywa, że pacjenci samodzielnie odstawiają medykamenty albo zmieniają ich dawkowanie. Nie wolno tego robić - aby uniknąć powikłań, trzeba przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeśli jednak wydaje nam się, że jeden z leków wywołuje działania niepożądane, trzeba zgłosić się do lekarza. Zazwyczaj istnieje możliwość zastąpienia go innym preparatem o podobnym, korzystnym działaniu.

Wiele mówi się także o zmianie stylu życia. Co to oznacza w praktyce?
Zaprzestanie palenia papierosów to podstawowe i najważniejsze zadanie dla palaczy po zawale. Jeżeli chory ma z tym problem, warto rozważyć zastosowanie leków w porozumieniu z lekarzem. Zawał serca dotyczy zazwyczaj osób, które są bardzo mało aktywne fizycznie. Po zawale szczególnie warto zmienić swoje przyzwyczajenia. Można rozpocząć od spacerów, brać udział w zorganizowanych ćwiczeniach lub gimnastyce, wybierać formy urlopu obejmujące wysiłek fizyczny. Należy przyjrzeć się też swojej diecie. Lepsze będą posiłki bogate w warzywa i owoce, błonnik, produkty pełnoziarniste i orzechy oraz produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu. Jeśli zawał serca zaskoczył nas w biegu z pracy do pracy, warto zwolnić, poświęcić więcej czasu rodzinie, nauczyć się aktywnie odpoczywać.