Od redaktora "Echa Dnia". Czcimy i grzbiemy w życiorysach

Dziś przypada Narodowy Dzień Pamięci o Żołnierzach Wyklętych. Honorujemy ich w różny sposób - uczestnicząc w oficjalnych obchodach, biegając, dyskutując o ich zasługach. Właśnie... Owe dyskusje, choćby toczone na portalach społecznościowych, wymykają się spod kontroli, często zaczynają się od Wyklętych, a kończą na „wyciąganiu brudów” swych adwersarzy. Odnoszę wrażenie, że wiedza o bohaterach podziemia antykomunistycznego jest dziś nadal płytka, powierzchowna, zwłaszcza młodzi ludzie którzy ich gloryfikują, zadają sobie być może niewiele trudu, aby poznać ich losy. Historie z nimi związane są dziś przedstawiane w barwach „czarno-białych”. Kto nie przyłącza się do gloryfikowania, jest „lewakiem, ubekiem albo... potomkiem ubeka”. Bardzo łatwo z tematu żołnierzy podziemia zejść na to, czym konkretnie zajmowali się nasi ojcowie, dziadowie czy pradziadowie. Szybko przechodzimy do grzebania w życiorysach i określania, kto jest godzien zwać się „patriotą”, a kto zasługuje na miano „zdrajcy” i „komunisty”.

Historia i ludzkie losy są tymczasem zagmatwane. Nie podjąłbym się dziś oceniać naszych przodków, czemu udawali się (albo nie) do lasu, by walczyć, czemu inni budowali Polskę taką, jaką wówczas zbudować mogli. Ci, którzy nie żyli w tamtych czasach, nie zrozumieją nigdy dylematów, z jakimi oni się zmagali. Dziś, ponad siedemdziesiąt lat po zakończeniu wojny, ze swej perspektywy łatwo nam oceniać ludzi, bo znamy dalszy bieg ich historii oraz życiorysów.

Brak mi osobiście w tych wszystkich przekazach o Wyklętych pełniejszej wiedzy, analizy powojennej sytuacji Polski. Obecnie mamy taki przekaz, że jedni byli dobrzy, bo walczyli, drudzy to komuniści bo... nie walczyli. A gdy pisania historii podejmują się dzisiejsi politycy, to już mamy prawdziwy mętlik.