Pamięć kuta w kamieniu

Liceum Ogólnokształcące imienia Dionizego Czachowskiego uczciło w sobotę pamięć absolwentek Gimnazjum Żeńskiego imienia Marii Gajl poległych w latach 1917 - 1920.

Uroczystości rozpoczęto mszą świętą w kościele bernardyńskim w intencji bohaterskich sanitariuszek: Teresy Jadwigi Grodzińskiej (1899 - 1920), Marii Cyrańskiej (1893 - 1920), Zofii Tokarskiej (1898 - 1918) i Eugenii Tochterman (1895 - 1917).

PAMIĄTKOWA TABLICA
O godzinie 15 w gmachu szkolnym III Liceum odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej bohaterki.

Tablica taka, jak przypomniała podczas uroczystości, dyrektor szkoły Danuta Sawicka, istniała już w gmachu liceum przed wojną. Odsłonięto ją w roku 1934. Zaginęła w latach okupacji hitlerowskiej lub czasach powojennych. Teraz przywrócono ją z inicjatywy nauczycieli historii "Czachowskiego": Anny Prokop i Przemysława Bednarczyka. Ufundowali ją Szczepan i Mariusz Kowalski.

Uczestnicy uroczystości pod przewodnictwem Radomskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej przeszli z liceum Czachowskiego do Resursy Obywatelskiej.
(fot. P. Mazur)

Bohaterki 1920 roku

21-letnia Teresa Grodzińska, sanitariuszka Polskiego Czerwonego Krzyża, 1 września 1920 roku dostała się do niewoli w chwili, kiedy jej odział, 4 Pułk Piechoty Legionów w rejonie Hrubieszowa został otoczony przez oddziały Armii Konnej Budionnego. Została zamordowana siekierami przez Kozaków.
27-letnia Maria Cyrańska, sanitariuszka Polskiego Czerwonego Krzyża, zmarła 10 października 1920 roku na tyfus podczas pielęgnowania rannych żołnierzy w szpitalu wojskowym.
20-letnia Zofia Tokarska, sanitariuszka Polskiego Czerwonego Krzyża, zmarła w 28 stycznia 1918 roku po zarażeniu się szkarlatyną podczas pielęgnowania rannych.
22-letnia Eugenia Tochterman, sanitariuszka Polskiego Czerwonego Krzyża, zmarła 19 marca 1917 roku wskutek zarażenia się na oddziale gruźliczym pielęgnując rannych w szpitalu wojskowym w Radomiu.

SPEKTAKL W RESURSIE
Po południu w Resursie Obywatelskiej odbył się spektakl "Kamienie mówić będą". Rozpoczął ją "Rotą" Chór Mieszany imienia biskupa Jana Chrapka pod batutą Marleny Czarnowskiej - Cieślak.

Następnie znany aktor, Adam Ferency, czytał fragmenty utworów Władysława Broniewskiego, Melchiora Wańkowicza, Stanisława Rembeka, Witolda Gombrowicza, Izaaka Babla oraz wspomnień oficerów legionowych biorących udział w wojnie polsko - bolszewickiej w roku 1920. Wstrząsające opisy walk z bolszewikami uzupełniała prezentacja multimedialna.

Radomska Grupa Rekonstrukcji Historycznej zaprezentowała żywe obrazy ukazujące walki 1920 roku i bohaterstwo sanitariuszek. - To była wspaniała lekcja historii - dziękowała wszystkim twórcom spektaklu dyrektor liceum Danuta Sawicka.
Biorąca udział w wieczorze, Zofia Zdziarska- Kosch, przedstawicielka rodziny Teresy Grodzińskiej otrzymała od dyrekcji "Czachowskiego" medal upamiętniający 100-lecie szkoły. Taki samym medal wręczono Szczepanowi Kowalskiemu.