Wystawa "Płonące. Wycinanki Moniki Krajewskiej w dni życia, dni śmierci wpisane. Wystawa w hołdzie ludności żydowskiej Radomia"

Wystawa, jak podkreślił Leszek Ruszczyk, dyrektor Muzeum imienia Jacka Malczewskiego, ma oddać hołd mieszkańcom narodowości żydowskiej, którzy współtworzyli społeczność Radomia przez wiele stuleci. Przed drugą wojną światową ludność żydowska stanowiła około 30 procent mieszkańców miasta.

- W 1945 roku ze społeczności, która liczyła 23 tysiące osób, wróciło do Radomia 400-stu. W 1948 roku pozostało już tylko 30 osób tej narodowości - mówił Adam Duszyk, wicedyrektor Muzeum. - Kiedy odsłaniano pomnik poświęcony radomskim Żydom i zagładzie tej społeczności w roku 1950, w miejscu, gdzie stała radomska synagoga, było to ostatnia manifestacja i wystąpienie publicznej wystąpienie tej grupy narodowościowej i wyznaniowej. Dlatego razem z panem dyrektorem doszliśmy do wniosku, że musimy oddać hołd ludności żydowskiej miasta Radomia. Przypominać o tym, że współtworzyli nasze miasto.

O wystawie mówiła jej autorka, Monika Krajewska, badaczka kultury żydowskiej. Wiele miejsca poświęciła wycinance, jej historii i teraźniejszości.

Na cykl składa się 31 prac, w których artystka nawiązuje do obiektów związanych z kultem synagogalnym i przenosi je na tradycyjną żydowską technikę papierowej wycinanki, pieczołowicie odtwarzając symbolikę i ornamentykę sztuki żydowskiej stylizowaną roślinną dekorację, symboliczne przedstawienia zwierząt, repertuar tradycyjnych świętych symboli judaizmu oraz kaligrafowane cytaty z tekstów religijnych i modlitw.

Aby wprowadzić refleksję nad stratą i zniszczeniem, artystka swoją mozolną pracę poddaje destrukcji: rozrywa po wycięciu fragmenty prac, przypala końce kartek. Jako tła dla wycinanek stosuje barwiony papier, w który wprowadza motyw ognia, popiołów i zgliszczy.

W te prace włącza cytaty z tekstów religijnych lub klasyki nowoczesnej literatury żydowskiej, w których pojawiają się odniesienia do płomieni i zniszczenia, jak również do nadziei na ocalenie.

- Wystawa została uzupełniona o historię Żydów radomskich od początku istnienia miasta do 1945 roku oraz o kilka eksponatów związanym z kultem synagogalnym, czyli przedmiotami, które znajdowały się zazwyczaj w synagogach - tł

umaczyła Ilona Pulnar-Duszyk, kuratorka wystawy. - Tych przedmiotów nie mamy dużo, ponieważ w ogóle w kolekcji muzeum nie znajduje się ich zbyt wiele. Nie mamy zbyt wielu przedmiotów związanych z kulturą żydowską, natomiast to, co mieliśmy i to co pasowało do wystawy, zostało na niej pokazane.

Hołd ludności żydowskiej oddano zatem zarówno poprzez elementy historyczne na wystawie, jak i trzon ekspozycji, którym są te delikatne i pełne ornamentów wycinanki. Te finezyjne prace wprowadzają poprzez swoją symbolikę w zadumę i refleksję nad przeszłością i teraźniejszością.

Wystawę uzupełniają film prezentujący dzieje radomskich Żydów podczas II wojny światowej i relacje świadków tych wydarzeń oraz plansze z całą historią żydowskich mieszkańców Radomia od początków istnienia miasta.

Po wernisażu odbył się krótki recital muzyki żydowskiej oraz warsztaty wycinankowe.

Wystawa w hołdzie ludności żydowskiej Radomia będzie czynna do 30 kwietnia 2024 roku.

zobacz galerię