Zmarł skrzypek Jan Gaca

Nie było takiego przeglądu folklorystycznego, festiwalu ludowego, na którym nie byłoby Jana Gacy. Ostatni raz wystąpił na dożynkach powiatowych powiatu przysuskiego, jakie odbywały się 18 sierpnia w Gielniowie.

- Jan Gaca miał przygrywać zespołowi z Rusinowa. Wziął do ręki skrzypce, ale coś gra mu nie szła. W pewnym momencie zasłabł i osunął się na krześle - opowiada Ryszard Nogański, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Wieniawie, uczestnik dożynek.

Jana Gacę zabrała karetka pogotowia do szpitala, ale po kilku dniach, w piątek 23 sierpnia - zmarł. Jego śmierć, to nieodżałowana strata dla polskiej kultury.

Jan Gaca mieszkał w Przystałowicach Małych, na terenie gminy Rusinów. Grał na skrzypcach, jak nikt. Już od najmłodszych lat przygrywał na wiejskich imprezach, na weselach, chrzcinach. Grał też wiele lat ze swoim bratem Piotrem, tworząc kapelę Gaców. Potem występował sam, lub, tak jak w ostatnich 10 latach - razem z kapelą Pańczaków.

Jan Gaca był ceniony nie tylko przez swych kolegów - artystów, ale i badaczy kultury ludowej, antropologów kultury, a także współczesnych muzyków rockowych. Inspirował wszystkich. Wspominając zmarłego artystę profesor Andrzej Bieńkowski opowiadał w Polskim Radio, że Jan Gaca znakomicie grał do tańca, a inni muzycy lubili z nim grać.

- On grał z najlepszymi w regionie kajockim, czyli na północ od Przysuchy - opowiadał profesor Bieńkowski.

Jak dodawali znawcy polskiego folkloru, wielkość muzyczna Jana Gacy polegała na niepodrabialnym brzmieniu i umiejętności radzenia sobie z niezwykle surowym reżimem tanecznym muzyki ludowej. W audycji radiowej programu II poświęconym Janowi Gacy skrzypek został porównany nawet do geniusza trąbki Milesa Davisa, bo Gacę, tak jak Davisa, nikt nie potrafił powtórzyć.

Skrzypek z Przystałowic Małych był wielokrotnie nagradzany choćby na największym festiwalu folklorystycznym w Kazimierzu Dolnym. Jeszcze w czerwcu tego roku Jan Gaca odebrał prestiżową nagrodę w kategorii "Twórczość ludowa", podczas uroczystości Dorocznych Nagród Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie.