Autyści są wśród nas. - Każda taka osoba jest indywidualnością samą w sobie - podkreśla Karolina Chyła, psycholog z Tarnobrzega

W przypadku autyzmu specjaliści mówią o spektrum zaburzeń, tzw. ASD. Nie ma jednego wzorca poziomu funkcjonowania. Autyzm może przyjmować różne postacie, od łagodnych form po bardzo nasilone, które utrudniają samodzielne funkcjonowanie. Zaburzenie to dotyczy wielu obszarów.

- Każda osoba z autyzmem jest inna, jest indywidualnością samą w sobie - dodaje psycholog Karolina Chyła z Tarnobrzega. - Bardzo ważna jest szybka diagnoza. Warto skonsultować się z lekarzem, psychologiem, logopedą w celu obserwacji zachowania dziecka w różnych sytuacjach. Im wcześniej postawiona diagnoza i rozpoczęta terapia, tym lepsze funkcjonowanie dziecka.

Pierwszymi objawami autyzmu u dzieci jest brak reakcji na imię, brak kontaktu wzrokowego, nietypowe wzorce zabawy na przykład: układanie zabawek w rzędzie, nietypowa zabawa lub zabawa w jeden sposób. U małych dzieci może nie rozwijać się komunikacja, wskazywanie palcem, pierwsze słowa.

- U starszych dzieci objawem zaburzeń może być niefunkcjonalna forma języka, tak zwane echolalie - powtarzane wyrazy, frazy, krótkie zdania. Dziecko nie bawi się z rówieśnikami, nie poszerza repertuaru zabaw. Mogą pojawić się dziwne zainteresowania, fiksacje na pewnych tematach, przedmiotach, zachowaniach - wylicza psycholog.

Jak podkreśla Karolina Chyła, jednym z trudniejszych aspektów związanych z autyzmem są pojawiające się zachowania trudne, nieadekwatne do sytuacji. Ich definicja oznacza zachowania, które powodują zagrożenie bezpieczeństwa zarówno dziecka jak i osób z otoczenia.  Są to również zachowania, które mogą ograniczyć lub uniemożliwić osobom angażującym się w nie naukę czy funkcjonowanie w środowisku. Najczęstsze zachowania niepożądane to:

• samouszkadzanie, na przykład gryzienie rąk, uderzanie głową w różne przedmioty, bicie siebie;
• agresja, na przykład uderzanie lub plucie na innych;
• demonstracje, na przykład rzucanie przedmiotami, wrzaski, odchodzenie od stołu;
• uporczywe powtarzanie, na przykład branie przedmiotów do ust lub zadawanie pytań;
• niedostatki zachowania, na przykład impulsywność, nieumiejętność rozpoczynania czynności, unikanie kontaktu fizycznego, krótki okres uwagi i niezdolność do akceptacji zmian w czynnościach rutynowych.

Przyczyn takich zachowań może być wiele. Zdarzają się one u osób, które mają trudności komunikacyjne, nie rozumieją poleceń, nie potrafią określić, czego chcą. Mogą pojawiać się również w momencie nagłych zmian, braku zrozumienia kontekstu sytuacyjnego. Pozwalają odreagować napięcie emocjonalne. Część dzieci wykorzystuje nieprawidłowe zachowania do manipulowania otoczeniem, zwrócenia na siebie uwagi, uzyskania czegoś atrakcyjnego dla siebie albo uniknięcia wykonywania konkretnych zadań, obowiązków.

- Ważnym elementem terapii dzieci z ASD jest wygaszanie zachowań trudnych, uczenie zachowań prawidłowych, poszerzanie repertuaru zachowań akceptowanych społecznie. Jest to proces długi, wymaga zaangażowania wszystkich terapeutów, rodziców i nauczycieli, którzy mają kontakt z dzieckiem - dodaje Karolina Chyła, psycholog z Zespołu Szkół Specjalnych w Tarnobrzegu. - Temat trudnych zachowań jest trudny, zarówno dla rodziców jak i specjalistów.

Przez cały kwiecień społeczność tarnobrzeskiej szkoły specjalnej będzie organizowała wydarzenia związane z Dniem Świadomości Autyzmu. Placówka będzie podświetlona na niebiesko. Na Placu Bartosza Głowackiego umieszczone zostaną tablice informacyjny dotyczące samego zaburzenia. Zespół Szkół w Tarnobrzegu we współpracy z Państwowa Uczelnią Zawodową w Tarnobrzegu, Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli w Tarnobrzegu i "Fundacją Tu jestem" zorganizowała 2 kwietnia konferencję "Autyzm -wokół tego, co trudne".

Na 25 kwietnia zaplanowano Marsz ulicami miasta, ze szkoły na ulicy Kopernika na Plac Bartosza Głowackiego. Tam odbędzie się pokaz artystyczny w wykonaniu uczniów szkoły. Szczegóły dotyczące wydarzeń znajdują się na stronie internetowej Zespołu Szkół Specjalnych w Tarnobrzegu.

Rodzicu, zwróć się do specjalisty, jeżeli coś Cię niepokoi w rozwoju lub zachowaniu dziecka. Niepokojące objawy to:

• brak lub bardzo ograniczony kontakt wzrokowy
• brak reakcji na imię
• brak umiejętności zabawy
• brak dążenia do nawiązywania relacji z dorosłymi i rówieśnikami
• trudności z okazywaniem emocji
• bardzo słabe rozumienie poleceń
• brak lub nieprawidłowy rozwój mowy
• manieryzmy ruchowe
• specyficzne zainteresowania
• trudności w akceptowaniu zmian
• występowanie zachowań agresywnych i autoagresywnych