Radom. Czy garbarnia Praca przy ulicy Warszawskiej zostanie skreślona z ewidencji zabytków?

Czekamy na opinię

- Opinia instytutu jest dla nas wiążąca. Do czasu wydania decyzji w tej sprawie w obiekcie garbarni nie można prowadzić żadnych prac rozbiórkowych, ani innych nieuzgodnionych z konserwatorem zabytków - mówi Antoni Oleksicki, zastępca wojewódzkiego konserwatora zabytków w Warszawie.

Stanem zabytku zainteresował się jeden z internautów, który napisał list do redakcji.

„Trzy obiekty - budynek główny, budynek magazynowy a także komin - zostały objęte ochroną prawną przez konserwatora zabytków, więc z jakich to powodów trwają prace przy usuwaniu tego? Owszem zgadzam się, że nie są one w najlepszym stanie i grożą zawaleniem, ale czy nie można było tego załatwić w jakiś inny sposób?”- pytał internauta.

Obecnie na terenie przy ulicy Warszawskiej nie są prowadzone żadne prace. Widać jednak w ścianach tak duże ubytki, że obiekt może się zawalić. Na forach internetowych można znaleźć opinie, że bardzo kiepski stan budynku wynika między innymi z ilości chemii jaka znalazła się w ścianach podczas intensywnej eksploatacji budynku w czasach PRL. Jeden z internautów uważa, że z powodu substancji niszczących ściany nie da się w żaden sposób uratować obiektu.

- Nie sądzę, aby tak było. Na wszystko jest jakiś sposób, trzeba tylko chcieć. Myśląc w ten sposób moglibyśmy mnóstwo zabytkowych obiektów skazać na rozbiórkę - mówi Antoni Oleksicki.

Budynek jest wpisany do ewidencji zabytków, podlega więc lżejszej formie ochrony niż obiekty wpisane do rejestru zabytków. Antoni Oleksicki dodaje, że był nawet pomysł objęcia budynku ochroną poprzez wpisanie do rejestru zabytków.

Kawałek historii Radomia

Zespół budowlany dawnej garbarni „Praca” z przełomu XIX i XX wieku, zlokalizowany przy ulicy Warszawskiej w Radomiu został objęty ochroną konserwatorską z uwagi na zachowane wartości naukowe i historyczne.

Zakłady garbarskie w dzielnicy Obozisko w Radomiu zostały uruchomione w 1897 roku przez Józefa Samsonowskiego. Produkowano skórę na rynek wewnętrzny i na eksport do między innymi Francji i na Bliski Wschód. Od 1919 roku funkcjonowały jako spółka Zakłady Garbarskie „Praca”. Przed II wojną światową stanowiła własność inżyniera Mordechaja Cemacha. Zatrudniała wówczas 90 pracowników i była jedną z najbardziej nowoczesnych w kraju. Produkowała skóry na potrzeby przemysłu obuwniczego.

W czasie wojny, majątek zakładowy zajęły i skonfiskowały niemieckie władze okupacyjne. Po wojnie weszła w skład Radoskóru jako Zakład nr 3. Kontynuując produkcje w postaci wysokiej jakości skór roślinnych, tzw. spodów czyli surowca na zelówki. Potem, przejęły ją Radomskie Zakłady Garbarskie, a po nich spółka Garbex. Po jej bankructwie nieruchomość wystawiono na sprzedaż. Obiekty fabryczne zachowały się niemal bez zmian, tak samo ogólna koncepcja architektoniczna i kompozycyjna zespołu, forma zewnętrzna budynków wraz z detalem i pozostałościami oryginalnej ślusarki okiennej.

Zespół budowlany dawnej garbarni to także ważny dokument historii miasta. Pierwsze zakłady garbarskie powstały w pierwszej połowie XIX wieku, a pod koniec XIX wieku garbarstwo stało się wiodącą gałęzią przemysłu w Radomiu. Mimo wielu prób, nie udało nam się skontaktować z właścicielem obiektu - szefem jednej z radomskich firm.