Ukazała się książka Andrzeja Jelskiego "Galeria Biura Wystaw Artystycznych w Radomiu 1974-1990"

Likwidacja Biura Wystaw Artystycznych w roku 1990, bardzo prężnej placówki kultury w Radomiu, jest do dziś - poza absurdem do dziś niewyjaśnionym, plamą na honorze miasta powstałą w pierwszych latach wolności.

Owszem, rok 1990, będący początkową fazą transformacji ustrojowej obfitował w wiele złych decyzji, ale ta, dotycząca BWA, powstałego z inicjatywy Eweliny Pierzyńskiej, była wyjątkowo przykra i niesprawiedliwa.

Ta państwowa galeria sztuki współczesnej, mająca znaczący dorobek wystawienniczy oraz wydawniczy, stanowiący poważny wkład do dziejów radomskiej kultury, w szczytowym okresie swojego rozwoju, została postawiona w stan likwidacji na mocy Zarządzenia z dnia 30 sierpnia 1990 roku, podpisanego przez nowo powołanego wojewodę radomskiego i poparta przez ówczesnego dyrektora Wydziału Kultury.

Sprawa trafiła do Ministerstwa Kultury i Sztuki, które podtrzymało decyzję wojewody. Była ona równoznaczna z unicestwieniem siedemnastoletniego dorobku instytucji.

Unikatowa w skali kraju kolekcja współczesnych autoportretów i portretów w malarstwie i grafice autorstwa polskich artystów (kolekcja wszystkich dzieł sztuki liczyła 266 prac: 198 obrazów, w tym 67 autoportretów i 65 portretów w malarstwie, 67 portretów w różnych technikach graficznych oraz 1 rzeźbę), została przejęta przez ówczesne Muzeum Okręgowe w Radomiu.

Sprawa, głośna w całej kulturalnej Polsce, do dziś wzbudza złe emocje. Tym bardziej, że zastosowanie arbitralnej decyzji w stosunku do radomskiego BWA stanowiło odosobnione działanie wobec tego typu placówek wystawienniczych w Polsce, z których większość, choć niekiedy pod zmienionymi nazwami, finansowana ze środków samorządów miejskich, powiatowych lub wojewódzkich, przetrwała do dziś.

Tak jak do dziś budzi zdziwienie, że pomysł likwidacji galerii wyszedł od władz lokalnych, którym powinno zależeć na utrzymaniu ówczesnego stanu posiadania placówek kulturalnych. Widać, nie zależało. Dobrze więc się stało, że ukazała się książka"Galeria Biura Wystaw Artystycznych w Radomiu 1974-1990" pióra Andrzeja Jelskiego, pracownika Biura Wystaw Artystycznych, etnografa i afrykanisty, która utrwala istnienie placówki.

Książka ma charakter monografii i jest próbą rzetelnego, opartego na publikacjach źródłowych oraz źródłach archiwalnych, odtworzenia działalności, istniejącej w latach 1974 – 1990, Galerii Biura Wystaw Artystycznych w Radomiu oraz ujawnienia kulisów jej likwidacji.

Jak przypomina Jelski - ta państwowa galeria sztuki współczesnej, wysoko oceniana przez historyków i krytyków sztuki, organizowała wystawy przedstawicieli radomskiego środowiska plastyków oraz twórców z kraju i zagranicy. Przede wszystkim jednak wyróżniała się na terenie Polski, jak również poza jej granicami, upowszechnianiem współczesnego portretu w malarstwie i grafice.

Była organizatorką cyklicznej, pokonkursowej ekspozycji Triennale „Prezentacje Portretu Współczesnego”, pierwszej w dziejach Radomia międzynarodowej wystawy w zakresie plastyki. Zorganizowała jedyną w Polsce stałą Galerię Autoportretu Współczesnego.

Jej likwidacja, będąca, zdaniem autora, rezultatem zaplanowanej intrygi w środowisku radomskiej kultury, przy wsparciu przedstawicieli ówczesnych władz wojewódzkich w Radomiu, doprowadziła do poważnego zubożenia oferty kulturalnej tego miasta i uniemożliwiła doskonałą promocję Radomia nie tylko w Polsce, ale również w jednoczącej się Europie.

Książkę można nabyć w Księgarni Literackiej im. Witolda Gombrowicza w Radomiu.