Koan o paradoksalna opowieść lub pytanie, stosowane w buddyzmie zen w celu wstrzymania u osoby pracującej nad koanem bezustannego toku myśli i dzięki temu odblokowania możliwości osiągnięcia oświecenia.
Koany składają się z fragmentów kazań i pytań uczniów oraz odpowiedzi ich mistrzów, albo stanowią po prostu pojedyncze paradoksalne pytanie.
Praca nad koanem jest jedną z podstawowych technik zen i polega na skupianiu umysłu całkowicie na treści koanu, jednak nie w celu jego umysłowego poznania, ale "zjednoczenia się z jego duchem".
Zaprezentowane dzieła Janusza Bałdygi, Mirosława Bałki, Marcin Berdyszaka, Andrzeja Dłużniewskiego, Leszek Golca, Koji Kamoji, Leszek Knaflewskiego, Piotra Kurka, Ryszarda Ługowskiego, Tomasz Sikorskiego, Marka Sobczyka i Robert Szczerbowskiego mają właśnie strukturę semantyczną i działania analogiczne do struktury koanów. Pozornie niezrozumiałe, mogą wprowadzić odbiorcę w stan rezonansu z czymś bardzo ważnym, ale nieuchwytnym: czymś jednocześnie bardzo bliskim i odległym - bo własnym, a nierozpoznawalnym. Są pułapkami i bezdrożami dla myśli - specyficznymi zagadkami powodującymi mnożenie pytań bez odpowiedzi. Są pozornie niedostępne: nie mają wejścia ani wyraźnego "przesłania", ale wciągają.
Jak przypomina Tomasz Sikorski, kurator wystawy, dzieła-zagadki o koanicznej naturze pojawiają się rzadko i w twórczości tylko nielicznych artystów. Na gruncie polskim pojedyncze utwory o takim charakterze zaczęły być widoczne w połowie lat 80 - tych. Wiele wybitnych dzieł tego rodzaju przyniosły szczególnie ostatnie dwie dekady.
Wystawę uzupełni sesja teoretyczna "Dzieło sztuki jako koan" która odbędzie się 2 października w godzinach 10-17. O godzinie 17 organizatorzy zaproszą na finisaż wystawy.
Istnieje około 1700 koanów, jednak mistrzowie zen używają około pięciuset. Przykłady koanów: Jaki jest dźwięk jednej klaszczącej dłoni?... Jak wygląda twoja twarz przed narodzeniem twoich rodziców?...Wyobraź sobie pokój. Okno w pokoju jest otwarte. I wyobraź sobie byka za oknem. Byk przechodzi przez okno. Przeszedł cały poza ogonem. Dlaczego ogon nie przeszedł?...
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
