Bohaterowie Sienkiewicza przez lata byli idolami, jego twórczość pomagała w kształtowaniu patriotycznych postaw. Czy ustanowienie Roku Sienkiewicza pozwoli przywrócić tamte czasy?
Myślę, że wzorce Sienkiewiczowskie, takiego szlacheckiego patriotyzmu są ciągle żywe. Zresztą widać to w kulturze, że mają one nie tylko postać literacką, ale także są obecne w grach planszowych. To ciągle pisarz żywy w odróżnieniu od innych, trudniejszych.
Czego to zasługa?
Po prostu dobrze się go czyta. Natomiast czy ma głębsze wartości? Tu można dyskutować. Zresztą spróbujemy to zrobić. W maju zorganizujemy konferencję bibliotekarską, spróbujemy spojrzeć na Sienkiewicza bardziej współcześnie, z perspektywy współczesnego odbiorcy.
Spotkałam się z opiniami, że język „W pustyni i puszczy” jest dla dzieci bardzo trudny.
Być może tak jest, ja czytałem tę książkę dawno temu. Być może jest niezrozumiała, aczkolwiek czasami młodzież swoją niechęć do czytania usprawiedliwia czymkolwiek. Kiedyś słysząc o tym, że nie da się czytać Żeromskiego, wziąłem do ręki „Syzyfowe prace”, by je sobie przypomnieć. By po latach jako dorosły człowiek przekonać się czy jestem w stanie to czytać. Okazało się, że tak, książka jest dobrze napisana, dowcipna i dobrze się ją czyta.
Czy na konferencji będzie też mowa o historycznej prawdzie w powieściach Sienkiewicza?
Nie ma szczegółowego programu, ale zapewne będzie rozmowa o uproszczeniach, jakie stosował. Ta kwestia pojawiła się w czasie rozmowy z Olgą Tokarczuk, przy okazji spotkania poświęconego „Księgom Jakubowym”. Sienkiewicz pisał co prawda o XVII wieku, ona o XVIII, jednak nie sposób nie zauważyć, że opisana przez niego Polska nie była prawdziwa. To był tylko wycinek, szlachecko-rycerski. Ci jego bohaterowie stanowili niewielką, 10-procentową część społeczeństwa.
Czy w efekcie ogłoszonego przez parlament Roku Sienkiewicza zainteresowanie jego twórczością i nim samym wzrośnie?
Ogłoszenie roku było decyzją słuszną i mam nadzieję, że tak się stanie. Jeśli już mamy twórców literackich uznawanych za pisarzy nieprzeciętnych z powodu warsztatu literackiego, to warto ich przypominać. To także kwestia naszej troski o własną literaturę. Trzeba się zastanowić, czy rzeczywiście Sienkiewicz jest nie do czytania dla współczesnej młodzieży. Mnie się wydaje, że tak nie jest. To naprawdę sprawny pisarz. Jak to powiedział o nim Gombrowicz: pierwszorzędny pisarz drugorzędny. Rzeczywiście w aspekcie wartościowania literatury, w odniesieniu jej do człowieka, jego egzystencji Sienkiewicz nie jest pierwszorzędny, ale jako pisarz z określonym warsztatem, umiejętnością prowadzenia akcji, opisywania typów ludzkich jest wartościowy.
Ale to na gazety z odcinkami powieści Sienkiewicza czekano z utęsknieniem...
Taką scenę opisał w dziennikach Żeromski: grupkę urzędników czekających na poczcie na gazetę, w której drukowano Sienkiewicza. Dzisiaj kryterium popularności też jest ważne, ale i niebezpieczne dla kultury.
Na Sienkiewicza nie można patrzeć tylko jako pisarza...
On był z pokolenia, które swą wartość potwierdzało biografią. Wystarczy popatrzeć na korespondencję, jaką prowadził, jakich zadań się podejmował, by wiedzieć, że to był człowiek instytucja.
Może teraz uda się tę wiedzę upowszechnić?
Miejmy nadzieję. Problemem jest łatwość dyskredytowania pisarzy jako ludzi. Przeciętny Polak niewiele wiedząc na ich temat, nagabywany, próbuje ich marginalizować. Bez uzasadnienia, bo gdyby sięgnął do ich tekstów, przekonałby się, że jest się z czego uczyć.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
