Cenne księgi z Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu w pracowni konserwatorskiej

Już od prawie 200 lat

W tym roku odnowionych zostanie około 100 cennych woluminów znajdujących się w zbiorach sandomierskiej Biblioteki Diecezjalnej.
(fot. Małgorzata Płaza)

Już od prawie 200 lat

Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego istnieje od 1820 roku. Jej bezcenne zasoby w dużej mierze składają się z księgozbiorów klasztorów, które w tamtym czasie zostały zniesione przez władze carskie. Należały do nich między innymi: klasztory Benedyktynów ze Świętego Krzyża z Sieciechowa, Cystersów z Sulejowa, Wąchocka i Koprzywnicy i Benedyktynek z Sandomierza. Trafiły tu także książki z 11 bibliotek poklasztornych, skasowanych na terenie diecezji w 1864 roku. Na początku XIX wieku biblioteka otrzymała w darze komplet publikacji naukowych i wiele czasopism. Zasilały ją także dary przekazywane przez kapłanów i zakupywane książki.

Już niebawem, siedząc przed komputerem w domu, będzie można oglądać woluminy niedostępne do tej pory dla zwykłego śmiertelnika. Na realizację swoich planów kościelna instytucja otrzymała 212 tysięcy złotych z ministerstwa kultury.

Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu ma się czym pochwalić - w jej zbiorach znajduje się 200 tysięcy woluminów, głównie z zakresu filozofii, teologii, historii powszechnej i historii Kościoła, socjologii, pedagogiki, psychologii, a także muzyki - szczególnie sakralnej. Pokaźny jest zbiór starodruków, liczy 20 tysięcy pozycji. W bibliotece jest także prawie 400 inkunabułów oraz liczne rękopisy, najcenniejszy wśród nich jest tekst "Bogurodzicy" z II połowy XV wieku.
Starodruki, tak jak inne zabytki, wymagają specjalistycznych zabiegów konserwatorskich. Problemem jest pleśń, mikroorganizmy i owady.

Od kilkunastu lat prowadzone są prace mające na celu odnowienie i zabezpieczenie najcenniejszych pozycji, a także unowocześnienie biblioteki. Po konserwacji starodruki trafiają do nowych magazynów bibliotecznych, w których utrzymywany jest odpowiedni poziom wilgotności i odpowiednia temperatura. Książnica ma własną komorę fumigacyjną do odkażania zbiorów. Powiększa się także Cyfrowa Biblioteka Diecezjalna.

OCZYSZCZONE I ZABEZPIECZONE

Ministerialne wsparcie uzyskane przez bibliotekę w tym roku przeznaczone jest na realizację dwóch zadań. Pierwsze dotyczy inkunabułów, zabytków pochodzących sprzed 1500 roku. Chodzi o cztery niezwykle cenne księgi.

- Pozycje te poddawane są odkażeniu, dezynsekcji i konserwacji. Ratownicze prace przywrócą estetyczne i użytkowe walory zabytkowych książek - informuje ksiądz Tomasz Lis, rzecznik diecezji sandomierskiej.

W ramach drugiego projektu odnowione zostaną 93 książki opatrzone znakami własnościowymi. To niezwykle cenne zabytki, niektóre pochodzą jeszcze z XVI wieku. Są wśród nich pozycje z superekslibrisami należącymi do króla Zygmunta III, biskupów, prymasów, dostojników kościelnych, zgromadzeń zakonnych. Zapiski proweniencyjne i pieczęcie określają kolejne losy ksiąg aż do momentu wejścia w skład księgozbioru Biblioteki Sandomierskiej. - Książki zostaną odkażone biologicznie i odgrzybione. Pozycje, które będą wymagały dodatkowych prac, będą poddawane wzmocnieniu konstrukcji bloku, podklejeniu i innym pracom konserwatorskim - wyjaśnia ksiądz rzecznik.

100 TYSIĘCY STRON W WERSJI CYFROWEJ

Ponadto zabytki zostaną poddane digitalizacji. To szczególnie ważne dla czytelników spoza Sandomierza, tych, którzy mają utrudniony dostęp do tutejszej książnicy. Książki, kartka po kartce, będą skanowane i wprowadzane w takiej formie do komputera. Potem zostaną udostępnione wszystkim zainteresowanym w Internecie, w Cyfrowej Bibliotece Diecezjalnej.
Czytelnicy, po zakończeniu tych prac, zyskają dostęp do zdigitalizowanych blisko 100 tysięcy (dokładnie 96.184) stron cennych zabytkowych woluminów. Realizacji żmudnego zadania podjęła się specjalistyczna pracownia konserwacji działająca przy Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.