Gmina żydowska chce odzyskać działkę po synagodze w Skarżysku

Przed II wojną światową w Skarżysku żyło około trzech tysięcy Żydów. W czasie okupacji Niemcy zamordowali niemal wszystkich. Ostatni skarżyscy Żydzi lub ich potomkowie, rozsiani po świecie, czasem jeszcze przyjeżdżają, by odwiedzić groby przodków.

Jednym z ostatnich śladów po tamtej społeczności była synagoga, zbudowana w latach 30. ubiegłego wieku. Po wojnie zaczęła podupadać. Na początku lat 90. podjęto starania o jej uratowanie, obiekt wpisano do rejestru zabytków. Jednak w 2005 roku ruiny synagogi z niego wykreślono, a rok później budynek rozebrano.

Okazuje się, że to nie koniec historii. Gmina Wyznaniowa Żydowska chce odzyskać działkę przy ulicy Fabrycznej, na której stała świątynia.

- Gdy synagoga stała, teren należał do Skarbu Państwa. Obecnie właścicielem jest gmina Skarżysko - Kamienna. Toczy się postępowanie przed komisją rozjemczą w Warszawie. Co ciekawe, od jej orzeczenia nie można się odwołać - wyjaśnia Roman Szapsza, naczelnik Wydziału Gospodarki Nieruchomościami w skarżyskim magistracie.

Czy miasto będzie musiało zwrócić teren przy Fabrycznej? Prawdopodobnie tak. Gmina Żydowska w Katowicach udowodniła już, że przed wojną teren należał do związku religijnego i służył jako miejsce kultu. A to warunek, by starać się o zwrot. Mówi o tym Ustawa o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych z 1997 roku.

Jak się dowiedzieliśmy, postępowanie toczy się od 2001 roku - wtedy stała jeszcze synagoga. - Możliwości są trzy. Zwrot działki gminie żydowskiej, zamiana na inną, albo wypłata odszkodowania - informuje Bożena Wawrzyniak, dyrektor Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach. Co będzie z pieniędzmi, które otrzyma? - Znaczną ich część zostanie wydana na utrzymanie żydowskiego dziedzictwa kulturowego, choćby kirkutu w Skarżysku. Postępowań o zwrot żydowskiego mienia w regionie świętokrzyskim toczy się kilkadziesiąt, większość dotyczy cmentarzy - mówi dyrektor Wawrzyniak.