Groźna grypa - czy jesteś w grupie ryzyka?

Związek pomiędzy zachorowaniami na grypę i zakażeniami pneumokokowymi jest uznanym faktem medycznym. Infekcje wirusowe sprzyjają bowiem wtórnym zakażeniom bakteryjnym o ciężkim przebiegu. Podczas każdej pandemii grypy w XX wieku to właśnie powikłania pogrypowe wywołane przez pneumokoki stanowiły najczęstszą przyczynę zgonów . Podobną sytuację obserwujemy w przypadku zwykłej, sezonowej grypy.

W sezonie grypowym można zapobiec groźnym powikłaniom pogrypowym w postaci zakażeń pneumokokowych dzięki szczepieniom przeciw pneumokokom. Szczepionka polisacharydowa przeciw pneumokokom dla dorosłych może być podawana przez cały rok, również razem ze szczepionką przeciw grypie. Wyniki badań klinicznych pokazują, że jednoczesne zaszczepienie się przeciw grypie i pneumokokom podwyższa skuteczność tych szczepień, dodatkowo zmniejszając ryzyko hospitalizacji z powodu zapalenia płuc, jak też zagrożenia śmiercią wśród osób w podeszłym wieku, chorych na przewlekłe choroby płuc. Główny Inspektor Sanitarny oraz Światowa Organizacja Zdrowia rekomendują szczepienie przeciw grypie i pneumokokom osobom z grup ryzyka, w tym osobom starszym i chorym przewlekle.

U osób powyżej 65. roku życia obserwuje się znaczny wzrost zapadalności na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP). Częstość zachorowań rośnie w tej grupie wiekowej do
40 przypadków rocznie na każde 100 tys. osób, w porównaniu z 5-20 przypadkami wśród młodszych dorosłych . Podobnie rośnie wśród starszych pacjentów śmiertelność z powodu IChP. U seniorów występuje 32% wszystkich przypadków choroby, ale aż 52% wszystkich zgonów. Śmiertelność wśród osób starszych wynosi aż ok. 60% z powodu bakteriemii oraz do 80% z powodu pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Wykazano, że szczepionka polisacharydowa przeciwko pneumokokom jest skuteczna
w zapobieganiu IChP u osób starszych. W przypadku pacjentów powyżej 65. roku życia skuteczność ta wynosi ok. 75%.

Drugą grupą osób szczególnie zagrożonych inwazyjną chorobą pneumokokową są pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe. Na podwyższone ryzyko zachorowania i ciężkiego przebiegu choroby narażone są w szczególności osoby cierpiące na:
- choroby układu oddechowego (np. astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozedma),
- choroby układu sercowo-naczyniowego (np. choroba wieńcowa, przewlekła niewydolność serca),
- cukrzycę.

Dodatkowo wymienia się grupy pacjentów z:
- brakiem śledziony (asplenia),
- przewlekłą niewydolnością nerek lub zespołem nerczycowym,
- przewlekłą chorobą wątroby (w tym z marskością),
- zaburzeniami odporności (np. w wyniku zakażenia HIV, po przeszczepie narządowym, leczone lekami immunosupresyjnymi),
- chorobą alkoholową oraz czynnych palaczy.

W każdej grupie wiekowej cierpiący na przewlekłe choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego oraz na cukrzycę zapadają na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) kilka razy częściej niż osoby zdrowe. Zalecanym sposobem profilaktyki infekcji pneumokokowych u osób z chorobami przewlekłymi są szczepienia profilaktyczne których skuteczność w zapobieganiu zachorowaniu waha się w przedziale 65-84%, w zależności od rodzaju schorzenia przewlekłego.