Kleszcz już atakuje! Doskonale przetrwały łagodną zimę. Najbardziej agresywne są właśnie teraz. Zobacz jak się chronić

Pajęczaki atakują najczęściej od marca do listopada, potem z nadejściem zimy z reguły odpoczywają. Wiosną oraz późną jesienią są najbardziej agresywne. Jednak tegoroczna łagodna zima sprawiła, że kleszcze mogły być nawet aktywne cały czas - twierdzą naukowcy. Jeśli temperatura jest wyższa niż 7 stopni Celsjusza, co zdarzało się tej zimy, to bardzo prawdopodobny scenariusz.

Sprytny przeciwnik

Aż trudno uwierzyć, ale kleszcze mogą bez świeżej dawki krwi przeżyć 2-3 lata! Zabójcza jest dla nich dopiero temperatura -20 stopni Celsjusza. Ukryte w naszej odzieży przetrwają nawet delikatne pranie, dopiero to powyżej 60 stopni Celsjusza, jest w stanie uśmiercić kleszcza.

Wybierając się na wiosenny spacer do lasu należy pamiętać, że kleszcze wyczuwają swoją ofiarę - człowieka lub zwierzę z odległości 20 metrów. Pajęczak rozpoznaje obiekt swego ataku po ciepłocie ciała, zapachu i wydychanym dwutlenku węgla. Kleszcze nazywane są często jednymi z najbardziej groźnych zwierząt. Mimo małego rozmiaru, każde stadium wzrostu pajęczaka potrzebuje krwi do rozwoju. Różne gatunki kleszczy przenoszą pierwotniaki, wirusy, bakterie, które wywołują groźne choroby. Sprytne kleszcze mają w swojej ślinie substancje o działaniu znieczulającym, dlatego ugryzienie jest bezbolesne i często trudno nam się zorientować, że zostaliśmy ukąszeni. Najgroźniejsza dla człowieka jest borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu.

Groźna borelioza

Nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwko boreliozie. Jedyną formą ochrony jest więc unikanie ukąszenia przez kleszcza. Boreliozę można wykryć dzięki testom krwi po trzech tygodniach od ukąszenia. Chorobę leczy się antybiotykami. Szacuje się, iż jedno na dziesięć ukąszeń tych pajęczaków kończy się zakażeniem.

- Przypadki boreliozy są stwierdzane we wszystkich województwach - podkreśla lekarz medycyny Janusz Kaliszczak, specjalista chorób zakaźnych, epidemiolog. - Jeżeli kleszcza usunie się w ciągu 4-6 godzin od ukąszenia, ryzyko zakażenia maleje. Są jednak znane przypadki, że wystarczyło mniej czasu, by doszło do infekcji - dodaje. - U większości chorych, po co najmniej 7-10 dniach od zakażenia, na skórze pojawia się rumień wędrujący. Jego średnica nie przekracza 1,5 cm. Z czasem powiększa się do kilku-kilkudziesięciu centymetrów, po czym blednie od środka i zanika - mówi specjalista. - U około 1/3 pacjentów rumień w ogóle się nie pojawia, a część chorych nie pamięta kontaktu z pajęczakiem - mówi specjalista. - Pozostałe objawy choroby bywają często mylone z innymi schorzeniami.

KZM bez leku, ale ze szczepionką

Kontakt z pajęczakiem grozi także kleszczowym zapaleniem mózgu. Niestety, nie ma leku, który zwalczałby chorobę. Po zakażeniu lekarz może jedynie łagodzić jej objawy. Początkowe przypominają infekcję grypową lub żołądkową: pojawia się gorączka, osłabienie, poczucie ogólnego rozbicia, czasami wymioty i wysypka. U około 30 procent zakażonych może wystąpić druga, neurologiczna i najgroźniejsza faza choroby. Wówczas może dojść do zaburzeń oddychania lub układu krążenia i nawet do śmierci. Jedynym skutecznym sposobem ochrony przed KZM jest szczepienie. Aby zyskać odporność, potrzebne są trzy dawki szczepionki, podawane w odstępach. Niestety, szczepionka nie jest refundowana. Kosztuje około 80 - 100 złotych.

Usuń intruza!

1. Kleszcza usuń jak najszybciej zdezynfekowaną pęsetą.

2. Chwyć go tuż przy skórze i zdecydowanym ruchem wyciągnij w górę. Uważaj, by wyszedł w całości. Jeżeli w ranie pozostanie głowa, może dojść do miejscowego stanu zapalnego.

3. Pajęczaka nie wolno przypalać, wykręcać, smarować masłem czy olejem. Drażnienie intruza może spowodować wstrzyknięcie do rany większej ilości materiału zakaźnego.

4. Ugryzienie odkaź środkiem dezynfekcyjnym.

5. Jeżeli kleszcz tkwi głęboko lub boisz się usuwać go samodzielnie, poszukaj pomocy lekarza.

Jak się bronić przed kleszczem?

* Na wycieczkę do lasu, parku załóż: długie spodnie, koszulę z długimi rękawami, kapelusz lub czapkę z daszkiem. Wybierz jasne rzeczy, by łatwiej dostrzec kleszcza.

* Kleszcze żyją też na łąkach. Kontroluj zwierzęta domowe po spacerze.

* Po powrocie z lasu weź prysznic - może spłuczesz ze skóry kleszcza, który nie zdążył się wkłuć. Sprawdź pachwiny, pępek, miejsca za uszami, zgięcia pod kolanami. Niech ktoś bliski obejrzy twoje plecy i głowę.

* Ubranie dokładnie strzepnij poza domem np. na balkonie. Jeżeli kleszcz spadnie na dywan, kanapę poszuka nowego żywiciela.

* Podczas wycieczek i spacerów używaj środków odstraszających owady. Aplikację powtarzaj optymalnie co godzinę.

* Unikaj siadania na pniach drzew - na konarach lubią przebywać nimfy (mniejsze, ale też groźne stadium kleszcza).

* Jeśli często spędzasz czas w lesie, parku, ogródku, wędkujesz, zbierasz grzyby i jagody, pracujesz na terenach zielonych rozważ szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu.