Ludowa zagroda z Cisownika robiła furorę na Dniu Chleba

Wieś Cisownik

Wieś Cisownik

Położona wśród lasów w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Smyków. W latach 1975-1998 należała do województwa kieleckiego. Nazwa związana z miejscową florą - zagajnik cisowy. Pierwsze zapiski dotyczące Cisownika sięgają 1564 roku. Obecnie Cisownik to jedna z najmniejszych wsi w gminie Smyków, mieszka tu około 60 mieszkańców. Najstarsza osoba ma ponad 80 lat, najmłodsza półtora roku. Od pięciu lat w ostatnią sobotę lipca odbywa się tu zjazd cisowiaków. Tradycją jest pieczenie chleba na zakwasie, gotowanie prazoków i zalewajki. Wieś ma swoją kronikę. Mieszkańcy skrzętnie notują wszystko co z wsią związane. W Święta Bożego Narodzenia cała wieś przy ognisku śpiewa kolędy.

Staszowianom najbardziej podobała się degustacja kromek tradycyjnego chleba, smarowanych wiejskim smalcem, masłem czy polanych miodem. Po tradycyjne jedzenie wiele osób wyciągało ręce.
Grupa obrzędowa do Staszowa z Cisownika przyjechała na Dzień Chleba. W Staszowie tak nazwano tegoroczne dożynki gminne. Organizatorzy zapewnili wiele stoisk z pieczywem, a nawet za najpiękniejsze przewidzieli nagrodę, "Złotą Pajdę". Piekarnie prezentowały swoje produkty: bułki zwykłe, pączki, bułki z marmoladą, rogale słodkie, chleby normalne, razowe i bochenki w różnych kształtach i ciekawie zdobione.

Przy wejściu na staszowski stadion, na trawniku przedmioty codziennego użytku w dawnej wiejskiej zagrodzie ustawili mieszkańcy Cisownika. Staszowianie mogli oglądać między innymi żarno, które cieszyło się dość sporym zainteresowaniem. Każdy spoglądał z zaciekawieniem, do czego służyła ta, jak na dzisiejsze czasy kosmiczna maszyna. Obsługa żarna szybko wyjaśniała, że kręcąc kamieniem w drewnianym wyżłobieniu, wcześniej dodając ziarno, otrzymywano mąkę. Zmielone nasiona zbóż przesiewano sitem i w zależności od potrzeb używano do pieczenia chleba, czy robienia zakwasu. Szczególnie młodszemu pokoleniu, należało się wyjaśnienie zasady działania przedpotopowego urządzenia.

Wiele ciekawości wzbudzały cepy, których raczej do rąk własnych byle komu nie dawano. Nieumiejętne używanie dwóch kijów połączonych łańcuchem groziło uderzeniem jak nie siebie, to osoby w pobliżu. Oglądający mogli więc podziwiać dawną sztukę młócenia cepami, czyli uderzania w snopki zboża z kłosami z ziarnem. Słomę sprzątano, a pod spodem do zebrania było wymłócone ziarno.

W wiejskiej zagrodzie były też tak zwane jarzma, do których przymocowano drewniane wiadra. Na barki zakładano drewnianą poprzeczkę, na których zawieszono wiadra. Nieco dalej ustawiono kamień osadzony na drewnianej korbie, służący do ostrzenia metalowych przedmiotów.

Najciekawszym elementem zagrody był piec szamotowy, w którym podczas Dnia Chleba pieczono…chleb.
- W piecu rozpalało się ogień, który nagrzewał cegły. Następnie pomiotłem usuwało się popiół. Do rozgrzanego pieca wkładało się uformowany chleb. Na efekt, w zależności od wielkości bochenka, trzeba było poczekać kilka godzin - opowiada jedna z kobiet o przygotowaniu pieca chlebowego.
Upieczone w niedzielę bochenki wraz z burmistrzem Staszowa Andrzejem Iskrą, mieszkańcy Cisownika zanieśli Maryli Rodowicz, która w niedzielny wieczór miała dać koncert. Chleba osobiście nie wręczono, ale przekazano przez menadżera artystki. Na koniec mieszkańców Staszowa poczęstowano kromkami chleba pieczonego na zakwasie. Ludzie chętnie brali.