Międzynarodowe Łowy z Sokołami w Pińczowie. Sokolnicy polują i... świętują. Zobacz zdjęcia

Impreza potrwa do niedzieli.

- Spotkaliśmy się z czterech powodów - wyjaśnia Jarosław Przydacz z komitetu organizacyjnego. - Po pierwsze, jest to okrągła rocznica 50 lat Polskiego Klubu Sokolników Polskiego Związku Łowieckiego „Gniazdo Sokolników”. Po drugie, rozpoczęliśmy 48. Międzynarodowe Łowy z Sokołami w Pińczowie. Organizujemy je każdego roku, ale dwa terminy nam przepadły - jeden przez ptasią grypę, drugi za sprawą covid-19. Dlatego numer imprezy jest niższy o dwa w stosunku do wieku naszej organizacji. Trzecim powodem jest to, że sokolnictwo polskie zostało dopisane w 2021 do Niematerialnej Listy Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Stosowny certyfikat wręczył nam w czwartek przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Czwarta przyczyna naszego spotkania to zebranie Międzynarodowej Organizacji Sokolniczej, która zrzesza kluby z całego świata. Zjechali się w związku z tym przedstawiciele wielu krajów, by świętować to wszystko razem z nami - tłumaczy.

Do Pińczowa razem z sokolnikami przybyły różne gatunki ptaków - sokoły wędrowne, białozory, rarogi, jastrzębie, jastrzębie Harrisa czyli myszołowce towarzyskie, orły, razem około setki drapieżników z Polski, Rumunii, Czech, Słowacji, Niemiec. Zjawili się też sokolnicy z innych kontynentów, aczkolwiek bez swoich zwierząt, z uwagi na restrykcyjne przepisy na granicach Unii Europejskiej.

Jak wygląda polowanie z sokołami?

- Pies znajduje bażanta, wystawia go, wtedy wypuszczamy sokoła, on nabiera wysokości i przechwytuje zdobycz. W czwartek jednak nic nie złapaliśmy, mimo obecności ponad stu sokolników. Zobaczymy, jak będzie w następnych dniach - relacjonuje Jarosław Przydacz.

Dlaczego Pińczów?

- Są tutaj bardzo zasobne łowiska, jeśli chodzi o zwierzynę drobną. My polujemy głównie na bażanty. Ukształtowanie terenu sprawia, że jest to świetne miejsce na takie spotkanie. Zazwyczaj jednak łapiemy małą ilość ptaków, więc nie jest tak, że jesteśmy bardzo uciążliwi dla środowiska - mówi Jarosław Przydacz.

Na czwartkowym otwarciu imprezy pojawili się Zbigniew Kierkowski, starosta powiatowy i Beata Kita, wiceburmistrz Pińczowa, a także Zbigniew Koniusz, wojewoda świętokrzyski.

Historia zorganizowanego polskiego sokolnictwa

Polski Klub Sokolników Polskiego Związku Łowieckiego „Gniazdo Sokolników” tak pisze o swojej historii.

Udokumentowany początek współczesnego sokolnictwa i „Gniazda Sokolników” to lata 70. XX wieku. W dwóch miejscach Tucholi i Czempiniu pasjonaci sokolnictwa Czesław Sielicki i Zygmunt Pielowski postanowili reaktywować piękną polską tradycję jaką jest układanie i polowanie z ptakiem łowczym. Połączenie działań oraz ich wspólny wysiłek zaowocował powołaniem 25 listopada 1972 r. przez Zarząd Główny PZŁ Zespołu do opracowania zasad uprawiania sokolnictwa w Polsce. 9 grudnia 1972 roku odbyło się w Poznaniu pierwsze posiedzenia Zespołu w składzie Wacław Lesiński, Andrzej Mania, Zygmunt Pielowski i Czesław Sielicki. Uczestnicy zebrania z dużym entuzjazmem przyjęli inicjatywę Zarządu Głównego PZŁ pod przewodnictwem Jerzego Krupki mającą na celu odrodzenie polskiego sokolnictwa.

W trakcie zebrania wybrano Zarząd Sekcji Sokolniczej „Gniazdo Sokolników”, którego prezesem został Zygmunt Pielowski. Postanowiono, że siedzibą sekcji będzie Stacja Badawcza PZŁ w Czempiniu, natomiast głównym ośrodkiem szkoleniowym Technikum Leśne w Tucholi ( w Tucholi od 1971 r. istniała już sokolarnia ), w którym w 1973 roku odbędzie się pierwszy kurs sokolniczy. Napisania podręcznika dla sokolników podjął się wiceprezes do spraw szkolenia Czesław Sielicki, który już był autorem opracowania „Układanie ptaków łowczych” wydanego w 1972 roku.

Pierwszy Zarząd opracował instrukcję w sprawie organizacji i zasad działania Sekcji Sokolniczej Polskiego Związku Łowieckiego, która została zatwierdzona przez Zarząd Główny PZŁ 21 lipca 1975 roku.

Pracowano również nad wprowadzeniem uzupełnień do Regulaminu Polowań PZŁ uwzględniających specyfikę i potrzebę polowania z ptakami łowczymi oraz uzyskaniem zezwolenia Ministra Leśnictwa na pozyskanie i przetrzymywanie jastrzębi do celów sokolniczych.

Dzięki inicjatywie Zygmunta Pielowskiego i staraniom Zarządu 5 października 1973 roku Sekcja Sokolnicza „Gniazdo Sokolników” została przyjęta do Międzynarodowej Organizacji do Spraw Sokolnictwa i Ochrony Ptaków Drapieżnych (IAF). Do dnia dzisiejszego Gniazdo pozostaje aktywnym członkiem IAF czego najlepszym dowodem jest fakt, że v-prezydentem ds. Europy, Afryki i Oceanii w latach 2016-2021 był kol. Janusz Sielicki oraz to, że w 2022 roku zebranie delegatów do IAF reprezentujących kluby sokolnicze z całego świata odbyło się w Polsce w Pińczowie.

Z inicjatywy członków Sekcji od 1973 roku odbywają się Zjazdy Sokolnicze, które obecnie przyjęły nazwę Łowów z Sokołami. Pierwszy Zjazd miał miejsce w Kobylnikach. W trakcie zjazdów do 1984 roku odbywało się również Walne Zebranie członków Sekcji. Od 1985 roku Walne Zebranie ma miejsce wiosną każdego roku natomiast Łowy jesienią. W 50 letniej historii Gniazda tylko dwukrotnie nie można było przeprowadzić wspólnego polowania. W 2005 roku z powodu wystąpienia ptasiej grypy zostały odwołane Łowy w Niepołomicach, a w 2020 roku z powodu pandemii COVID 19 nie odbyły się Łowy w Pińczowie. Do 2005 roku Łowy organizowane były w różnych miejscach w kraju. Od 2006 miejscem Łowów jest gościnna i obfitująca w zwierzynę drobną Ziemia Kielecka. Z okazji Łowów zawsze wydawane jest niepowtarzalne zaproszenie i okolicznościowa pamiątka.

W latach 1972-2000 Zarząd Klubu wybierany były na 3 lata, a od 2000 roku Zarząd Klubu wybierany jest na 5-letnią kadencję. Bywało, że wydarzenia wewnątrz Klubu lub przyczyny losowe modyfikowały długość kadencji.

Od samego początku Zarządy Gniazda starały się dokumentować działalność polskich sokolników. W 1981 r. powstała Kronika Gniazda Sokolników barwnie opisująca sokolnicze wydarzenia. Kronikarzami byli kol. Grzegorz Dzik dokonujący wpisów w latach 1981-1988 i kol. Henryk Mąka, który opisał Łowy w Rokosowie w 1989 roku. W latach 1995-2017 ukazało się sześć numerów biuletynu „Myślistwo ptasze” o tematyce sokolniczej napisanych przez członków Gniazda.

Zawsze największym problemem dla pasjonatów sokolnictwa i jednocześnie najtrudniejszym wyzwaniem dla Zarządów była walka o przepisy prawne przychylne dla polowania z ptakiem. Najważniejszym sukcesem było wpisanie do Ustawy w 1995 r. łowienia zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych jako jednego z dwóch sposobów polowania. W 2022 roku zostały wprowadzone przepisy tworzące swego rodzaju „sokolniczy kalendarz polowań”, który ma ogromny wpływ na efektywność układania ptaków łowczych oraz ułatwia polowanie z nim.

Wielokrotnie przed powstaniem przepisów prawa niekorzystnych dla sokolnictwa broniła sokolników ich działalność na rzecz ochrony ptaków drapieżnych. W wielu ośrodkach rehabilitacji ptakami opiekują się sokolnicy. Chlubnym przykładem jest prowadzony przez uczniów Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych „Dżawat” przy Technikum Leśnym w Warcinie oraz Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych przy Zespole Szkół Leśnych w Zagnańsku.

Od 1990 do 2009 roku sokolnicy z Gniazda Sokolników pod nadzorem Ministerstwa Środowiska i przy współudziale szeregu instytucji w tym urzędów wojewódzkich, parków narodowych, parków krajobrazowych, nadleśnictw prowadzili program restytucji sokoła wędrownego, który całkowicie wyginął w Polsce. W tym okresie wypuszczono na wolność 345 młodych sokołów. Od 2010 roku prace nad przywróceniem charakterystycznego dla Polski ekotypu nadrzewnego sokoła wędrownego rozpoczęło Stowarzyszenie Na Rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół”. W latach 2010-2022 na wolność wypuszczono 1021 młodych sokołów pochodzących z sokolniczych hodowli wolierowych. Dzięki temu obecnie dzikie sokoły wędrowne są ozdoba polskiego nieba i z powodzeniem rozmnażają się na wolności.

Ważne znaczenie dla pozytywnego odbioru sokolnictwa przez społeczeństwo ma biologiczna – sokolnicza ochrona lotnisk, upraw, obiektów sportowych, obiektów infrastruktury miejskiej. Sokolnicy uczestniczą również w wielu uroczystościach, pokazach, targach „ocieplając” wizerunek łowiectwa.

Sokolnictwo jest dawną polska tradycją. W minionych wiekach Polska znana była ze wspaniałych ptaków łowczych układanych przez wybitnych sokolników na królewskich dworach. Pielęgnowanie sztuki układania i polowania z ptakiem łowczym jest jednym z najważniejszych celów Gniazda Sokolników. W 2015 roku dzięki staraniom polskich sokolników „Sokolnictwo żywa tradycja” zostało wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. W 2016 roku z rąk Ministra Kultury Zarząd Gniazda otrzymał certyfikat wpisu. W 2017 r. w Muzeum „Pałac Zamoyskich” w Kozłówce odbyła się wystawa „ Chwal Ćwik! Żywa tradycja sokolnictwa” przeniesiona następnie do Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Łazienkach Królewskich. Inicjatorem i współorganizatorem obok Muzeum Zamoyskich było Gniazdo Sokolników. Wystawa zgromadziła eksponaty związane z sokolnictwem wypożyczone z muzeów i kolekcji prywatnych z całego kraju. W 2021 roku polskie sokolnictwo zostało wpisane na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Uroczyste wręczenie certyfikatu wpisu odbyło się w trakcie obchodów 50-lecia Gniazda Sokolników w dniu 10.11.2022 roku.

Sedno i sens Polskiego Klubu Sokolników „Gniazdo Sokolników” to oczywiście sokolnicy -jego członkowie. Niewyczerpywalnym źródłem myśliwych polujących pod pierzem są technika leśne. Z sokolarni i kół działających do tej pory pierwsze powstało w 1971 r. Koło Sokolników „Raróg”w Tucholi. Kolejne w Rogozińcu i Warcinie rozpoczęły działalność w 1974 roku w Zagnańsku w 1981 roku . Przez kilka lat od roku 1982 działała Sekcja Sokolnicza „Birkut” przy Technikum Weterynaryjnym we Wrześni.

Każdego sokolnika obowiązują wszystkie przepisy prawa dotyczące myśliwych i dodatkowo przyjęte przez Naczelną Radę Łowiecką w 2017 r. zasady postępowania zawarte zbiorze „Etyka sokolnicza” autorstwa kolegów Zbigniewa Bonczara i Krzysztofa Jana Szpetkowskiego.

Przynależność do Klubu jest dobrowolna. Od wielu lat członkami Gniazda jest około 150 osób – każdy z nich wnosząc w działanie Klubu swoja pracę, swoje pomysły i doświadczenia staje się niezastąpiony.

Pamięci Tych, którzy odeszli na zawsze w kwietniu 2014 roku odsłonięto w Stacji Badawczej PZŁ w Czempiniu pamiątkowy obelisk „Pamięci polskich sokolników”.