Odżyje zrujnowana synagoga w Chmielniku

Wizualizacja synagogi po przebudowie
(fot. Archiwum)

Ich wartość wyniesie około ośmiu milionów złotych, z czego cztery pochodzą z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, część z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Gmina szuka też pieniędzy na zewnątrz, zdobyła między innymi fundusze na rewitalizację urbanistycznego otoczenia synagogi.

MIEJSCE WSPÓLNE

Świętokrzyski Sztetl ma być miejscem, w którym będzie można poznać nie tylko historię chmielnickich Żydów, ale także zapoznać się z problematyką wspólnego bytowania obok siebie w małych świętokrzyskich miasteczkach dwóch społeczności i dwóch kultur - polskiej i żydowskiej.

Mirosław Nizio zaproponował projekt "Dom światła - dom cienia" - nietypowe rozwiązanie architektoniczne, które wykorzystuje światło i cień jako główne motywy koncepcji funkcjonalnej oraz przewodnie motywy konstrukcyjne.

- To było duże wyzwanie. Sam pomysł był oryginalny, miało powstać coś, czego gdzie indziej jeszcze nie było. Miało bowiem powstać nie tylko jeszcze jedno muzeum judaizmu. To miejsce miało żyć, pełnić funkcje edukacyjne i kulturalne. W moim projekcie synagoga zachowuje swój kształt, symbolicznie przywrócony został jej charakter "domu zgromadzenia", jest pełna życia symbolizowanego przez światło, ale obok jest także "dom cienia" - miejsce pamięci - powiedział Mirosław Nizio, prezentując swoją koncepcję Świętokrzyskiego Sztetla.

DWIE BRYŁY

W synagodze powstanie nowoczesne muzeum narracyjne, wciągające zwiedzających w swoją fabułę jak nowoczesny teatr.

- Zgodziliśmy się z dewizą projektanta, że historia będzie opowiedziana za pomocą nowoczesnych technologii i materiałów, by ekspozycja działała na zmysły, emocje i wyobraźnię widzów - mówi burmistrz.

Projekt opiera się na dwóch bryłach. Pierwsza symbolizuje światło, czyli wspólne życie Polaków i Żydów przed wojną, druga cień, czyli holokaust. Pierwsza - metalowa, w kształcie sześcianu - będzie się znajdowała we wnętrzu synagogi. Jej dachem będzie scena, na której będą się odbywały koncerty, przedstawienia teatralne i wystawy. W środku zostanie zrekonstruowana i wykonana w szkle chmielnicka XVII-wieczna bima, czyli centralne miejsce w bożnicy, z którego czytana jest Tora. Wokół sześcianu powstanie ścieżka, na której będą odtwarzane obrazy i odgłosy przedwojennych świętokrzyskich miasteczek. Świętokrzyski Sztetl ma być promowany m.in. w Stanach Zjednoczonych, poprzez współpracę z fundacją Dialog z Nowego Jorku, i w Izraelu.