Paweł Kwietniewski, ekspert: Samorządy muszą być gotowe na duże wzrosty cen energii. Wyjaśnia, skąd się wezmą

Rynek energetyczny w ostatnich latach to jeden z głównych problemów, który wszyscy odczuwamy. Sytuacja pogorszy się jeszcze bardziej najprawdopodobniej w drugiej połowie bieżącego roku. Z czego wynikają tak niekorzystne zmiany?
Paweł Kwietniewski: Na skutek działań Rosji i jej szantażu energetycznego, w krótkim czasie, zaczęły gwałtownie rosnąć ceny paliw i innych surowców energetycznych. Poprzedni rząd wprowadził cenę maksymalną za energię, która zabezpieczała domowe i samorządowe budżety. Nie jest to jednak rozwiązanie długofalowe. Możemy tutaj wskazać wiele przyczyn tego problemu. Na destabilizację rynku energetycznego znacząco wpłynęły m.in. pandemia COVID-19 oraz wzrost inflacji. Problem dodatkowo pogłębia niskie tempo transformacji energetycznej w naszym kraju.

Tarcze energetyczne zostały zaplanowane do czerwca, co po tym okresie? Jakich wzrostów cen energii możemy się spodziewać?
Aktualna średnia cena energii dla odbiorców indywidualnych wynosi 0,9 zł/kWh. Jeśli wsparcie rządu skończy się pod koniec czerwca, to najprawdopodobniej będzie to oznaczało skokowy wzrost cen energii o ok. 64% do poziomu (średnio) około 1,48 zł/kWh. Więksi przedsiębiorcy już wprowadzili nowoczesne rozwiązania efektywności energetycznej. Celem ma być minimalizacja kosztów. Z dylematem znaczącego wzrostu cen energii nie radzą sobie natomiast tak dobrze małe i średnie firmy oraz indywidualne gospodarstwa domowe. Wprowadzenie innowacji w zakresie odnawialnych źródeł energii jest kosztowne. Oczywiście można skorzystać z dofinansowań w tym zakresie, jednak wkład własny jest nieunikniony.

Szkoły, baseny, miejsca użyteczności publicznej, i co ważniejsze, oświetlenie uliczne - koszty energii w tych miejscach leżą po stronie samorządów.
Te opłaty ponoszą mieszkańcy. Środki samorządu to pieniądze mieszkańców gmin - to należy podkreślić. Jednostki samorządu terytorialnego od lat borykają się z problemem zbyt małych nakładów na zadanie zlecone. Niestety w najbliższym czasie do dużej luki finansowej w oświacie (subwencja oświatowa z rządu, nie pokrywa często nawet wynagrodzenia nauczycieli), może dołączyć problem z kosztami energii. To może generować kolejne problemy z środkami na wkłady własne do projektów i realizacją innych bieżących zadań samorządu.

Czy istnieje jakieś sensowne rozwiązanie tego problemu? Zielona transformacja energetyczna, odnawialne źródła energii, energooszczędne rozwiązania cały czas są wdrażane.
Montaż paneli na budynkach użyteczności publicznej, gdzie to tylko możliwe jest pierwszym i obowiązkowym krokiem w drodze do oszczędności. Najlepiej kiedy jest to poprzedzone kompleksową wymianą oświetlenia na energooszczędne. Wspomniał Pan wcześniej o oświetleniu ulicznym. W wielu samorządach zauważamy różne sposoby oszczędności. Niektóre samorządy wyłączają całe ulice oraz rezygnują z oświetlenia budynków użyteczności publicznej. W tym zakresie możemy jednak zrobić więcej, nie wpływając na organicznie bezpieczeństwa mieszkańców. Pierwszy etap to wymiana oświetlenia na energooszczędne, natomiast w kolejnym warto pomyśleć o systemach zarządzania energią i sterowania. Tego rodzaju zarządzanie oświetleniem ulicznym to system, który pozwala na dostosowanie pracy oświetlenia ulicznego do aktualnie panujących warunków na drogach i obszarach wokół nich. Zadaniem wdrożonych technologii jest dopasowanie natężenia oświetlenia do bieżących potrzeb.

Wkrótce zostaną odblokowane środki europejskie.To szansa na polepszenie sytuacji?
Zdecydowanie tak, rozpoczęły się pierwsze konkursy z Funduszu Modernizacyjnego. Trwa nabór do programu Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus” W ramach pilotażu programu przewiduje się wsparcie prac modernizacyjnych budynków mieszkalnych wielorodzinnych powyżej siedmiu lokali. Umożliwi to zmniejszenie zużycia energii końcowej przynajmniej o 30% w stosunku do stanu istniejącego (przed modernizacją). W ramach Funduszu Modernizacyjnego będzie także finansowany program Energia dla wsi, dzięki któremu można wybudować z dofinansowaniem biogazownie lub założyć fotowoltaikę w gospodarstwie.

Pozostaje Pan nadal aktywny w obszarze organizacji pozarządowych? Jakie działanie podejmuje obecnie Fundacja imienia Stefana Artwińskiego?
Jesteśmy właśnie w trakcie realizacji projektu ze środków europejskich. W poprzednim roku dołączyliśmy jako partner do Świętokrzyskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej. Na bieżąco organizujemy różnego typu wydarzenia, konferencje, spotkania. Wdrażamy działania integrujące branżę NGO w naszym regionie. Wszystkich, którzy zainteresowani są tematyką ekonomii społecznej, serdecznie zapraszam już 27 lutego na Świętokrzyski Kongres Ekonomii Społecznej. Wydarzenie będzie doskonałą okazją do wymiany informacji dotyczących wsparcia dotacyjnego dla organizacji pozarządowych. Podczas spotkania przedstawiciele między innymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy opowiedzą o trwających i przyszłych konkursach unijnych. Nie zabraknie także omówienia możliwości wsparcia na tworzenie nowych miejsc pracy, które udziela nasz ośrodek. W wydarzeniu wezmą udział przedstawiciele Minister do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego Agnieszki Buczyńskiej. Panie Redaktorze, kiedy tylko pozwala mi czas angażuje się w życie Fundacji Artwińskiego i Ochotniczej Straży Pożarnej we Włoszczowie. Działalność społeczna to moja ogromna pasja. Zawsze lubiłem i lubię być pośród ludzi, wdrażać działania z korzyścią zarówno dla mniejszych społeczności lokalnych, jak i mieszkańców województwa świętokrzyskiego.

Paweł Kwietniewski pracuje w przedsiębiorstwie z branży finansowej w Zespole do spraw Efektywności Energetycznej (oszczędzanie energii, systemy zarządzania energią, nowe rozwiązania). Doświadczenie w administracji publicznej zdobywał w Świętokrzyskim Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach oraz Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Ukończył administrację oraz Master of Business Administration na Akademii Nauk Stosowanych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach. Jest strażakiem ochotnikiem. Działa społecznie w Fundacji imienia Stefana Artwińskiego. Zajmuje się aktywnym pozyskiwaniem środków zewnętrznych dla organizacji pozarządowych oraz wsparciem w ich rozwoju. Znany z organizacji wielu akcji społecznych.