Ratować się nie opłacało...

Zburzenie zabytku otworzyło drogę do terenów po starej hucie
(fot. Z. Tyczyński)

W sąsiedztwie cukrowni rozebrano zabytkową kamienicę. Na jej miejscu powstaje droga prowadząca na teren rozgradzanego terenu tak zwanego Starego Zakładu Huty "Ostrowiec". - Na rozbiórkę wyraził zgodę wojewódzki konserwator zabytków - zapewnia Wojciech Kotasiak, dyrektor Muzeum Historyczno-Archeologicznego.

Teraz zabytkowe piwniczki dosłownie graniczą z przyszłą jezdnią.
(fot. Z. Tyczyński)

Zabytkowy budynek pochodził z lat 80. XIX wieku i należał wraz z całym otoczeniem Cukrowni "Częstocice" do strefy ochrony konserwatorskiej Ostrowca Świętokrzyskiego. Wokół cukrowni powstał interesujący układ przyfabrycznego osiedla. W obiekcie, który bezpowrotnie zniknął, mieścił się niegdyś przyzakładowy szpital. - Obiekt znajdował się w fatalnym stanie technicznym - mówi Wojciech Kotasiak, który z wojewódzkim konserwatorem zabytków brał udział w wizji lokalnej i nadzorował sporządzenie dokumentacji budynku. - Grzyb do pierwszego piętra i przegniłe belki stropowe. Ratowanie obiektu wchodziło w grę, ale za ogromne pieniądze. W efekcie byłaby to przysłowiowa skórka za wyprawkę - ocenia Wojciech Kotasiak.

Ostatecznie wojewódzki konserwator zabytków wyraził zgodę na rozebranie zabytkowego obiektu, który kolidował z planowanym dojazdem na teren starej huty. - Z jednej strony znajduje się stara bocznica kolejowa, z drugiej park z pałacem dyrektora cukrowni - mówi Wojciech Kotasiak. - Zatem zbyt dużego pola manewru nie było. Zadbaliśmy jedynie o "odchylenie" drogi, by w jak najmniejszym stopniu ingerować w drzewostan parku.

Wyburzenie zabytkowego budynku odsłoniło inny ciekawy obiekt - zespół starej lodowni, w której niegdyś przechowywano do późnego lata pozyskiwany zimą lód. - Piwniczki pozostaną nietknięte - zapewnia dyr. Kotasiak. - Niestety, dziś aspekt ekonomiczny jest bardzo ważny i musimy się z nim liczyć.

Tymczasem korzyści ekonomiczne, jak zapewniał podczas konferencji prasowej prezydent miasta Jan Szostak, już się ujawniają, gdyż rozgradzaniu terenu starej huty towarzyszy duże zainteresowanie przedsiębiorców, a na włączanym w granice miasta i powtórnie ożywianym obszarze dawnej huty powstają nowe spółki i nowe miejsca pracy.

Tylko czasem zabytków żal.

Cukrownia "Częstocice"

Cukrownia "Częstocice" została uruchomiona w 1826 roku i jest najstarszą, nieprzerwanie czynną cukrownią powstałą na ziemiach Królestwa Polskiego. Zachowany układ zakładu produkcyjnego i osiedla przyfabrycznego, wraz z zarysem dawnego układu wodnego oraz wybudowaną w 1885 roku bocznicą kolejową został wpisany przez konserwatora zabytków do Strefy Ochrony Konserwatorskiej Ostrowca Świętokrzyskiego. Do dziś pozostaje ciekawym i wciąż czytelnym w krajobrazie, XIX-wiecznym przykładem rozwiązania problemu sezonowego zatrudniania robotników, którym zapewniono warunki do życia również poza dającą pracę i zarobek jesienną kampanią cukrowniczą.