Rozmawiaj z dzieckiem - nauczysz je mówić

Najcenniejszy okres w stymulacji dziecka to czas od narodzin do szóstego roku życia. To wtedy rodzina najsilniej oddziałuje na dziecko poprzez zaspokajanie jego potrzeb fizycznych, psychospołecznych, intelektualnych. Ona jest pierwsza i najważniejszą komórką, w której kształtuje się i rozwija mowa i myślenie dziecka. Dziecko wychowujące się w "kąpieli słownej" podczas zabiegów pielęgnacyjnych, zabawy i wszystkich wydarzeń w domu kreuje język, przez co rozwija funkcje poznawcze. Naturalna, spontaniczna chęć poznawania świata pobudza jego aktywność umysłową. W swojej dziecięcej ciekawości zadaje mnóstwo pytań i na każde oczekuje odpowiedzi. My, dorośli musimy mieć czas, aby rozmawiać z dzieckiem, a nie tylko mówić do niego. Rozmowa z dzieckiem to czas, gdy jesteśmy blisko siebie, budujemy zaufanie, utrzymujemy kontakt wzrokowy, skupiamy uwagę na tym, o czym rozmawiamy, uczymy się wzajemnie słuchać. Bywa i tak, że poprzez swoją aktywność słowną, ruchową lub jej brak dziecko chce zwrócić na siebie uwagę, gdyż nie zawsze środowisko rodzinne spełnia te najbardziej sprzyjające warunki do rozwoju.

Często nieświadomie tłumimy w dziecku jego potencjał rozwojowy i kształtowanie się mowy poprzez:
- powszechny brak czasu rodziców, którego tak naprawdę to właśnie dzieci nie mają, ponieważ złoty okres w rozwoju mowy szybko minie i trzeba podjąć nowe wyzwania związane ze szkołą,
- niedostateczną ilość bodźców (dotykowych, wzrokowych, słuchowych, ruchowych) pobudzających do aktywności psychofizycznej,
- brak więzi uczuciowej,
- nadmiar negatywnych emocji związanych z wszechobecnym stresem, lękiem o codzienną egzystencję i brak umiejętności pozytywnego myślenia,
- szybkie tempo życia, które rzutuje na relacje w rodzinie,
- naśladowanie mowy dziecinnej, zamiast poprawnej, która ma być wzorem dla dziecka,
- wyśmiewanie mowy dziecka, które dopiero się uczy i oczekuje pozytywnych reakcji,
- nadmierne koncentrowanie się na dziecięcej "nieudolności" językowej,
- brak kontroli nad czasem, który małe dzieci spędzają przed komputerem, telewizją,
- nadmierne wymagania i oczekiwania wobec dziecka,
- nieumiejętne spędzanie wolnego czasu, brak zabawy z dzieckiem,
- zaniedbania zdrowotne, niewłaściwą dietę.

Dziś dzieci szybko nabywają umiejętność posługiwania się komputerem, sprzętem audiowizualnym i mimo obserwowania przyspieszonego rozwoju, nie jest to równoznaczne z rozwojem językowym. Prawidłowo rozwijające się dziecko powinno prawi-
dłowo artykułować poszczególne głoski, swobodnie posługiwać się zasobem słownikowym adekwatnym do wieku, posiadać umiejętność opowiadania, wyrażania swoich uczuć w sposób jasny i zrozumiały. Dziecko sześcioletnie powinno mówić płyn-nie, zrozumiale o swoich potrzebach i decyzjach, chętnie słuchać czytanych książek, rozmawiać na ich temat i interesować się książkami. Rozwój mowy to proces, który trwa w czasie i opiera się na całokształcie oddziaływań wobec dziecka.