Rusza kolejna edycja unijnego wsparcia dla Polski Wschodniej. Kto najbardziej skorzysta z dotacji?

Panie ministrze, to już trzecia edycja ponadregionalnego programu, który wspiera inwestycje dla szybszego rozwoju Polski Wschodniej. Jakim zainteresowaniem cieszyły się poprzednie edycje? Co wówczas udało się zrealizować?

- Kontynuowanie programu wsparcia dla Polski Wschodniej uważamy za duży sukces negocjacyjny polskiego rządu. Udało się nam przekonać Komisję Europejską do konieczności jego podtrzymania, co nie było tak proste, gdyż program miał być wygaszony. Ostatecznie Komisja zgodziła się z naszą argumentacją, że w nadrabianiu zaległości rozwojowych Polska Wschodnia potrzebuje dodatkowych pieniędzy i dedykowanego programu. Takie podejście, od dwóch perspektyw finansowych UE, pozwala nam znacznie przyspieszyć tempo nadrabiania różnic i sprzyja zrównoważonemu terytorialnie rozwojowi całego kraju.

Poprzednie edycje programu cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Pierwszy Program Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 wsparł region w wysokości blisko 10 miliardów złotych. Dobiega końca realizacja Programu Polska Wschodnia 2014-2020, z budżetem ponad 8 miliardów złotych. W tym czasie ponad 7 tysięcy firm otrzymało wsparcie na rozwój biznesu, powstało 6,3 tysiąca miejsc pracy, około 550 przedsiębiorców weszło na nowe rynki zagraniczne, wdrożono około 3 tysiące innowacji, zakupiono ponad 740 sztuk taboru komunikacji miejskiej w stolicach województw i zmodernizowano 540 kilometrów linii kolejowych w Polsce Wschodniej.

Trzecia edycja "Funduszy Europejskich" skierowana jest do 6 województw w tym do województwa świętokrzyskiego. Kto z naszego województwa będzie mógł skorzystać z tych pieniędzy i w jakim wymiarze?

- Pieniądze z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej skierujemy do pięciu województw, które już w poprzednich perspektywach korzystały z programów, czyli: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Nowością jest to, że program obejmie także część województwa mazowieckiego – z wyłączeniem Warszawy i dziewięciu otaczających ją powiatów. Szczególne miejsce w programie znalazły też średnie miasta z makroregionu, które tracą funkcje społeczno-gospodarcze.

Budżet Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej to ponad 12 miliardów złotych (2,65 miliarda euro) i chcemy go przeznaczyć na zdecydowaną poprawę warunków życia i inwestowania w Polsce Wschodniej, stworzenie dobrego otoczenia dla rozwoju przedsiębiorczości i innowacji, przyciągania nowych inwestorów i turystów.

Samorządy będą największymi beneficjentami programu. Otrzymają z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej ponad 1,3 miliarda euro. Będą mogły je przeznaczyć na rozwój infrastruktury dróg wojewódzkich, zrównoważonej mobilności miejskiej, adaptację miast do zmian klimatu oraz tworzenie atrakcyjnych ponadregionalnych produktów turystycznych. Co ważne – w tej edycji programu ze wsparcia będą mogły skorzystać nie tylko miasta wojewódzkie, ale również miasta średnie wschodnich województw.

O pomoc w budowie lub przebudowie dróg wojewódzkich będą mogły ubiegać się województwa Polski Wschodniej – zarządcy dróg wojewódzkich, a więc także z woj. świętokrzyskiego. Finansować będziemy też budowę lub przebudowę obwodnic w ciągu tych dróg. Na wsparcie inwestycji związanych ze zrównoważoną mobilnością miejską, tak jak w poprzednim programie Polska Wschodnia, również i teraz, będą mogły liczyć Kielce. Ale co jest nowością – nie tylko! O środki na inwestycje w tym zakresie będzie mógł się ubiegać również Ostrowiec Świętokrzyski – jako miasto średnie, napotykające na szczególne problemy społeczno-gospodarcze. Dodatkowo Ostrowiec Świętokrzyski, Sandomierz, Skarżysko-Kamienna, Starachowice, a także uzdrowiska: Busko-Zdrój, Solec-Zdrój i Kazimierza Wielka będą mogły liczyć na wsparcie inwestycji, które pomogą przystosować przestrzeń miejską do zmian klimatu.

Nie zapominamy też o przedsiębiorcach – dla nich także mamy zróżnicowaną ofertę w zakresie dofinansowania nowego programu. To 500 milionów euro, które będą mogli przeznaczyć na rozwój swoich firm.

Na jakie inwestycje można składać wnioski do programu?

- Stawiamy na wzrost przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. Wszystkie inwestycje będziemy realizować z postawieniem znacznie większego akcentu na ochronę środowiska naturalnego i klimatu. Będziemy promować rozwiązania, które oszczędzają zasoby naturalne, energię, ograniczają odpady i nie będą szkodzić środowisku.

O wsparcie będą mogli ubiegać się przedsiębiorcy, którzy chcą dostosować swoją działalność do nowych wyzwań rynkowych – chodzi o automatyzację i robotyzację produkcji oraz wprowadzenia gospodarki obiegu zamkniętego.

Będziemy kontynuować pomoc dla młodych przedsiębiorstw typu start-up w ramach Platform Startowych. Małe i średnie firmy wciąż będą mogły też liczyć na dofinansowanie rozwoju poprzez zmiany wzornicze.

Szansę na nowe inwestycje zyskają również firmy z branży turystycznej. Dzięki pożyczkom będą mogły między innymi rozwinąć i doposażyć hotele, restauracje, wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego czy przewozy turystyczne.

Nowością w programie będzie wsparcie w obszarach energii i środowiska. Pieniądze z programu dofinansują rozwój inteligentnych sieci dystrybucji energii elektrycznej. Zapewnią one m.in. możliwość przyłączania kolejnych odnawialnych źródeł energii (np. fotowoltaiki), zmniejszą straty w przesyle energii, pozwolą zabezpieczyć potrzeby w przemyśle (np. przy robotyzacji) czy w transporcie publicznym (elektryfikacja).

Będziemy kontynuować inwestycje drogowe i kolejowe, które poprawią dostępność transportową makroregionu. Wesprzemy inwestycje w zrównoważoną mobilność na obszarach zurbanizowanych (tzw. miejskie obszary funkcjonalne). Pomoc w wysokości 420 milionów euro obejmie 19 miast wraz z MOF. Będą to miasta powyżej 50 tysięcy mieszkańców, stolice województw Polski Wschodniej, miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze, oraz Siedlce i Suwałki. Przybędzie w nich ekologicznego taboru, centrów przesiadkowych, ścieżek rowerowych.

Środkami z programu wesprzemy także adaptację miast do zmian klimatu. W średnich miejscowościach, które przeżywają trudności społeczno-gospodarcze będzie mniej betonu, powstaną za to parki, skwery, zielone dachy. W ten sposób mieszkańcy będą mogli korzystać z terenów zielonych, które zapewnią nie tylko relaks i komfortowy cień, ale też ochronę przed podtopieniami i suszą.

Pewne plany na to, co zostanie zgłoszone do finansowania FEPW, ma między innymi Świętokrzyski Park Narodowy. Czy wiadomo już co dokładnie planuje Świętokrzyski Park Narodowy?

- Podmioty odpowiedzialne za obszary NATURA 2000 będą mogły otrzymać środki na aktywną ochronę przyrody – korytarze ekologiczne oraz ukierunkowanie ruchu turystycznego, aby mniej szkodził przyrodzie. Nabór na dofinansowanie projektów odbędzie się w okolicach wakacji.

Planujemy dofinansować stworzenie centrów edukacyjnych w wybranych parkach narodowych Polski Wschodniej. Takie centrum może powstać w Świętokrzyskim Parku Narodowym.

Jakie korzyści przynoszą tego typu programy? Jakie szanse ten program daje regionom Polski Wschodniej?

- Dzięki dobremu zarządzaniu pieniędzmi krajowymi i unijnymi oraz trafnym inwestycjom Polska Wschodnia staje się coraz lepszym miejscem do życia. Te programy to w sumie ponad 3,5 tysiąca projektów i wspólny wysiłek niezliczonej liczby beneficjentów: samorządów, przedsiębiorców, jednostek badawczych, ośrodków innowacji, zarządców dróg, kolei i innych.

Wszystkie nasze dotychczasowe działania przyniosły wymierne korzyści beneficjentom, lokalnym społecznościom, ale także gospodarce całego makroregionu. Na starcie, w 2007 roku województwa Polski Wschodniej należały do najbardziej zapóźnionych w Unii Europejskiej, ich średni poziom rozwoju (mierzony wskaźnikiem PKB per capita) wynosił niecałe 40 procent średniej UE. Ostatnie analizy pokazują, że mimo wzrostu w całej UE, województwa Polski Wschodniej nadrabiają zaległości szybciej – na koniec 2020 roku ich poziom rozwoju to już ponad 50 procent średniej UE.

Dofinansowanie z Funduszy Europejskich dało przedsiębiorcom możliwość zakładania innowacyjnych biznesów, a już istniejącym firmom rozwinięcie swojej działalności. W ten sposób region staje się też bardziej konkurencyjny. Usprawniliśmy w nim połączenia drogowe i kolejowe. Zadbaliśmy o zrównoważony transport miejski. Ekologiczne, zintegrowane, dostępne systemy komunikacji publicznej umożliwiają lepszy dostęp do rynków pracy i usług publicznych. Coraz łatwiej jest się przesiąść na transport podmiejski i dalekobieżny czy skorzystać z licznych ścieżek rowerowych.

Inwestycje podniosły potencjał naukowo-badawczy uczelni wschodnich województw, mamy wykształconych specjalistów. Utworzyliśmy i rozbudowaliśmy parki naukowo-technologiczne, powstał system współpracy między instytucjami otoczenia biznesu. Dzięki temu mamy solidną podstawę do dalszego rozwoju w makroregionie innowacyjnych firm, a także ekosystemu start-upowego i wsparcia przedsiębiorczości start-upowej w ramach Platform Startowych Programu Polska Wschodnia.

W jaki sposób zainteresowane samorządy, przedsiębiorcy mogą się zgłaszać do programu? Do kiedy należy zrealizować projekt, który otrzyma finansowanie?

- Konkursy o dofinansowanie będą przeprowadzały Instytucje Pośredniczące: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (w przypadku działań skierowanych do firm, inwestycji w obszarze infrastruktury drogowej, zrównoważonej mobilności miejskiej i zrównoważonej turystyki), Ministerstwo Klimatu i Środowiska (w przypadku działań związanych z dystrybucją energii, adaptacją miast do zmian klimatu i ochroną bioróżnorodności). Firmy z branży turystycznej zainteresowane pożyczkami na rozwój działalności powinny zgłaszać się do instytucji finansujących w swoim województwie. Ich lista dostępna będzie na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego, który jest menedżerem funduszu pożyczkowego.

Zapraszam na stronę www.fepw.gov.pl, gdzie znaleźć można wszystkie najważniejsze informacje na temat programu, a także już niebawem – harmonogram konkursów.

Będziemy także organizować spotkania informacyjne dla wnioskodawców, podczas których przyszli beneficjenci, np. przedsiębiorcy, będą mogli uzyskać szczegółowe informacje, co do warunków udziału w konkursie, a także jak prawidłowo wypełnić wniosek o dofinansowanie i pozostałe niezbędne dokumenty. Podobnie jak w ubiegłych latach, eksperci z instytucji pośredniczących Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej (organizatorzy naborów) będą służyć pomocą w razie dodatkowych pytań i wątpliwości.

Dziękuję za rozmowę.