Rusza zastrzeżenie numeru PESEL w aplikacji mObywatel? Jak to zrobić i jak odwołać? Odpowiadamy na najważniejsze pytania

Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL przewiduje ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Chodzi m.in. o walkę z wyłudzaniem środków finansowych poprzez zaciąganie np. kredytu na inną osobę bez jej wiedzy i zgody. Ustawa ma także służyć walce ze zjawiskiem wyrabiania duplikatów kart SIM, które są potem wykorzystywane do autoryzowania transakcji.

Ważne zmiany czekają nas także w czerwcu 2024 roku. Od tego momentu banki, notariusze czy inne instytucje kredytowe przed zawarciem umowy będą musiały sprawdzać w rejestrze, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony. Ustawa w takim kształcie ma sprawiać, że obywatel nie będzie zobowiązany do spłaty zobowiązania, które zostało zaciągnięte bez jego wiedzy. Eksperci twierdzą, że dopiero wtedy zastrzeżenie numeru PESEL da realną ochronę.

Od piątku, 17 listopada każdy z nas zyska możliwość zastrzeżenia numeru PESEL, co ma uchronić nas przed kradzieżą tożsamości, a więc także zaciąganiem kredytów i innych zobowiązań bez naszej wiedzy. To także ważne zabezpieczenie dla osób, które zgubią swoje dokumenty.

Zastrzeżenia może dokonać każdy pełnoletni obywatel, który posiada nadany PESEL. A jak zastrzec PESEL online? Taka możliwość pojawi się w aplikacji mObywatel pod usługą „Zastrzeż PESEL” w połowie grudnia oraz na stronie mobywatel.gov.pl przez Profil Zaufany. Kolejna możliwość to zastrzeżenie numeru PESEL osobiście w dowolnym urzędzie gminy (konieczne jest posiadanie papierowego wniosku), w banku lub na poczcie. Do zastrzeżenia numeru PESEL konieczne będzie zweryfikowanie tożsamości i wypełnienie prostego wniosku. Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL da każdej osobie fizycznej możliwość:

• zastrzeżenia numeru PESEL
• cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL
• automatycznego ustawienia zastrzeżenia numeru PESEL
• sprawdzenia historii weryfikacji numeru PESEL przez banki i firmy

Zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać na stałe i tylko okresowo składać wniosek o wycofanie zastrzeżenia, gdy pojawi się potrzeba skorzystania z niego, np. przy zaciąganiu pożyczki czy kredytu w banku.

Będzie to polegało na tym, że w dowolnej chwili mogę oznaczyć swój numer PESEL jako taki, który nie jest uprawniony do wykonywania czynności prawnych (...) Dzięki temu, że ta funkcja będzie w aplikacji mObywatel, będzie można oczywiście „odstrzec” ten PESEL, jeżeli to my będziemy chcieli dokonać tej czynności prawnej - tłumaczy Tomasz Rychter, dyrektor Pionu Innowacji i Jakości w Centralnym Ośrodku Informatyki w rozmowie z agencją Newseria Biznes.

Cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać tą samą drogą, co samego zastrzeżenia, a więc poprzez Profil Zaufany, aplikację mObywatel lub stacjonarnie w bankach, urzędach i na poczcie. W przypadku cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL zaciągnięcie kredytu czy pożyczki możliwe będzie po upływie 24 godzin od złożenia wniosku.

W określonych przypadkach także wypłata gotówki będzie wymagała weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL. Od czerwca 2024 roku banki będą musiały dokonać weryfikacji, gdy dana osoba dokona jednorazowo lub w danym dniu wypłaty gotówki na kwotę przekraczającą trzykrotność minimalnego wynagrodzenia.

Ustawa przewiduje, że zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL dostępne będzie bezpłatnie. Elektroniczna możliwość zastrzeżenia numeru PESEL dostępna jest w aplikacji mObywatel od 17 listopada, natomiast weryfikacja zastrzeżenia numeru PESEL w bankach wchodzi w życie w czerwcu 2024.