Są dwa pierwsze Produkty Tradycyjne

"Wiśnia sokowa nadwiślana" oraz "zalewajka świętokrzyska" jako pierwsze z naszego województwa znalazły się na prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa Liście Produktów Tradycyjnych.

Ministerialna lista to wstęp do Europejskiego Systemu Rejestracji i Ochrony Nazw Produktów. Może się na niej znaleźć wszystko to, co nadaje się do jedzenia i picia: nalewki i potrawy powstające według starych receptur, uprawiane od lat owoce, produkowane według tradycyjnych przepisów sery itd. Produkty, które znajdą się na unijnej liście, mają chronioną nazwę, a dzięki obowiązującym w całej Unii Europejskiej jednakowym oznaczeniom są rozpoznawalne na wspólnotowych rynkach.

LICZĄ NA LEPSZĄ CENĘ

Niestety, do tej pory Świętokrzyskie było "białą plamą" tradycyjnych wyrobów, choć przecież świętokrzyskie gospodynie znają wiele przepisów na dawne potrawy. Wreszcie się to zmieniło. 6 września na ministerialną Listę Produktów Tradycyjnych trafiły dwa pierwsze ze Świętokrzyskiego: "wiśnia sokowa nadwiślana" oraz "zalewajka świętokrzyska" - wciąż bardzo popularna w naszym regionie zupa. Z kolei "wiśnia nadwiślana" to lokalna odmiana długowiecznej wiśni (drzewa żyją nawet 50-100 lat). Znana jest również pod nazwą "słupska", od nazwy miejscowości Słupia Nadbrzeżna w gminie Ożarów, gdzie pojawiły się jej pierwsze uprawy. - Liczymy, że jej rejestracja jako produktu tradycyjnego da nam możliwość uzyskania wyższej ceny. Na bazie tej wiśni chcemy też produkować sok, nalewki i dżemy - mówi Henryk Kuchnicki, prezes Spółdzielni Producentów Owoców i Warzyw "Nadwiślanka" w Ożarowie, która starała się o wpisanie na ministerialną listę.

BĘDZIE WYWIAD ETNOGRAFICZNY

- Wiemy, że inni producenci finalizują przygotowanie kilku kolejnych wniosków o rejestrację "rakowskiego dzionia" (pieczona kiszka, nadziewana macą - red.), "sera jabłecznego", "miodu świętokrzyskiego spadziowego", "śliwki szydłowskiej" oraz "fasoli korczyńskiej" - wylicza Marzena Morawska z Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach, gdzie w pierwszej kolejności trafiają wnioski z naszego regionu. - Producenci wiśni i śliwki szykują też papiery do Europejskiego Systemu Rejestracji i Ochrony Nazw Produktów o ochronę nazwy pochodzenia. Pozostali kompletują dokumenty, by udowodnić historię tych produktów. A nie zawsze jest to łatwe. W przypadku "rakowskiego dzionia", o którym nie ma żadnych zapisków, trzeba będzie przeprowadzić wywiad etnograficzny wśród najstarszych mieszkańców miejscowości - informuje Marzena Morawska.

2 produkty

Dopiero dwa pierwsze produkty ze Świętokrzyskiego znalazły się na Liście Produktów Tradycyjnych. Podkarpacie zarejestrowało ich już 29, województwo lubelskie - 24, a małopolskie - 15.

Co daje wpisanie na listę?

Wpisanie na Listę Produktów Tradycyjnych to nie tylko forma reklamy i wspólne dla wszystkich oznaczenie "Jakość i tradycja". Według założeń nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, producenci i wytwórcy takich produktów będą mogli starać się o dotacje z Unii - prawdopodobnie będzie to 1800 złotych rocznie na gospodarstwo, w którym wytwarzany jest taki produkt. A jeśli znajdzie się on w Europejskim Systemie Rejestracji i Ochrony Nazw Produktów kwota ta wyniesie 3600 złotych rocznie.

Przepis na "zalewajkę świętokrzyską"

Przygotować: 75 dag ziemniaków, butelkę żuru 0,5 litra, 2 średnie cebule, 4 ząbki czosnku, 20 dag kiełbasy wędzonej lub białej, albo boczku wędzonego, śmietanę, liść laurowy, ziele angielskie (3-4 ziarenka), sól, pieprz do smaku, słoninę do kraszenia (ok. 5 dag), 2-3 kapelusze grzybów suszonych (ale niekoniecznie). Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę, cebulę i czosnek posiekać w kostkę. Do garnka z gotującą wodą włożyć pokrajane ziemniaki, kiełbasę lub boczek wędzony w kawałkach, cebulę, liść laurowy, ziele angielski, ewentualnie namoczone wcześniej grzyby. Żur rozmieszać z 3-4 łyżkami śmietany, dodać pokrajany czosnek. Gdy ziemniaki będą jeszcze lekko twarde, wlać przygotowaną wcześniej mieszankę. Przyprawić do smaku solą i pieprzem.