Świętokrzyskie ludowe obrzędy i godki w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach [WIDEO, ZDJĘCIA]

Gości powitał i zaprosił na wydarzenie Jacek Sabat - dyrektor Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach i gospodarz spotkania. - Treścią dzisiejszego spotkania są gwara i obrzędy – jedne z najważniejszych elementów naszej lokalnej tożsamości, których zachowanie, kultywowanie i pielęgnowanie jest niezmiernie istotne dla naszej kultury – mówił Jacek Sabat.

Występy oglądał starosta kielecki Mirosław Gębski. - Cieszę się, że dzięki takim wydarzeniom utrzymujemy naszą ludową tradycję i możemy tu dzisiaj zaprezentować jej elementy – mówił Mirosław Gębski.

Przewodniczącą jury konkursu był aktor Lech Sulimierski. W jury zasiadła również doktor Alicja Trukszyn - kulturoznawca, etnolog, folklorysta i wielka orędowniczka i propagatorka historii i obrzędowości ziemi świętokrzyskiej, której tajemnice zgłębia od dziesiątek lat. Jak mówiła, rozpoczynając wydarzenie, widowiska, które zostały przedstawione w Wojewódzkim Domu Kultury dotyczą tajemnicy wielu kultywowanych zwyczajów i obrzędów, związanych nierozerwalnie z cyklem życia człowieka. Każdy bowiem, niezależnie od przynależności kulturowej, narodowej, społecznej, może być świadkiem lub uczestniczyć w wielu z nich. Tematem zaprezentowanych obrzędów od narodzin – poprzez zaślubiny – do śmierci – są najważniejsze rytuały, zwłaszcza zaś ich znaczenie w życiu człowieka i w funkcjonowaniu społeczności wiejskiej w kręgu tradycyjnej, świętokrzyskiej, chrześcijańskiej rodziny.

Tym obrzędom, obecnym w życiu mieszkańców kieleckich wsi, towarzyszyły wierzenia oparte na magicznych zakazach i nakazach. - We współczesnym społeczeństwie traktowane są jako gusła i zabobony, przejawy ciemnoty i zacofania. Wierzenia i rytuały towarzyszące poszczególnym obrzędom, pozostały jedynie elementem kulturowym, „bo tak się robi”- na przykład przywiązywanie czerwonej wstążeczki do wózka, łóżeczka, ubranka, przenoszenie przez próg panny młodej, otwieranie drzwi budynków podczas wynoszenia trumny ze zmarłym z domu oraz trzykrotne unoszenie i uderzanie nią o próg – tłumaczy doktor Alicja Trukszyn.

Wśród artystów, którzy w sobotnie przedpołudnie pojawili się w otoczeniu starannie przygotowanej scenografii i w pięknych ludowych strojach, pojawili się w prezentacjach najważniejszych rytuałów oraz obrzędów miedzy innymi: Zespół Pieśni i Tańca Piekoszowianie, którzy zaprezentowali widowisko "Kszest"; Marianna Majchrzyk z gminy Piekoszów z prezentacją "Jak to downio bywało z pieczeniem chleba; Zygmunt Wiśniewski z Ćmińska Wyrowców z widowiskiem "Zdozyc przed burzom i pieronami"; Zespół Ludowy Jaworzanki z Jaworza w gminie Zagnańsk z obrzędem "Ksiądz z wiatykiem"; Ryszard Piwowar z Jaworza z prezentacją "Jak to beło na jarmarku"; Zespół Pieśni i Tańca Leśnianie z gminy Bodzentyn zaprezentował ludowy "Przyjazd pana młodego – wyprowadziny"; Barbara Latała z Dąbrowy Górnej w gminie Bodzentyn w prezentacji "Kaplica na Smuzikach"; Zespół Folklorystyczno-Obrzędowy Sołtyski z Pawłowa w gminie Pawłów pokazały "Wyskubek"; a Józefa Bucka z Kostomłotów II widowisko "Dziod i wróż".

Z badań Alicji Trukszyn wynika, że mieszkańcy świętokrzyskich wsi nie znają genezy i symboliki tradycyjnych postępowań. - Dzisiejsze wydarzenie jest więc szczególnie ważne dla utrwalenia wiedzy o świecie, uporządkowania, uszeregowania i objaśnienia stosowanych do dzisiaj ma kieleckich wsiach praktyk.

Ostatecznie jury przyznało trzy nagrody w Przeglądzie Teatrów Wiejskich:

• 1 miejsce dla Zespołu Ludowego Jaworzanki z Jaworza w gminie Zagnańsk za obrzęd "Ksiądz z wiatykiem"
• 2 miejsce ex aequo dla Zespołu Pieśni i Tańca Leśnianie z gminy Bodzentyn za prezentację "Przyjazd pana młodego – wyprowadziny" oraz dla Zespołu Folklorystyczno-Obrzędowego Sołtyski z Pawłowa w gminie Pawłów pokazały "Wyskubek"
• 3 miejsce dla Zespołu Pieśni i Tańca Piekoszowianie za widowisko "Kszest"

W XI Regionalnym Przeglądzie Gadek „Toto nase ludowe godanie” nagrodzono:

• 1 miejsce Zygmunta Wiśniewskiego z Ćmińska Wyrowców za widowisko "Zdozyc przed burzom i pieronami"
• 2 miejsce Józefa Bucka z Kostomłotów II widowisko "Dziod i wróż"
• 3 miejsce ex aequo Barbara Latała z Dąbrowy Górnej w gminie Bodzentyn w prezentacji "Kaplica na Smuzikach" i Barbara Rubak