"Tegoroczny brak prawdziwej zimy może mieć dla nas fatalne skutki". Rozmowa z przyrodnikiem Andrzejem Staśkowiakiem

Mamy już drugą połowę stycznia, a zimy ani śladu. To anomalia, czy nic niezwykłego?

Niestety. Ja takiej zimy, jak żyję ponad 60 lat, nie widziałem. Więc uważam, że to anomalia.

Dlaczego „niestety”?

Do niedawna pory roku były wyraźnie oddzielone, a żyjące u nas zwierzęta i rośliny były do tego przystosowane. Teraz cykl pór roku nie jest zachowany. Do tej pory o cyklach przyrody mówiła nam nauka - fenologia. Ona wiąże zjawiska w przyrodzie z porami roku. Kiedy kwitła leszczyna, wiadomo było, że to przedwiośnie. Kwitł mniszek lekarski - nastawała wiosna. Teraz wszystko jest zaburzone.

Ostatnio w Bliżynie zaobserwowano kwitnącego mniszka lekarskiego. Czyli wiosna?

Oczywiście, że nie. Mamy środek zimy. A w moim ogródku już kwitną przylaszczki i wawrzynki wilczełyko. Takich zjawisk jest więcej. Tegoroczna aura oszukała niektóre rośliny.

Jaki może być tego skutek?

Jeśli wegetacja roślin ruszy na dobre, a przyjdą mrozy, wiele z nich ucierpi. W takiej sytuacji z dużą dozą prawdopodobieństwa można przypuszczać, że wiele roślin będzie słabo lub w ogóle nie będzie owocować.

A co słychać w świecie zwierząt? Też dały się nabrać?

W niektórych regionach żurawie już wróciły, albo w ogóle nie odleciały z Polski. Widziano też klucze gęsi, wracające na północ. To oznaki nadchodzącej wiosny. Coraz więcej gatunków ptaków, które jesienią odlatywały na południe, zostaje u nas.

Będzie jeszcze zima?

W Bliżynie chrustu nie noszą, więc chyba ciężkiej zimy nie będzie. Ale prognozy wskazują, że w lutym trochę jej zobaczymy i na to liczę.

Tej zimy nie ma śniegu, ale nie ma też deszczy.

W rzekach stan wody jest niski. Na torfowiskach też. Ściółka w lasach jest prawie sucha, bagna wysychają. Obawiam się, że latem mogą być problemy z wodą. I nie tylko rolnicy, ale i zwykli ludzie będą odczuwać jej braki.

Tegoroczna zima, a raczej jej brak, to wypadek przy pracy przyrody, czy klimat się zmienia?

Niestety, nie mam dobrych przeczuć. Jeszcze 20 lat temu dość sceptycznie podchodziłem do opinii naukowców, że na północy Polski będziemy uprawiać winorośl. Teraz w centralnej Polsce winnic jest coraz więcej. Modliszki, gatunek ciepłolubny, w ostatnich kilku latach rozprzestrzeniły się na cały kraj.

Zbliża się Armageddon?

Biblijne przepowiednie o ognistych rydwanach zaczynają się sprawdzać. Rosną temperatury na świecie, czy wspomnieć pożary w Australii. Chyba już nikt nie wątpi, że klimat się zmienia. Właśnie tynkuję sobie w piwnicy, wstawię sofę i telewizor, żeby latem móc wypoczywać w temperaturze 20 stopni.