Ukaże się książka o ostatnim przedwojennym prezydencie Kielc – Stefanie Artwińskim

Obydwie instytucje zaangażowane są w realizację projektu „Życiorysy niepokornych”. Jego celem jest przybliżenie tych osób, które istotnie zaangażowały się w życie społeczno-gospodarcze oraz polityczne Kielecczyzny. Niejednokrotnie miały odmienne poglądy, ale w obliczu trudności i zagrożenia, potrafiły poświęcić swoją karierę, a nawet życie dla wyższych celów, jak wolność i niepodległość. Podczas pierwszej konferencji zaprezentowano postać Stefana Artwińskiego.

Promocja książki o ostatnim przed wybuchem II wojny światowej prezydencie Kielc odbędzie się 25 listopada, przy okazji II konferencji „Życiorysy niepokornych”, która będzie poświęcona mniej znanemu działaczowi społeczno-politycznemu z Kielc – Władysławowi Kosterskiemu-Spalskiemu.

- Wiele osób pisało już na temat Stefana Artwińskiego, ale autorom nowej publikacji udało się wnieść coś nowego. Wiesława Rutkowska, dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach, prezentuje co w kieleckim archiwum jest poświęcone ostatniemu przed wybuchem II wojny światowej prezydentowi Kielc – powiedział doktor Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc. Historyk podkreślił również, że ten artykuł stanowi dobrą wskazówkę dla osób, które chcą zacząć badania genealogiczne.

Kolejny artykuł doktora Dariusza Palacza dotyczy Stefana Artwińskiego jako prezesa Podokręgu Związku Strzeleckiego w Kielcach. – Była to organizacja paramilitarna, który miała wychować dobrego żołnierza-obywatela. Przez kilka lat od 1929 do 1934 roku Artwiński był znany przede wszystkim jako osoba związana ze Związkiem Strzeleckim. Dzięki zaangażowaniu Stefana Artwińskiego organizacja ta znacząco się rozrosła – otwierano kolejne koła, a liczba członków wzrastała – dodał historyk. Doktor Paweł Wolańczyk przybliża sylwetkę mało znanego, ale związanego w Kielcami syna Stefana Artwińskiego – Eugeniusza.

Interesującym jest również artykuł doktora Tomasza Domańskiego z kieleckiego IPN, który przybliża pierwszy rok niemieckiej okupacji w Kielcach. Opisano w nim między innymi siły niemieckie w mieście, sytuację mieszkańców oraz opór skierowany przeciwko okupacyjnym władzom.

Ostatni artykuł autorstwa profesora Adama Massalskiego dotyczy prób zachowania pamięci o Stefanie Artwińskim po II wojnie światowej do 1990 roku. - Po 1945 roku z jednej strony starano się pamięć o Artwińskim przybliżać, z drugiej ta pamięć była blokowana. W artykule znajdziemy między innymi informacje, jak na wszelkie działania upamiętniające patrzyli włodarze miasta oraz Polska Zjednoczona Partia Robotnicza – zakończył doktor Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc.

Stefan Artwiński urodził się niedaleko Krakowa 11 sierpnia 1863 roku. Pierwszą naukę pobierał w progimnazjum w Pińczowie, z którego został usunięty, jak sam przyznał, za spoliczkowanie rosyjskiego urzędnika. W 1881 roku udało mu się skończyć szkołę, ale w Kielcach. W kolejnych latach zdobywał doświadczenie jako farmaceuta. W 1905 roku zaangażował się w życie publiczne. Kandydował, choć bezskutecznie, do rosyjskiej Dumy Państwowej. W kolejnym okresie, uczęszczał na zebrania Polskiej Partii Socjalistycznej, do której wstąpił w 1912 roku.

1914 rok był w jego życiu przełomowym. Wtedy też jednoznacznie opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego i wsparł wkraczających do Kielc legionistów. Do 1918 roku późniejszy prezydent był zaangażowany w różne inicjatywy niepodległościowe. W momencie objęcia przez niego urzędu w kieleckim magistracie, Artwiński miał już 71 lat. Był tym samym doświadczonym politykiem. Zdobył je między innymi jako prezes okręgu kieleckiego Związku Strzeleckiego oraz stojąc na czele Rady Grodzkiej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.

Kadencja jego prezydentury, czyli lata 1934-1939 przypadła na koniec wielkiego kryzysu gospodarczego. Dzięki temu mógł on podejmować bardziej swobodne decyzje. W programie Artwińskiego znajdziemy informacje o brukowaniu ulic, czy rozbudowie miejskiej sieci wodociągowej. Prezydentowi Kielc udało się postawić baraki dla bezdomnych. Jego autorskim pomysłem było utworzenie ośrodka dla psychicznie chorych. W latach 1936 – 1939, korzystając z okresu prosperity oraz oddłużenia samorządów, doszło do budowy kolejnych szkół powszechnych oraz rozbudowy szpitala świętego Aleksandra.

Śmierć prezydenta Kielc budzi kontrowersje. Po wkroczeniu Niemców we wrześniu 1939 roku Stefan Artwiński pozostał w mieście. Został aresztowany pod koniec października. Jego ciało odnaleziono kilka dni później w Wiśniówce.