W pułapce zakupów, czyli jak nie dać się naciągnąć fachowcom od sprzedaży bezpośredniej

Kto zajmuje się handlem bezpośrednim?

Kto zajmuje się handlem bezpośrednim?

Z badań Instytutu Homo Homini wynika, że wśród sprzedawców w handlu bezpośrednim dominują kobiety, które stanowią ponad 83 procent ogółu sprzedawców. 58,7 procent osób zajmujących się tym biznesem mają od 25 do 49 i wyższe wykształcenie. Pod koniec 2012 roku sprzedażą bezpośrednią zajmowało się w Polsce ponad 897 tysięcy osób. W 2012 roku ta branża odnotowały obroty o wartości 2 miliardów 690 milionów złotych.

Uśmiechnięci, wygadani i łatwo nawiązujący kontakt z klientem - tacy są fachowcy od sprzedaży bezpośredniej, która w Polsce z roku na rok zdobywa coraz większy rynek. Mamią dobrą ceną i grają na emocjach. Kuszą głównie emerytów, którzy często zaciągają długi na lata.

Sprzedaż bezpośrednia mocno zakorzeniła się nie tylko na w światowych czy europejskich rynkach, ale także w Polsce. Szacuje się, że roczna wartość sprzedaży całej tej branży w krajach Unii Europejskiej sięga 20 miliardów euro, czyli około 80 miliardów złotych. Także w Polsce obroty rosną z roku na rok i przybywa klientów. W 2012 roku było to 1 miliard 660 milionów złotych, w 2012 już 2 miliardy 690 milionów złotych.

CO KUPUJEMY?

Kosmetyki, suplementy diety, sprzęt AGD i odzież to towar najczęściej sprzedawany w systemie sprzedaży bezpośredniej czyli, polegającej na dotarciu przez sprzedawcę bezpośrednio do potencjalnego klienta w jego domu, pracy lub na specjalnym spotkaniu bądź wyjeździe turystycznym. Wywodzi się ona z handlu prowadzonego poprzez domokrążców, czyli komiwojażerów.
Naczynia i urządzenia kuchenne, odkurzacze, chemia gospodarcza, pościel z wełny sprzedawane podczas specjalnie urządzanych pokazów w domach lub wynajętych salach przyciągają ludzi, jak magnes. Bezpłatne autokarowe wyjazdy turystyczne, połączone z prezentacją towaru, cieszą się szczególnym zainteresowaniem wśród emerytów. Nie dość, że za darmo zobaczą kawałek świata i zjedzą darmowy obiad, to jeszcze nawet, jeśli nie kupią produktu, dostaną prezent od organizatora wyjazdu. Chętnych jest sporo. Niektóre firmy, aby ściągnąć klienta na pokaz garnków, namawiają nawet na gotowanie z gwiazdami telewizji czy pokaz sztuki kulinarnej w wykonaniu celebrytów.

Najczęściej jednak ludzie przychodzą na spotkania i pokazy urządzane w domach u znajomych lub wynajętych salach. - Byłam na takim spotkaniu w hotelu Dal w Kielcach. Adresowane było do osób 40 plus, ale większość stanowiły pary emerytów - opowiada Joanna, mieszkanka Kielc. - Prezentowano bardzo drogą pościel z wełny. Jak się jednak okazało, wysoka cena nie stanowiła dla ludzi specjalnej bariery, bo można ją było kupić na raty, a emeryt ze stałymi dochodami to dla takich firm łakomy kąsek. Spotkanie było prowadzone w profesjonalny sposób, konsultanci młodzi, elokwentni i uśmiechnięci - w sumie, chociaż niczego nie kupiłam, nie uważam czasu za stracony. Otrzymałam nawet w prezencie specjalną ściereczkę do kurzu. Ale byli tam ludzie, którzy zrobili zakupy z pewnością ponad swoje możliwości finansowe. Wpadli w sidła napastliwej reklamy i być może płacą za to do tej pory - opowiada pani Joanna.

W SIDŁACH EMOCJI

W czym tkwi magia takich spotkań i jak to się dzieje, że ludzie wydają ostatnie pieniądze, by kupić wymarzony produkt, zapytaliśmy pana Grzegorza z Kielc, który przez kilka lat zajmował się tą formą sprzedaży i przeprowadził ponad półtora tysiąca spotkań z klientami. Opowiedział nam, w czym tkwi źródło sukcesu tej branży. - Nie stosujemy żadnych czarodziejskich sztuczek. Taka prezentacja to przede wszystkim gra na emocjach. Na jednorazowym krótkim spotkaniu trzeba rozbudzić u ludzi nie tylko duże zainteresowanie produktem, ale także ogromną potrzebę jego posiadania, odwołując się do uczuć, najlepiej rodzinnych. Potencjalnemu klientowi trzeba też udowodnić, że tylko tu i teraz jest wyjątkowa okazja, by nabyć produkt tanio i udowodnić, że go na to stać. Ludzi po prostu trzeba omamić i to budowanie relacji na emocjach uważam za kontrowersyjne w tej branży. Nie każdy bowiem potrafi obronić się przed agresywnym marketingiem i często podejmuje zobowiązania na lata, na które po prostu go nie stać. Większość firm na rynku, w mojej ocenie, respektuje prawo i działa zgodnie z przepisami, ale trafia się też nieuczciwa konkurencja, dlatego wszystkim potencjalnym klientom radzę chłodną kalkulację, przed podjęciem decyzji. Zdrowy rozsądek to najlepszy doradca - mówi Grzegorz.

OFIARY OSZUSTÓW

Na skutki pochopnych decyzji nie trzeba długo czekać. Do rzecznika praw konsumentów po pomoc zgłasza się bardzo wiele osób. Dariusz Pyk, miejski rzecznik konsumentów w Kielcach: - Codziennie przychodzą ludzie, którzy czują się oszukani przez takie firmy. Tylko w październiku zawiadomiono mnie już o 17 takich sprawach, a w ciągu roku są ich setki. W niektórych przypadkach wystarczy informacja dla klienta o prawie do odstąpienia od umowy w ciągu 10 dni, ale większość to przykłady na to, że firmy nie honorują praw konsumenta i nie chcą anulować umowy lub przyjąć towaru. Aby uniknąć dużych problemów i kosztownych zobowiązań na lata, radzę dobrze zastanowić się nad decyzją i sprawdzić, z jaką firmą mamy do czynienia - przestrzega rzecznik.

Prawa konsumenta

Prawa konsumenta

Zakup w systemie sprzedaży bezpośredniej daje możliwość zapoznania się z produktem i przetestowania go. Później można podjąć decyzję, czy kupić czy zrezygnować z oferty. Niezależnie od tego, co wybierzemy, ustawa o ochronie konsumentów gwarantuje nam niezbywalne prawa, takie jak:
1. Sprzedawca ma obowiązek okazania dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej, dokumentu tożsamości oraz swoje umocowanie, w przypadku, gdy zawiera umowę w imieniu przedsiębiorstwa. 2. Konsument powinien być poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy. Sprzedawca ma obowiązek wręczyć konsumentowi wzór takiego oświadczenia oraz pisemne potwierdzenie zawarcia umowy. 3. Konsument może odstąpić od umowy bez podawania przyczyny. Musi jedynie złożyć odpowiednie oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni od zawarcia umowy. Liczy się data zawarcia umowy, a nie moment wydania rzeczy. W takim przypadku strony zwracają sobie nawzajem to, co świadczyły - nie później niż w terminie 14 dni od odstąpienia od umowy. Oświadczenie takie stanowi jednocześnie rozwiązanie umowy o kredycie konsumenckim - o ile taka umowa towarzyszyła danej transakcji.

JAKIE DOŚWIADCZENIA?

Zapytaliśmy kielczan, czy brali udział w pokazach połączonych ze sprzedażą produktów i jakie mają z nich doświadczenia.

Joanna Majewska: - Nigdy nie interesował mnie ten rodzaj sprzedaży, więc do tej pory jeszcze nie brałam w nich udziału. Jeśli chcę zrobić zakupy, wybieram tradycyjny sposób.

Iwona Wójtowicz: - Osobiście nigdy nie uczestniczyłam w takich pokazach, ale słyszałam, że wiele osób chodzi na takie spotkania. Niektórzy nawet kupują oferowane produkty. Ja bym sienie odważyła.

Henryka: - Wiele razy byłam na takich spotkaniach, ale teraz już nie chodzę. Tam po prostu wmuszają na siłę różne rzeczy i wmawiają, że są bardzo tanie. Prezentów, które dawali nigdy nie brałam, żeby się do niczego nie zobowiązać.

Stanisław: - Może i poszedłbym na taki pokaz, ale nie mam na to pieniędzy. Kilka lat temu łatwiej było o pieniądze, więc ludzie chętnie chodzili na promocje. Teraz to się, moim zdaniem, zmienia.