Wielkanocna święconka ma swoją symbolikę. Jakie pokarmy święcimy i dlaczego?

Tradycja święcenia pokarmów w Wielkanoc sięga VIII wieku, ale zwyczaj ten dotarł do Polski znacznie później, dopiero w XIV wieku. Początkowo znacznie różniła się od współczesnej. Zwyczaj obchodzony był bowiem w domach i dworkach szlacheckich. Ponieważ poświęcone musiało być wszystko, co miało znaleźć się na świątecznym stole. Święcono szynkę, kiełbasę, słoninę, całe prosięta, sery, jaja, chleb, ciasta, ryby, miód, ale także wino i liczne dodatki.

Dziś zwyczaje uległy zmianie. Przede wszystkim liczba święconych potraw nie jest tak duża, a obrzęd został przeniesiony do kościoła. Zawartość wielkanocnego koszyka może się różnić w zależności od regionu.

W tradycyjnym wielkanocnym koszyczku nie może zabraknąć baranka, który jest symbolem zmartwychwstałego Chrystusa. Uosabia triumf życia nad śmiercią, przezwyciężenie zła i odkupienie grzeszników. Zwyczaj święcenia baranka sięga VII wieku. Figurka baranka bardzo często jest wypiekana z ciasta lub wykonana z lukru. Niegdyś wierzono, że włożona do wielkanocnego koszyczka uchroni przed klęskami i zagwarantuje przychylność przyrody.

Kolejny obowiązkowy element to jajka - symbol odradzającego się życia, zmartwychwstania i zwycięstwa nad śmiercią. Jajka to również oznaka płodności. Wierzono, że dzielenie się jajkiem umacniania więzi rodzinne i korzystnie wpływa na relacje między najbliższymi. Z czasem oprócz zwykłych jajek w koszyczkach zaczęły pojawiać się pisanki. Ich malowanie wywodzi się z pogańskiego święta Jare, które rozpoczyna wiosnę. Pierwsze pisanki były zdobione za pomocą gorącego wosku.

Chleba, który w tradycji chrześcijańskiej symbolizuje Ciało Chrystusa, a we wszystkich kulturach jest pokarmem niezbędnym do życia musi znaleźć się w święconce. Jest również symbolem godności człowieka. Włożony do koszyczka ma gwarantować dobrobyt i pomyślność

Sól natomiast chroni przed zepsuciem i symbolizuje oczyszczenie i prawdę. Dawniej wierzono, że odstrasza złe moce i siły nieczyste. Chrześcijanie natomiast są "solą ziemi".

Chrzan symbolizuje siłę fizyczną i witalność. To także symbol pokonania goryczy męki Zbawiciela. Umieszczony w koszyczku ma zapewnić zdrowie i sprawność i wspomagać skuteczność innych święconych pokarmów.

W koszyczku powinny też znaleźć się wędliny oznaczające dobrobyt i zamożność rodziny. Ma ona zagwarantować zdrowie i dostatek całej rodzinie. Do święconki wkłada się głównie wyroby wieprzowe - kawałek szynki lub kiełbasy (często własnego wyrobu).

Wielkanocna baba symbolizuje umiejętności, powodzenie i dostatek. Musi być własnoręcznie przygotowana. Czasem elementem święconki mogą być także naczynie z wodą, która jest symbolem Ducha Świętego, ser - zapewniający harmonię i zgodę między człowiekiem a siłami przyrody. Jest też symbolem związku człowieka z przyrodą. Ma zapewnić rozwój stada zwierząt domowych. Do święconki wkładany bywa też zajączek - symbol wiosny i odradzającej się przyrody. Podobno śpi z otwartymi oczami i to on miał pierwszy zobaczyć zmartwychwstałego Chrystusa.

Sam koszyczek zwykle jest wiklinowy, wyścielony białą serwetką i przyozdobiony gałązkami bukszpanu, będącego symbolem nadziei na zmartwychwstanie. Święconka powinna składać się z siedmiu elementów. Wedle tradycji - to zapewni nam szczęście i dostatek.