Zaczęło się w koszarach przy Prostej. Niezwykła historia wojska w Kielc

Dzisiaj święto

Dzisiaj święto

Świętokrzyskie Stowarzyszenie Żołnierzy i Sympatyków Wojska zaprasza z okazji Święta 4 pułku piechoty dzisiaj, 24 czerwca o godzinie 13 do sali lustrzanej Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach na spotkanie żołnierskie Czwartaków, w czasie którego odbędzie się między innymi wykład z prezentacją multimedialną na temat historii 4 pułków piechoty.

Jednostka została sformowana w Krakowie i Lwowie na przełomie października i listopada 1918 roku. Była kontynuacją 4 pułku piechoty Legionów Polskich (w latach 1915-1917). Czwartacy uczestniczyli w walkach o ustanowienie granic niepodległego państwa polskiego - między innymi pod Lwowem, na Śląsku Cieszyńskim, pod Lidą, nad Berezyną, Hrubieszowem. W czasie działań wojennych pułk poniósł duże straty - zginęło i zmarło 30 oficerów oraz 312 podoficerów i szeregowych.

Początek stacjonowania jednostki w Kielcach to 31 maja 1919 roku, kiedy z Jabłonny przybył batalion zapasowy pułku pod dowództwem kapitana Mieczysława Kulikowskiego. Zadaniem batalionu było wcielanie i szkolenie poborowych, formowanie kompanii marszowych i wysyłanie żołnierzy jako uzupełnienie do pułku walczącego na froncie. Batalion zapasowy zajmował porosyjskie koszary przy ulicy Prostej i w dniu 1 marca 1920 roku liczył 41 oficerów oraz 2307 podoficerów i szeregowych. Po zakończeniu działań wojennych 4 pułk wchodzący organizacyjnie w skład 2 Dywizji Piechoty Legionów w sierpniu 1922 roku przybył z Białej Podlaskiej na stały pobyt do garnizonu kieleckiego, gdzie stacjonował do września 1939 roku.

W związku z trudnymi warunkami zakwaterowania (rozproszenie pododdziałów pułku w koszarach przy ulicy Prostej, Mielczarskiego, Głowackiego) w 1925 roku rozpoczęto budowę nowych koszar (dla 1100 żołnierzy) na Bukówce. Już w 1928 roku na Bukówce zakwaterowany został jeden batalion, a niedaleko koszar zbudowano osiedle dla kadry zawodowej w ramach Funduszu Kwaterunku Wojskowego. Czwartacy oprócz działalności szkoleniowej, związanej z przygotowaniem żołnierzy do walki, prowadzili ożywioną działalność kulturalno-oświatową i sportową. Należy wspomnieć o dokształcaniu żołnierzy (zwalczanie analfabetyzmu i prowadzenie kursów zawodowych), prowadzeniu teatru oraz kina Czwartak - jednego z najlepszych kin w województwie kieleckim. Utworzono Wojskowy Klub Sportowy wraz z obiektami sportowymi (stadion, korty tenisowe, basen pływacki, strzelnice sportowe). Orkiestra pułkowa uczestniczyła w wielu uroczystościach oraz koncertowała dla mieszkańców. Czwartacy pomagali osobom bezrobotnym, dzieciom z ubogich rodzin oraz prowadzili przysposobienie wojskowe z młodzieżą szkolną i organizacjami paramilitarnymi. Władze i społeczeństwo miasta i powiatu kieleckiego oraz powiatów jędrzejowskiego, opatowskiego i włoszczowskiego ufundowało dla pułku sztandar wojskowy, który w Kielcach na Placu Wolności wręczył w dniu 8 lipca 1923 roku generał Lucjan Żeligowski.

Jak obchodzono święto pułkowe? W przeddzień, w godzinach wieczornych odbywał się na Placu Wolności w Kielcach uroczysty apel poległych z udziałem całego pułku, kompanii honorowej ze sztandarem oraz rodzin oficerskich i podoficerskich. Po odebraniu meldunku od dowódcy uroczystości dowódca pułku wygłaszał przemówienie. Następnie przy biciu werbli zapalano znicze i odczytywano listę poległych żołnierzy pułku. W dniu 24 czerwca rano odbywało się nabożeństwo w kaplicy na Bukówce, wybudowanej w 1935 roku przy boisku sportowym. Kaplica była repliką pierwszej, zbudowanej pod Opatową w 1916 roku (projektantami byli: major Andrzej Galica i porucznik Władysław Grzybowski). Wyróżniała się ona strzelistym dachem w stylu podhalańskim. Po mszy świętej dowódca pułku wręczał odznaki oraz nagrody dla wyróżnionych żołnierzy. Następnie odbywała się defilada pododdziałów. Dla zaproszonych gości i delegacji z innych jednostek zorganizowane było śniadanie. Na placu koszarowym był wspólny obiad żołnierski. Po południu organizowano zabawy dla żołnierzy, a wieczorem w kasynach oficerskim i podoficerskim dla kadry i gości. Rozgrywane były także przez żołnierzy zawody sportowe oraz konkurs ze znajomości historii wojennej. W dwudziestą rocznicę utworzenia pułku, 24 czerwca 1935 roku po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego żołnierze udali się pieszo do Krakowa, gdzie w podziemiach Wawelu oddali mu hołd. Ostatnie święto pułkowe odbyło się 24 czerwca 1939 roku. W tym dniu mszę świętą na terenie koszar celebrował biskup kielecki Czesław Kaczmarek, który wygłosił podniosłe, patriotyczne kazanie. Wieczorem zapalono ogniska na wzgórzach okalających Kielce.

Ważnym wydarzeniem było skierowanie w marcu 1939 roku do służby do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte 68 Czwartaków pod dowództwem porucznika Leona Pająka, którzy wraz z kilkunastoma żołnierzami z 2 i 3 pułków piechoty Legionów stanowili część załogi, broniącej Westerplatte do 7 września. W okresie stacjonowania w Kielcach pułkiem dowodzili: podpułkownik Stefan Jażdżyński, podpułkownik Jerzy Zygmunt Kuczyński, pułkownik Bolesław Ostrowski, podpułkownik Zygmunt Berling i podpułkownik Bronisław Laliczyński. Po mobilizacji, 28 sierpnia 1939 roku pułk rozpoczął przemieszczenie do rejonu operacyjnego działań w składzie Armii Łódź, Czwartacy bohatersko walczyli z wojskiem niemieckim pod Zapolicami-Strońskiem, Skierniewicami, Błoniem, Ołtarzewem i w obronie Twierdzy Modlin - do dnia 29 września 1939 r. Jednostka sformowała także 154 pułk piechoty pod dowództwem podpułkownika Aleksandra Idzika, który prowadził walkę na ziemi świętokrzyskiej.

We wrześniu 1945 roku do Kielc na Bukówkę przybył 4 pułk piechoty 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty imienia Generała Henryka Dąbrowskiego, który stacjonował aż do 1995 r. Jednostka ta sformowana (pod koniec 1943 roku) w Sielcach na terenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Pułk już w październiku 1945 r. otrzymał sztandar wojskowy ufundowany przez Ligę Morską i społeczeństwo Kielc. Żołnierze uczestniczyli w rozminowaniu terenu, udzielali pomocy ludności podczas klęsk żywiołowych oraz pomagali w budowie obiektów przemysłowych i komunikacyjnych. W pierwszych latach po wojnie wspierali aparat bezpieczeństwa podczas zabezpieczenia referendum ludowego i wyborów do sejmu ustawodawczego, a także w walce z podziemiem niepodległościowym.

Zasadniczym zadaniem 4 pułku zmechanizowanego imienia Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej, który powstał w 1962 roku było szkolenie żołnierzy rezerwy, studentów oraz żołnierzy dla jednostek Instytucji Centralnych Ministerstwa Obrony Narodowej, a od połowy lat siedemdziesiątych również formowanie zmian Polskiego Kontyngentu Wojskowego do służby w siłach Organizacji Narodów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie. W 1988 r. w wyniku restrukturyzacji wojska 4 pułk zmechanizowany został przeformowany na 94 Ośrodek Materiałowo-Techniczny. W sierpniu 1991 r. w Warszawie na Placu Marszałka Piłsudskiego nastąpiło przekazanie tradycji czwartych pułków piechoty, istniejących od końca XVIII wieku poprzez przekazanie repliki sztandaru 4 pułku piechoty Legionów dla podpułkownika Justyna Kozłowskiego - komendanta 94 Ośrodka Materiałowo- Technicznego. W czerwcu 1995 roku odbyło się ostatnie święto pułkowe, jednostka została rozformowana, a tradycje czwartych pułków piechoty realizuje aktualnie Stowarzyszenie Żołnierzy i Sympatyków 4 Pułku. Na terenie Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych znajduje się sala tradycji Czwartych pułków piechoty.