Zmiany w zasiłkach ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmienił sposób naliczania zasiłku chorobowego oraz świadczeń w razie choroby i macierzyństwa. Waloryzacji starych świadczeń i nowych zasad ich wypłacania dotyczył nasz głośny telefon z ekspertami ZUS.

Zmiana sposobu naliczania tych świadczeń ma związek z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Uznał on, iż przepis ustawy o świadczeniach z tytułu choroby i macierzyństwa, na podstawie którego nie uwzględniano w podstawie wymiaru zasiłku takich składników wynagrodzenia - premii i nagród - od których została odprowadzona składka, jest niezgodny z konstytucją. Wcześniejsze przepisy przewidywały, że takie składniki wynagrodzenia mogły być wliczane do podstawy zasiłków jedynie wtedy, kiedy z przepisów istniejących u pracodawcy wynikało, że są one niewypłacane lub zmniejszane, kiedy pracownik jest na zwolnieniu chorobowym.

Ponieważ pytań o zmiany przepisów i o to, kogo dokładnie będą one dotyczyć docierało do redakcji wiele poprosiliśmy o pomoc ekspertów z kieleckiego oddziału ZUS. Wyjaśnień podczas głośnego telefonu "Echa Dnia" udzielali Paweł Kaleta, wicedyrektor ds. świadczeń kieleckiego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Maria Bobrowska-Niemczyk, naczelnik Wydziału Zasiłków ZUS w Kielcach.

A oto najczęściej powtarzające się pytania:

* Jestem osobą prowadzącą własną działalność gospodarczą, ale od stycznia do połowy czerwca tego roku byłam na zasiłku chorobowym. Czy po zmianie przepisów będzie mi się należało jakieś wyrównanie i dopłata pieniędzy?

- Nie, nie będzie. W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, należy uwzględniać składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, z wyłączeniem tylko tych składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do nich za okres pobierania zasiłku. Oznacza to, że nowe zasady będą miały zastosowanie wyłącznie wobec osób ubezpieczonych z tytułu nawiązanego stosunku pracy. W pani przypadku zasiłek był ustalony w oparciu o pełną podstawę, od której płaci pani składki do ZUS jako osoba prowadząca własną działalność gospodarczą.
* Byłam najpierw podczas ciąży na zwolnieniu lekarskim, a teraz wciąż jestem na urlopie macierzyńskim. Zorientowałam się już, że do podstawy zasiłku nie miałam doliczanej premii, a są od niej płacone składki na ZUS, więc powinnam dostać wyrównanie. Czy powinnam otrzymać również odsetki za zwłokę?

- Bez względu na to, kto był płatnikiem pani zasiłku - ZUS czy pracodawca - we wszystkich przypadkach ponownego ustalania podstawy wymiaru zasiłków przysługujących za okres przed dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, czyli 7 lipca 2008 roku, wypłaty wyrównania zasiłku należy dokonać wraz z odsetkami. Dodatkowo informuję, że pani jako osoba, która była na zasiłku przed i po wejściu w życie przepisów opartych na orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, powinna mieć przeliczone świadczenia "z urzędu", bez składania dodatkowych wniosków do pracodawcy czy do ZUS. Dokonywanie wyrównań na wniosek - dotyczy tylko tych zasiłków, które były wypłacone w całości przed ogłoszeniem wyroku TK.

* W ciągu ostatnich 5 lat sporo chorowałem, za jaki okres mogę starać się o ponowne naliczenie podstaw wymiaru zasiłków?

- Ubezpieczeni, którym przed wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego obliczono podstawę wymiaru zasiłku bez uwzględnienia składników wynagrodzenia, do których nie zachowywali prawa w okresie pobierania zasiłku, mają prawo do wystąpienia z wnioskiem o ponowne ustalenie podstawy wymiaru z uwzględnieniem tych składników. Zasady postępowania co do okresu ewentualnego przeliczania zasiłków są odmienne w zależności od tego, czy w sprawie była wydawana decyzja ZUS czy nie oraz czy było prowadzone postępowanie przed sądem. Brane pod uwagę jest także to czy zasiłek przysługiwał w dniu wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Roszczenie o wypłatę zasiłku, w sprawach, w których nie były wydane decyzje, przedawnia się po upływie 3 lat od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje. W związku z tym, przeliczeniu podlegają zasiłki za okres 3 lat liczony od daty wystąpienia z wnioskiem w tej sprawie. Ponownemu ustaleniu podlega także zasiłek, gdy choćby ostatni dzień okresu, za który ten zasiłek przysługuje, mieści się w tak liczonym 3-letnim okresie. Wówczas wypłaty wyrównania dokonuje się za cały nieprzerwany okres pobierania zasiłku.

Jeśli wysokość zasiłku została ustalona w skutek postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu, wniosek o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku należy złożyć w formie skargi o wznowienie postępowania sądowego w ciągu trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, czyli do 7 października 2008 roku, do sądu, który wydał wyrok. W tych sprawach podstawa wymiaru zasiłku powinna być ustalona ponownie po zakończeniu postępowania przed sądem w związku ze skargą, a wypłata wyrównania zasiłku powinna być dokonana za okres, którego postępowanie dotyczyło.