Do Stalowej Woli i Niska przyjadą uczniowie ze szkoły muzycznej z Kijowa i Lwowa. Muzyków czeka niespodzianka

W dniach od 21 do 30 października w Ośrodku Szkoleniowo-Edukacyjnym w Przysietnicy koło Brzozowa odbywają się warsztaty pt. „Akademia dziennikarstwa odpowiedzialności społecznej, ekologicznej i obywatelskiej” współfinansowane przez Unię Europejską w ramach programu Erasmus+.

Organizatorem warsztatów jest Miejski Dom Kultury w Stalowej Woli w partnerstwie z organizacją ART LLIGA z Ukrainy. W projekcie bierze udział 66 osób - 30 uczestników i 3 opiekunów z Ukrainy oraz 30 uczestników i 3 opiekunów z Polski. Koordynatorem projektu jest doktor Jerzy Augustyński.

Projekt dziennikarski powstał z inicjatywy młodzieży polskiej i ukraińskiej, która nawiązała kontakt przez grupy dyskusyjne na portalach społecznościowych. Są to uzdolnieni, początkujący dziennikarze, którzy aktywnie działają w organizacjach i społeczeństwie. Udział w realizacji warsztatów, pozwoli im nabyć nowe doświadczenia i umiejętności, a także otworzy im szeroką ścieżkę możliwości dalszego rozwoju edukacyjnego i zawodowego.

Uczestnicy projektu to nie tylko początkujący dziennikarze, to także zdolni artyści, którzy w ramach projektu zaprezentują gościnny występ podczas uroczystości upamiętniających 150 rocznicę urodzin Salomei Kruszelnickiej w Stalowej Woli i Nisku. Udział w wydarzeniu będzie dla młodzieży doskonałym materiałem do ćwiczenia różnych form dziennikarskich, takich jak artykuł, fotoreportaż, reportaż, recenzja.

W Nisku kijowskich i lwowskich muzyków czeka niespodzianka. Na ścianie budynku przy wejściu do Niżańskiego Centrum Historii i Tradycji znajduje się tablica informująca, że w tym mieście w roku 1891 przebywała wybitna ukraińska śpiewaczka operowa polskiego pochodzenia Salomea Kruszelnicka. Prawdopodobnie w Nisku przebywała kilka miesięcy u swojej rodziny. O pozycji genialnej śpiewaczki świadczy choćby to, że jej imieniem nazwany został Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu.

7 października 2005 roku na budynku ówczesnej Biblioteki Miejskiej w Nisku (dziś to Niżańskie Centrum Historii i Tradycji), odsłonięto tablicę pamiątkową ufundowaną przez samorząd Gródka, miasta partnerskiego na Ukrainie, ku czci Salomei Kruszelnickiej, wybitnej śpiewaczki operowej, przebywającej w Nisku w roku 1891.

Tablicę zaprojektowaną i wykonaną przez Mikołaja Bunyka odsłonili burmistrz Gródka Mikołaj Sawka i burmistrz Niska Mariusz Kowalik. W uroczystości uczestniczyła delegacja Rady Miejskiej z Gródka. Referat okolicznościowy poświęcony Salomei Kruszelnickiej wygłosiła Stefania Stojko. W części artystycznej wystąpili śpiewak operowy Piotr Szpara, uczniowie niżańskiego Liceum oraz piosenkarze i recytatorzy z Gródka

Jak poszukiwacze historii dowiedzieli się od Roksolany Pasicznik - pracownika naukowego Muzeum Salomei Kruszelnickiej we Lwowie, mieszkająca w Nisku siostra Kruszelnickiej, to Osypa (Josypa) Kruszelnicka (1867-1958), po mężu Bandriwska. Jej mąż Karl (Karlo) Bardriwski (1855-1931) był prawnikiem. Ich córka Odarka (Daria) też była znaną ukraińską śpiewaczką operową (sopran), choć nie aż tak wielką jak ciotka. Ona też była głównym sprawcą powstania Muzeum Salomei Kruszelnickiej w jej dawnej lwowskiej kamienicy.

Informację, że Salomea gościła w Nisku u starszej siostry Osypy dostałem od pewnej pani z Muzeum Kruszelnickiej ze Lwowa, która kiedyś była u nas na takich warsztatach muzealnych, a inne informacje o niej ustaliłem sam. Nie mam jednak pojęcia skąd ta siostra się tu wzięła. Być może było to związane z zajęciami męża, bo oni całą rodziną pojawiają się w różnym czasie w kilku miastach polskiej Galicji.

Salomea Kruszelnicka (Sołomija Kruszelnyćka) urodziła się 23 września 1872 roku we wsi Bilawynci w województwie tarnopolskim. Lata dziecięce przyszłej śpiewaczki minęły w pobliżu Tarnopola, we wsi Biła, gdzie jej ojciec był księdzem obrządku grecko-katolickiego. Ambroży i Teodora Kruszelniccy, rodzice Salomei, zadbali o dobre wykształcenie swoich dzieci, wszczepili im miłość do ziemi ojczystej i tradycji ludowych.

Już w dzieciństwie Salomea odznaczała się wyjątkowymi zdolnościami muzycznymi, marzyła o tym, żeby profesjonalnie uczyć się śpiewu. W roku 1891 wyjechała do Lwowa, gdzie wstąpiła do Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Ukończyła je w roku 1893. Jej wykładowcami byli znani we Lwowie muzycy: W. Wysocki (śpiew solowy), M. Sołtys (harmonia) i W. Wszełaczyński (fortepian).

Debiut młodej śpiewaczki, który odbył się 15 kwietnia 1893 roku na scenie Teatru Lwowskiego w operze Gaetano Donizetti’ego „Faworytka” (śpiewała partię Leonory) przyniósł jej pierwszy sukces. Jesienią 1893 roku Salomea przyjechała do Mediolanu, aby kontynuować naukę. Nauczycielami i profesorami byli: Fausta Crespi (śpiew) i Conti (maestria sceniczna). W 1895 roku pobierała lekcje u profesora J. Gensbachera w Wiedniu.

Salomea uczyła się pilnie. „Jeżeliby człowiek żył nawet tysiąc lat, to miałby się czego uczyć...” – pisała. W latach 1894–1897 młoda śpiewaczka zdobywała sukcesy na scenach różnych teatrów operowych (Lwów, Kraków, Cremona, Parma, Udine, Zara, Triest, Odessa, Santiago).

W latach 1898–1902 występowała na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie i jednocześnie w Petersburgu i Paryżu. W latach 1903 –1920 śpiewała w Neapolu, Mediolanie, Rzymie, Buenos Aires, Kairze, Lizbonie, Ravennie, Bolonii ich innych miastach świata – wszędzie odnosiła najwyższy sukces. W swoim repertuarze miała partie sopranu dramatycznego z 60 oper. Szczególne uznanie zdobyła w operach: „Halka”, „Hrabina” (S. Moniuszko), „Aida” (G. Verdi), „Madame Butterfly” (G. Puccini), „Lohengrin”, „Tristan i Izolda”, „Walkiria”, „Zmierzch bogów” (R. Wagner), „Salome” (R. Strauss), „Mefistofeles” (A. Boito).

Będąc u szczytu sławy zrezygnowała z operowej sceny. W latach 1920–1930 występowała z repertuarem kameralnym, tak w kraju ojczystym, jak i daleko za jego granicami – w Argentynie, we Włoszech, USA, Kanadzie. Do programu koncertów zawsze wchodziły utwory kompozytorów ukraińskich i ukraińskie pieśni ludowe.

Ostatnie lata jej życia (1939- 1952) minęły we Lwowie. Pracowała tam jako profesor Państwowego Konserwatorium im. Mykoły Łysenki (1944–1952). W mieszkaniu swego „znacjonalizowanego” domu udzielała lekcji wokalu.

W tym też domu 16 listopada 1952 roku przestało bić serce sławnej śpiewaczki ukraińskiej. Została pochowana na cmentarzu łyczakowskim. Na jej nagrobku jest postać grającego na lirze Apolla – boga muzyki i tańca.