Naukowo na konferencji o Centralnym Okręgu Przemysłowym w perle jaką była Stalowa Wola

Dla Stalowej Woli to szczególna rocznica. Miasto jest bowiem "dzieckiem COP-u". Pamięć o cudzie gospodarczym polskiego międzywojnia jest tu szczególnie żywa i ważna dla tożsamości miasta oraz całego regionu nadsańskiego. Pamięć tę od lat pielęgnuje stalowowolskie Muzeum Regionalne.

- 5 lutego mija 85 lat od historycznego przemówienia Eugeniusza Kwiatkowskiego podczas sejmowej Komisji Budżetowej, podczas której ogłosił budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego. Plany, projekty modernizacji polskiej armii, wzmocnienia obronności pojawiały się co prawda wcześniej ale dopiero Kwiatkowski je skonkretyzował - mówi Aneta Garanty, dyrektor Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli.

Eugeniusz Kwiatkowski podjął decyzję o sfinansowaniu tego projektu, nadał mu kształt, wskazał tereny. Tak powstała Stalowa Wola i Zakłady Południowe a skorzystał na tym cały region.

Na konferencji nie mogło zabraknąć niestrudzonego badacza historii COP-u – profesora Mariana Marka Drozdowskiego z Polskiej Akademii Nauk, wybitnego znawcy tematu, zaprzyjaźnionego ze stalowowolskim Muzeum autora dziesiątek publikacji poświęconych międzywojennym osiągnięciom polskiej gospodarki. Naukowiec nie pojawił się osobiście, organizatorzy wyświetlili jest wykład na temat historii powstania COP-u. Profesor mówił nie tylko o tym czym miał być Okręg, ale także jak jego współtwórca Eugeniusz Kwiatkowski zabiegał o olbrzymie finanse na to przedsięwzięcie w sytuacji bardzo biednej Polski. Fundusze pochodziły na przykład z opodatkowania najlepiej zarabiających i zagranicznych pożyczek.

Każdy z gości konferencji mógł dostać opracowaną przez profesora Drozdowskiego i wydaną przez muzeum w 2012 roku książkę „Polityka inwestycyjna i budowa COP-u Eugeniusza Kwiatkowskiego”.  Profesor Drozdowski określa siebie „jako ucznia i biografa” twórcy COP wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Profesor Marek Jabłonowski z Uniwersytetu Warszawskiego, wyjaśniał, że COP to był wieli dorobek naukowy myśli polskiej. W tym okresie powstało 52 fabryki na polskich technologiach, 58 rozbudowano i zmodernizowano, utworzono 128 tysięcy miejsc pracy.

Profesor Paweł Grata z Uniwersytetu Rzeszowskiego wygłosił wykład na temat dziedzictwa COP. Mówił o wpływie, jaki miała budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego na rozwój i wygląd tej części Polski. Profesor Marek Jabłonowski podniósł temat roli wojskowych w budowie COP, ponieważ chodziło o rozbudowę przemysłu w tym okręgu – przemysłu, związanego z celami obrony państwa. Wystąpili przedstawiciele Klastra Przemysłowego COP im. Eugeniusza Kwiatkowskiego – prezes Jacek Kopyra i wiceprezes Jan Banaszak.

Natomiast prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny mówił o powstającym na obrzeżach miasta Strategicznym Parku Inwestycyjnym jako kontynuacji budowy COP w mieście, które uznawane było za perłę w koronie COP-u. - Stalowa Wola ma wyjątkową legendę, nie o smoku wawelskim, nie o bitwach zniekształcanych przez wielobarwne opowieści, nie fantastyczne opowiadania. Ma legendę pisaną historią, która zdarzyła się na tej ziemi 85 lat temu. Historię realną, z której możemy czerpać - mówił prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny.

Nawiązaniem do tej legendy, drogowskazu Eugeniusza Kwiatkowskiego ma być powstanie Strategicznego Parku Inwestycyjnego. Prezydent nie przeczył, że Stalowa Wola to miasto o problematycznym położeniu do realizacji dużych inwestycji przemysłowych ze względu na zalesienie, bliskość rzeki, terenów zalewowych ale tak jak kiedyś przekuto to w sukces, dziś należy z tego czerpać.

Wydarzenie sprzed 85 lat dało rzeczywisty początek zakrojonym na szeroką skalę działaniom, w efekcie których powstał COP - największe przedsięwzięcie gospodarcze II RP. Był to też impuls do wdrożenia przemian na skalę nie spotykaną wcześniej. W latach 1937-1939 przeprowadzono w Polsce wielkie inwestycje przemysłowe, powstało tysiące nowych miejsc pracy, zbudowano nowoczesne miasta, zwiększono potencjał obronny kraju. Ekonomiczny potencjał Rzeczpospolitej zwiększył się znacząco, a osiągnięcia budowniczych były imponujące, chociaż do pełnej realizacji planów zabrakło dwóch lat.

Konferencja to było pierwsze z licznych wydarzeń, które uświetnią w 2022 roku jubileusz COP-u. Głównym punktem obchodów będzie otwarcie w Stalowej Woli jedynego w Polsce Muzeum Centralnego Okręgu Przemysłowego. Nowe muzeum i jego serce - ekspozycja "Narodziny innowacyjnego przemysłu w Polsce" - będzie przekazywać wiedzę o COP-ie, ale przede wszystkim popularyzować jego uniwersalne wartości i przesłanie, ważne i aktualne także dzisiaj.