Wybory 4 czerwca 1989. Wiktor Stasiak: - Nawet najwięksi optymiści nie wierzyli w aż taki sukces

Przed pięciu laty z Wiktorem Stasiakiem, dziś prezesem Zakładów Chemicznych Siarkopol w Tarnobrzegu, rozmawialiśmy o pierwszych częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989 roku. Oto ta rozmowa.

Czy ludzie w 1989 roku chętnie angażowali w organizację Komitetu Obywatelskiego Solidarność?

Było oczekiwanie i ogromna wola zmiany. Właśnie zaangażowanie było główną siłą. Praktycznie nie było struktur, ani środków technicznych. Wprawdzie gdzieniegdzie funkcjonowały struktury, zwłaszcza przy kościołach, ale w większości trzeba było budować wszystko od zera.

Kto odgrywał główne role? Jak potoczyły się losy tych ludzi, co robią dziś?

Długo można by wymieniać. Wspomnę tylko Kazimierza Plachimowicza z Sandomierza, który później nie pełnił żadnych eksponowanych funkcji w samorządzie; Adama Kwiatka z Jurkowic w powiecie opatowskim, który później prowadził własną działalność, pana Smakowskiego z Samborca (niestety nie pamiętam imienia), który działał w środowiskach wiejskich, był też naszym przedstawicielem w Okręgowej Komisji Wyborczej. Niestety część ludzi już nie żyje, jak świętej pamięci Kazimierz Pawlik, działacz Siarkopolu, który wtedy mieszkał w Klimontowie. Zmarł w 1991 roku.

Jaka była atmosfera w maju, czerwcu 1989 roku - tuż przed wyborami?

Atmosfera była niepowtarzalna, nigdy później już nie było takiego entuzjazmu. To była wyjątkowa kampania. To wszystko wydawało się wręcz nierealne.

Czy spotykały was jakieś szykany? Czy ówczesna władza utrudniała prowadzenie kampanii wyborczej?

Oficjalnie ówczesne władze mówiły, że jest OK. I faktycznie nie było większych utrudnień, choć drobniejsze się zdarzały. Pamiętam na przykład, jak w Ćmielowie naczelnik nie wyraził zgody na spotkanie w Domu Kultury, to zrobiliśmy spotkanie na schodach. Ale nie było drastycznych incydentów, żeby kandydaci lub działacze Komitetu Obywatelskiego byli szykanowani. Wręcz odnosiłem wrażenie, że po drugiej stronie też była potrzeba zmiany. Oczywiście były też obawy, że ogłoszą nowy stan wojenny, że będą aresztowania. Co by nie mówić, Związek Radziecki wtedy istniał i jego armia też.

Jak wtedy przekonywaliście ludzi, żeby zagłosowali na Komitet Obywatelski?

Przede wszystkim bezpośredni kontakt. Była ogromna mobilizacja. Docierało się do ludzi a oni natychmiast przystępowali do działania, wciągali kolejnych. Wydawaliśmy też gazetkę, były ulotki z programami.

A wyniki wyborów?

Najwięksi optymiści nie wierzyli w aż taki sukces. Ale jak dotarły wyniki z zamkniętych obwodach w wojsku, gdzie wygraliśmy, wtedy uwierzyliśmy, że wygramy całe wybory, że musimy wygrać.