Cyklotron z Kielc wyprodukuje radiofarmaceutyki dla całej Polski

[galeria_glowna]
Ośrodek składa się z cyklotronu - urządzenia do rozpędzania i zderzania cząstek ciężkich (protonów - składników jąder atomowych) obdarzonych ładunkiem elektrycznym i laboratorium, w którym z otrzymanych sztucznie izotopów promieniotwórczych produkowane są radiofarmaceutyki. Radioframaceutyki wykorzystuje się do badań wykonywanych pozytonowyn tomografem emisyjnym (PET).

- Procesy nowotworowe zaczynają się na poziomie pojedynczej komórki, które po dłuższym czasie przemieniają się w tzw. guz, rak. W związku z tym lekarze zaproponowali fizykom wyprodukowanie takich urządzeń, które byłyby w stanie obrazować zmiany nowotworowe na poziomie komórkowym, zanim te zmiany przetworzą się w guz, który widać w standardowych badaniach. Do tego właśnie służy pozytonowi tomografia emisyjna - tłumaczy profesor Janusz Braziewicz, kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej z ośrodkiem PET w Świętokrzyskim Centrum Onkologii. - Bezpośrednim nośnikiem informacji o procesach fizjologicznych zachodzących w organizmie jest izotop promieniotwórczy, dołączany do odpowiedniego związku chemicznego, tak powstaje radiofarmaceutyk. Obrazowanie procesów fizjologicznych w ciele człowieka polega na określeniu miejsca i stężenia izotopu promieniotwórczego. Dzięki temu widać grupy komórek, w których przebiegają procesy nowotworowe.

Do tej pory radiofarmaceutyki wykorzystywane w PET w Świętokrzyskim Centrum Onkologii kupowano w Austrii od firmy Iason, która zaopatruje większość pracowni PET w Polsce i Europie. Ale ponieważ czas życia izotopów promieniotwórczych był bardzo krótki, koszty były wysokie. Najlepszym rozwiązaniem jest produkcja radiofarmaceutyków jak najbliżej miejsca, w którym wykonywane są badania. Dlatego od dwóch miesięcy cyklotron już pracuje w Świętokrzyskim Centrum Onkologii. Szpital kupuje od firmy Iason, która dzierżawi pomieszczenia, sam izotop promieniotwórczy, natomiast pracownicy zakładu Medycyny Nuklearnej na miejscu wytwarzają radiofarmaceutyki. Szacuje się, że kielecka onkologia zaoszczędzi w ten sposób nawet 1,5 mln zł rocznie.
- Dodatkowym plusem jest to, że nie będziemy musieli płacić za wygaszanie cyklotronu - dodaje dr Stanisław Góźdź, dyrektor kieleckiej onkologii. - Cały problem polega na tym, że na potrzeby naszych pacjentów cyklotron może pracować przez 5 godzin, natomiast pozostałe 19 godzin urządzenie stałoby bezczynnie. Dezaktywacja kosztowałaby nas około 8 milionów złotych rocznie. Natomiast cyklotron może być wykorzystany przez Iason i Synektik do produkcji radiofarmaceutyków na sprzedaż.

Doktor Góźdź podkreśla, że cyklotron nie tylko ułatwi życie pacjentom, którzy nie będą musieli czekać na zamówione za granicą odczynniki do badań PET, ale także umożliwi naukę i praktykę absolwentom fizyki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, z którym szpital współpracuje.

W Polsce działa obecnie 16 ośrodków PET, jednak tylko w Bydgoszczy i Gliwicach pracują cyklotrony, ale produkcja jest wykorzystywana na własne potrzeby. Kielce będą mogły produkować radiofarmaceutyki dla całej Polski, a produkt z Kielc będzie konkurencyjny dla radiofarmaceutyków produkowanych w Austrii, czy Niemczech.

Rocznie PET w Kielcach bada 2,5 tysiąca pacjentów. Od 2008 roku przebadano w ten sposób ponad 7 tysięcy osób.